Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς Νηστεία και κοινωνική δικαιοσύνη

Του Χ. Πάτση

Στο χριστιανισμό όπως των γνώρισε ετούτος εδώ ο τόπος, τίποτε δεν γίνεται, από τους πιστούς, για να κερδίσουν μια ατομική εξασφάλιση απέναντι στο Θεό. Ότι πράττει ο χριστιανός έχει άμεση σχέση με την κοινωνία και τον συνάνθρωπο. Εάν πλησιάσει τον συνάνθρωπο, αγαπητικά (ιδιαίτερα τον φτωχό), τότε πλησιάζει τον Θεό.

Ας παρακολουθήσουμε τον αγ. Γρηγόριο τον Παλαμά, πως τοποθετεί το θέμα της νηστείας στα πλαίσια της κοινωνικής δικαιοσύνης.

  «Όταν νηστεύεις και τρέφεσαι μετρημένα, μην αποταμιεύεις για αύριο τα περισσεύματα, αλλά όπως ο Χριστός μας πλούτισε πτωχεύοντας ο ίδιος, έτσι και εσύ, πεινώντας εκούσια, χόρτασε αυτόν που λιμοκτονεί ακούσια, έτσι η νηστεία σου θα είναι σαν περιστέρι που  κρατά κλαδί ελιάς και φέρνει στην ψυχή σου τα καλά μαντάτα  ότι τελείωσε ο κατακλυσμός. Όπως λέει ο μεγάλος προφήτης Ησαΐας,  «πάψτε τους συνανθρώπους σας να τους καταπιέζεται, να φοβερίζεται με απειλητικές χειρονομίες, λόγια να λέτε για τους άλλους πονηρά. Μοιράστε με τον πεινασμένο το ψωμί σας και δώστε ανακούφιση στον καταπιεσμένο. Τότε μες το σκοτάδι θα λάμψει το φως σας, και το σκοτάδι σας θα γίνει σαν του μεσημεριού το φως». 

Αν όμως δεν θέλεις να δώσεις τα δικά σου, τουλάχιστον κρατήσου μακριά από τα ξένα  και μην ιδιοποιήσε όσα δεν είναι δικά σου, αρπάζοντας και πλουτίζοντας άδικα ακόμα και από τους φτωχότερους, για να μην ακούσεις τον ίδιο τον προφήτη να σου λέει: «η νηστεία όπως τη θέλω εγώ (λέει ο Κύριος), δεν είναι να κακουχίστε για μια μέρα, και το κεφάλι κάτω να το σκύβετε, καθώς το βούρλο, με ρούχα πένθιμα να κάθεστε στη στάχτη. Νηστεία όπως τη θέλω εγώ είναι ετούτη: Να σπάτε των αδικημένων τα δεσμά, να λύνεται τα φορτία που τους βαραίνουν, τους καταπιεσμένους να απελευθερώνετε και να συντρίβετε κάθε ζυγό… Τότε θα λάμψετε σαν της αυγής το φως και οι πληγές σας πολύ γρήγορα θα γιατρευτούν, η δικαιοσύνη μπροστά σας θα βαδίζει και θα έχετε τη δόξα μου για οπισθοφυλακή».

   Αν λοιπόν δεν δίνεις στο φτωχό από τα δικά σου, και μάλιστα από τα περισσεύματα, τουλάχιστον να μην τα αποκτάς σε βάρος του φτωχού, πάντως ο αφέντης των όλων, ο Χριστός, διώχνοντας στο πυρ και αποδοκιμάζοντας όσους μαζευτούν στα αριστερά του, δεν τους καταδικάζει επειδή ήταν άρπαγες (αλλά πολύ περισσότερο) επειδή δεν πρόσφεραν στους φτωχούς. 

Συνεπώς οι άρπαγες και οι άδικοι δεν θα αναστηθούν για να έρθουν πρόσωπο με πρόσωπο με το Χριστό και να κριθούν, αλλά ευθείς για να κριθούν και να καταδικαστούν, διότι και στην πραγματική ζωή δεν ήρθαν πραγματικά πρόσωπο με πρόσωπο με τον Χριστό. «Κατασπαράζουν το λαό μου έτσι όπως τρώνε το ψωμί» λέει ο Κύριος «σε εμένα δεν προσεύχονται». Ο πλούσιος του οποίου τα χωράφια έδωσαν πλούσια σοδειά, και ο άλλος πλούσιος που φορούσε πολυτελή ρούχα, δίκαια καταδικάστηκαν, όχι επειδή αδίκησαν κάποιον, αλλά διότι δεν πρόσφεραν από όσα είχαν αποκτήσει δίκαια, διότι οι τεράστιες περιουσίες είναι στην πραγματικότητα κοινές, αφού προέρχονται από τα κοινά ταμεία της φύσης που έφτιαξε ο Θεός. 

Πως λοιπόν δεν είναι πλεονέκτης λοιπόν αυτός που οικειοποιείτε τα κοινά, έστω και αν δεν είναι σαν εκείνον που αρπάζει φανερά τα ξένα; Επομένως ο μεν πρώτος –αλλοίμονο- θα τιμωρηθεί με φρικτή ποινή σαν κακώς δούλος, ο δε δεύτερος θα υποστεί χειρότερα και φρικωδέστερα, και κανείς τους δεν θα μπορέσει να αποφύγει την ποινή αν δεν δεχτεί στην ζωή του τους φτωχούς, ο μεν πρώτος για να διαχειριστεί σωστά όσα του έχει εμπιστευτεί ο Θεός, ο δε δεύτερος για να σκορπίσει όσα μάζεψε στραβά…

Κατά την τελική κρίση οι δίκαιοι θα λένε: Η νοοτροπία το δικό μου και το δικό σου» έχει πλέον διωχτεί μακριά από εδώ, αφού στη γήινη ζωή μας το είχαμε μισήσει, για αυτό άλλωστε κληρονομήσαμε τη βασιλεία του Θεού. Όπου κυριαρχούσε αυτή η ψυχρή φράση κατά τους πατέρες της εκκλησίας («το δικό μου και το δικό σου») απουσίαζε ο δεσμός της αγάπης και διωχνόταν μακριά ο Χριστός. Σε όσους κυριαρχούσε τότε αυτό το πάθος, τους προξενούσε φιλαυτία, φιλαργυρία, μισαδελφία και κάθε κακία, αυτό τους καταισχύνει και τώρα».

Άγιος  Γρηγόριος Παλαμάς,

Ομιλία 13^η , τη Πέμπτη Κυριακή των Νηστειών,

PG 151, 161C – 165B.

Πηγή: esxatoi.blogspot.gr