Μάθε τι σου ετοιμάζουν στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου.

του Δημήτρη Καζάκη

Κι ενώ η εσωτερική πολιτική σκηνή δονείται από τις «απειλές» του Τσίπρα προς τους δανειστές και το πένθος για το «τεράστιο κενό» που αφήνει πίσω του ο Κωνστα-ντίνος Μητσοτάκης. Ενώ η όλη συζήτηση επικεντρώνεται σκόπιμα σε μια δήθεν ελάφρυνση του δημοσίου χρέους με επιμήκυνση για μετά το 2020, όταν η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους τουλάχιστον θα διπλασιαστεί σε ετήσια βάση, τα ΜΜΕ τηρούν σιγή ιχθύος για τις θεμελιώδεις θεσμικές αλλαγές που συντελούνται στην ευρωζώνη και την ΕΕ.

Ποιος ξέρει για παράδειγμα ότι στις 15 Ιουνίου στο Eurogroup το κύριο θέμα συζήτησης δεν θα είναι η Ελλάδα και η δήθεν αξιολόγηση, αλλά το «κείμενο εργασίας» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το βάθεμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Το κείμενο αυτό δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη 31 Μαΐου και απευθύνεται στο Eurogroup, προκειμένου τάχιστα να προχωρήσουν θεμελιώδεις θεσμικές αλλαγές μεταφοράς εξουσιών από τα εθνικά κοινοβούλια και κυβερνήσεις προς τα όργανα της ΕΕ.

Σας ενημέρωσε κανένας; Σας είπε κανείς περί τίνος πρόκειται; Σας ζήτησε έστω και εμμέσως τη γνώμη σας; Όχι βέβαια. Η όλη διαδικασία προχωρά ερήμην των λαών και των κοινοβουλίων τους.

Γιατί; Διότι προβλέπει τα εξής βασικά και θεμελιώδη:

Πρώτον, καλεί τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν την τραπεζική ένωση και την ένωση της αγοράς...
κεφαλαίων πριν από το τέλος του 2019. Κατά την πρώτη φάση, η Επιτροπή αναφέρει ότι τα ήδη συμφωνηθέντα ή εφαρμοσθέντα μέτρα πρέπει να συμπληρωθούν με ένα οικονομικό αντιστάθμισμα: το Ταμείο Ενιαίας Διευκόλυνσης και ένα ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων.

Το ταμείο θα είναι σε θέση να διασώσει μια τράπεζα που αποτυγχάνει, ενώ το σύστημα υποτίθεται ότι θα προστατεύει τις αποταμιεύσεις. Η αλήθεια είναι ότι με ενιαίο σύστημα ασφάλισης καταθέσεων το bail in -δηλαδή το κούρεμα των καταθέσεων- θα είναι πιο εύκολο, καθώς δεν θα ανήκει πια στις αρμοδιότητες των κατά τόπους κυβερνήσεων. Θα μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί τις καταθέσεις μια χώρας για να διασώσει τράπεζες άλλων χωρών.

Δεύτερο, θα ενσωματωθεί στην ΕΕ μέσα στο επόμενο έτος η Συνθήκη για τη σταθερότητα, το συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην οικονομική και νομισματική ένωση, το λεγόμενο δημοσιονομικό σύμφωνο.

Το δημοσιονομικό σύμφωνο συμφωνήθηκε το 2012, προκειμένου να «προωθηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία» μέσω του μεγαλύτερου συντονισμού και της εποπτείας των εθνικών πολιτικών. Με άλλα λόγια το δημοσιονομικό σύμφωνο στερεί το δικαίωμα άσκησης αυτοτελούς οικονομικής πολιτικής από τα κράτη-μέλη, τα οποία τελούν υπό την μόνιμη κηδεμονία των οργάνων της Ένωσης.

Τρίτο, πριν από το 2025, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός «υπουργού Οικονομικών της ΕΕ» που θα είναι υπεύθυνος για το ταμείο της ευρωζώνης. Ο «υπουργός» θα συνδυάζει τα καθήκοντα του Ευρωβουλευτή και του μόνιμου προέδρου της Ευρωομάδας. Το ταμείο θα διεξάγει την "οικονομική και δημοσιονομική εποπτεία" όλων των κρατών μελών.

