Μια ιστορία οικονομικής παράνοιας: ένα σχόλιο για το Eurogroup

του Θέμη Τζήμα

Μετά το πρόσφατο Eurogroup μπορούμε με ασφάλεια πια να πούμε ότι η χώρα έχει εξέλθει της φάσης του δημοσιονομικού περιορισμού ή της λιτότητας και βρίσκεται πια στο έδαφος της οικονομικής παράνοιας και του ακραίου ψέματος.

Ας ξεκινήσουμε κανείς από τα υποτιθέμενα καλά νέα, δηλαδή από τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος. Τα μέτρα αυτά βασίζονται στην επέκταση του μέσου χρόνου ωρίμανσης των δανείων και στη μετατροπή του κυμαινόμενου επιτοκίου σε σταθερό. Πέραν του ότι η δεύτερη επιλογή θα σημάνει τουλάχιστον βραχυπρόθεσμη αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους, λόγω αύξησης του σημερινού επιτοκίου, αξίζει να δούμε πώς βγαίνουν τα αποτελέσματα που μιλούν για μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ κατά 22% περίπου ως το 2060.

Οι προβλέψεις περί μείωσης του χρέους με αυτές τις πολιτικές εδράζονται σε μια πρωτοφανή και άγνωστη ακόμα σήμερα, μεθοδολογία που κατά το Eurogroup έχει προβλεπτική ικανότητα, για την κίνηση των επιτοκίων και των οικονομικών μεγεθών όχι μόνο της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας για τα επόμενα 44 χρόνια! Πώς αλλιώς να γνωρίζει κάποιος ότι όχι μόνο θα υλοποιηθεί η ανοδική τάση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες αλλά και ότι θα....
κρατήσει 44 χρόνια, ώστε να ξέρει ήδη από τώρα ότι τα σταθερά επιτόκια θα είναι ευνοϊκότερα για τεσσερισήμισι δεκαετίες από τα κυμαινόμενα και ότι θα έχουν συγκεκριμένες δημοσιονομικές επιπτώσεις.

Μάλιστα, η ελληνική κυβέρνηση, εμφανιζόμενη ως “βασιλικότερη του βασιλέως”, ανακοίνωνε όχι ότι θα μειωθεί το χρέος κατά 22% μέχρι το 2060 αλλά ότι μειώθηκε! Θα επρόκειτο για μια από τις πιο αστείες προβλέψεις στην οικονομική ιστορία από πλευράς αξιοπιστίας, αν δεν ήταν τόσο ολέθρια για την ελληνική οικονομία.

Επιπλέον, η καταπληκτική αυτή πρόβλεψη, ακόμα και αν επιβεβαιωθεί ως προς τη μακροπρόθεσμη τάση των επιτοκίων, δε συνυπολογίζει μερικούς απλούς παράγοντες ακύρωσης του όποιου οφέλους της: πρώτον, εάν ένα μέρος του χρέους μετακυλίεται από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα μέσω ESM -πράγμα γενικώς καλό για τη διαπραγματευτική θέση της χώρας- είναι πιθανό ότι θα πάμε σε αύξηση του κόστους του χρέους.

Κυρίως όμως, αν η Ελλάδα δε στοχεύει να καταστεί η πρώτη χώρα στην οικονομική ιστορία χωρίς κίνηση χρήματος, θα πρέπει μετά το 2018 να συνεχίσει να δανείζεται, είτε βάσει 4ου μνημονίου, είτε από τις “αγορές”. Χωρίς να συνυπολογίσει κανείς οποιαδήποτε από τις δύο εξελίξεις, που θα είναι και βασικότατες ως προς την εξέλιξη του δανεισμού της χώρας, η όποια πρόβλεψη είναι απολύτως έωλη και επιπλέον, άχρηστη.

Η πρόβλεψη καθίσταται ακόμα πιο έωλη όταν δει κανείς την απόφαση συνολικά, η οποία όπως και όλες οι προηγούμενες, αντί να σπάει το φαύλο κύκλο χρέους -υφεσιακών μέτρων- περαιτέρω υπερχρέωσης, το συντηρεί και μάλιστα τον επιτείνει.

Χαρακτηριστικά, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, Κλάους Ρέγκλινγκ, δήλωσε ότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που πρότεινε ο ESΜ έγιναν δεκτά από το Eurogroup και θα οδηγήσουν στη μείωση του ελληνικού χρέους κατά 20% του ΑΕΠ το 2060. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως το ΑΕΠ θα μείνει σταθερό για 44 χρόνια προκειμένου να προκύψει αυτό το όφελος. Αν το ΑΕΠ αυξηθεί -έστω κατά 0,5% το χρόνο, πρόβλεψη απόλυτα λογική μακροοικονομικά-, το 2060 θα έχουμε το ίδιο ακριβώς χρέος!

Από την άλλη, η Ελλάδα, για χάρη της αντικειμενικά μη ρεαλιστικής υπόσχεσης μείωσης του δημοσίου χρέους κατά 0,5% επί του ΑΕΠ ετησίως, έως το 2060, αναλαμβάνει να επιτυγχάνει άμεσα, τα επόμενα 3 έως ίσως και 10 χρόνια, πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%! Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, ας κοιτάξουμε τι συμβαίνει στη χώρα με πρωτογενές πλεόνασμα περίπου 1,7% και ας το πολλαπλασιάσουμε επί 2. Τι σημαίνει αυτός ο πολλαπλασιασμός; Στο μισό οι δαπάνες για υγεία, παιδεία, ασφάλιση. Περικοπές σε συντάξεις και μισθούς. Σκληρή φτώχεια, εξαιτίας πλεονασμάτων που θα αφαιρεθούν από ένα λαό, ήδη φτωχοποιημένο και “πρωταθλητή” της ανεργίας.

Με άλλα λόγια, τροφοδότηση της ύφεσης για την κοινωνική πλειοψηφία και μετριασμός της μεγέθυνσης ακόμα και στο στατιστικό επίπεδο, δηλαδή περαιτέρω ανατροπή των όποιων πλεονεκτημάτων της συμφωνίας.

Στην προσπάθειά της ωστόσο να μην ονοματίσει τα μέτρα για επικοινωνιακούς λόγους -προσπάθεια μάλλον καταδικασμένη να αποτύχει- η κυβέρνηση ετοιμάζεται για την ακόμα χειρότερη επιλογή: να επεκτείνει και επισήμως την ισχύ του δημοσιονομικού κόφτη για όσα χρόνια απαιτηθεί. Δεν πρέπει να ξεχνούμε τι είναι ο κόφτης όμως: Πρώτον, περικοπές συντάξεων και μισθών. Δεύτερον, αφαίρεση της αποκλειστικής αρμοδιότητας της Βουλής επί θεμάτων προϋπολογισμού. Τρίτον, “δημοκρατία” των διαταγμάτων στο διηνεκές. Και τέταρτον, το πρωτοφανές, έκδοση διαταγμάτων ακόμα και κατά παράκαμψη της εκτελεστικής λειτουργίας. Αυτή τη θανατηφόρα για τη δημοκρατία και την κυριαρχία της χώρας ρύθμιση, θέλει η κυβέρνηση να επεκτείνει.

Το χειρότερο βεβαίως, είναι ο ίδιος ο χρόνος της συμφωνίας. Μια συμφωνία με ορίζοντα τεσσερισήμισι δεκαετιών για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ως προς το χρέος είναι μια συμφωνία αέναου μνημονίου, είτε με δανεικά, είτε χωρίς. Το έχουμε γράψει και στο παρελθόν, ότι τα μνημόνια από καιρό έχουν πάψει να είναι απλές συμφωνίες με μέτρα λιτότητας. Έχουν καταστεί τα εργαλεία αναδιαμόρφωσης δομικά της ελληνικής οικονομίας, κοινωνίας και του πολιτεύματος. Η παρούσα συμφωνία έρχεται να επισημοποιήσει και σε βάθος χρόνου ένα μνημόνιο χωρίς τέλος, με οριστική απώλεια της κυριαρχίας της χώρας τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Αυτό το μαρτύριο χωρίς τέλος δεν είναι αποτέλεσμα μόνο μιας τιμωρητικής πολιτικής της Γερμανίας ή και άλλων χωρών. Είναι λογικό επακόλουθο της συμμετοχής σε μια Ευρωζώνη των τραπεζιτών και του πολύ μεγάλου κεφαλαίου -χωρίς όμως τράπεζες για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα ελληνικά νοικοκυριά- μη βιώσιμη μεσοπρόθεσμα, στην οποία μένει γαντζωμένη η οικονομική και πολιτική ελίτ της χώρας μας εναλλάσσοντας την εξουσία για ιδιοτελείς λόγους, μετακυλίοντας το κόστος της αυτοκτονικής αυτής για τη χώρα επιλογής, στους πολίτες.

από το «erensep.org»