Με άλλα λόγια όλες οι βασικές εξουσίες του υπουργείου οικονομικών και του δημόσιου ταμείου κάθε κράτους μέλους θα μεταφερθεί στην αρμοδιότητα του «υπουργού» της ΕΕ. Επίσης ο συγκεκριμένος θα διαχειρίζεται ανεξάρτητα έναν ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, ο οποίος θα έχει την ευχέρεια να αντλεί έσοδα όχι μόνο από τις εισφορές των κρατών μελών, αλλά και την επιβολή ειδικής φορολογίας.

Τέταρτο, η Ευρωομάδα, η οποία σήμερα είναι μια ανεπίσημη συνάντηση των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης, θα μετατραπεί σε επίσημο υπουργικό συμβούλιο και θα αποκτήσει "αρμοδιότητες λήψης αποφάσεων". Με άλλα λόγια από άτυπη συνάντηση, θα γίνει θεσμικό όργανο με τις αποφάσεις του να είναι απολύτως δεσμευτικές για τα κράτη μέλη. Τέρμα τα εθνικά κοινοβούλια.

Πέμπτο, η Επιτροπή θεσπίζει μια σειρά μέτρων για τη μείωση, υποτίθεται, των κινδύνων στους χρηματοπιστωτικούς τομείς, ιδίως τη σχέση μεταξύ του τραπεζικού τομέα και των δημόσιων χρεών κάθε κράτους μέλους.

Ανάμεσά τους αναφέρεται η πρόταση για τη δημιουργία ενός λεγόμενου «ασφαλούς περιουσιακού στοιχείου» για την έκδοση κοινών ομολόγων και την αλλαγή της ρύθμισης για κρατικά ομόλογα, ώστε οι τράπεζες να ενθαρρύνονται να διαφοροποιήσουν τις συμμετοχές τους. Τι σημαίνει αυτό; Κάτι πολύ απλό, όποια χώρα θα θέλει να δανειστεί δεν θα μπορεί να το κάνει ελεύθερα καταφεύγοντας στις αγορές, αλλά αφού περάσει μέσα από τις διαδικασίες της ΕΕ και θέσει ως εγγύηση περιουσιακά της στοιχεία με χαρακτηριστικά τέτοια που τα κάνουν «ασφαλή» για τους δανειστές.

Έκτο, προτείνεται επίσης να συζητηθεί η ιδέα ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου ή ενός "κεφαλαίου για δύσκολες ημέρες" για να βοηθήσουν στην απορρόφηση οικονομικών κρίσεων. Με τον τρόπο αυτό ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα ενσωματωθεί ως οργανικός θεσμός της ΕΕ με τις ανάλογες δεσμευτικές αρμοδιότητες και εξουσίες για τα κράτη μέλη. Ιδίως εκείνα που θα τον έχουν ανάγκη.

Μετά απ’ όλα αυτά μπορεί κανείς να μας εξηγήσει τι νόημα θα έχουν οι κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών; Ότι νόημα έχουν σήμερα οι δημοτικές αρχές στην Ελλάδα. Ίσως και πολύ χειρότερα.

«Κάνουμε προτάσεις για το μέλλον», δήλωσε ο Μοσκοβισί κατά την παρουσίαση του «κειμένου εργασίας», «ως ένας τρόπος να παραδεχτούμε ότι τα κράτη μέλη πιθανότατα θα είναι απρόθυμα να εγκρίνουν όλες τις ιδέες της Επιτροπής.» Αλλά προειδοποίησε ότι «δεν μπορούμε να έχουμε μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων, ούτε ένα ευρώ δύο ταχυτήτων.»

Με άλλα λόγια το δίλημμα που θέτει επίσημα η κλίκα του ευρωκαρτέλ είναι εξαιρετικά απλό: Ή θα αποδεχθούν επίσημα όλα τα κράτη μέλη την επιβολή των οργάνων και των θεσμών της ΕΕ πάνω στα Συντάγματα, τα εθνικά κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις τους; Ή πολύ απλά θα επιβληθούν καθεστώτα «δύο ταχυτήτων» και «ευρώ δύο ταχυτήτων».

Την πρώτη εναλλακτική τη ζούμε ήδη στην Ελλάδα. Για το τι σημαίνει η δεύτερη, ρωτήστε τους οπαδούς της πρότασης Σόιμπλε (Μιχαλολιάκο, Καρατζαφέρη, Χιόνη, Καπερνάρο, κοκ) και τους Βαρουφάκη, Μαριά και Σία.