Οι αυτοεκπληρούμενες προφητείες του ταλαντούχου κ. Σόιμπλε

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Μ’ ένα σμπάρο δύο τουλάχιστον- τρυγόνια πέτυχε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, στην πρώτη εφ’ όλης της ύλης δημόσια τοποθέτηση της νέας χρονιάς. Κι απέδειξε για πολλοστή φορά ότι η συμπεριφορά της βαθιάς γερμανικής ελίτ που εκφράζει έχει στρατηγικό βάθος, συνοχή και συνέπεια. Είτε ασχολείται με το «επιμέρους» θέμα της δεύτερης αξιολόγησης, είτε με το μέλλον της ευρωζώνης ως σύνολο.

Στην πολύκροτη συνέντευξή του στη Suddeutsche Zeitung ο Β. Σόιμπλε επανέφερε δυο αγαπημένα θέματά του: Το πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και την ολοκλήρωση της Ευρωζώνης από «ένωση των θεσμών» σε «ένωση των κανόνων». Οι παρεμβάσεις του και στα δυο θέματα μπορούν να χαρακτηριστούν αυτοεκπληρούμενες προφητείες, μιας και έχει αποδειχθεί ότι, τουλάχιστον στα χρόνια μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, σπάνια οι τελικές αποφάσεις των ηγετών της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης αποκλίνουν από το γερμανικό σχέδιο. Ας δούμε τις παρεμβάσεις αυτές.

Πρώτος στόχος η ΕΚΤ και το QE της

Πρώτα, ο κ. Σόιμπλε άρπαξε την ευκαιρία να ζητήσει τον τερματισμό του προγράμματος νομισματικής επέκτασης (QE) που ακολουθεί από τον Μάρτιο του 2015 η ΕΚΤ, έχοντας διαθέσει μέχρι....
σήμερα περίπου 1,3 δισ. και με την πρόθεση να συνεχίσει και πέραν του Μαρτίου 2017. «Η ΕΚΤ πρέπει να τολμήσει ν’ αρχίσει τον τερματισμό της ποσοτικής χαλάρωσης από φέτος», είπε ο Σόιμπλε, επικαλούμενος τις προβλέψεις ότι ο γερμανικός πληθωρισμός θα φτάσει το 3% και ανάλογα θ’ ανέβει κι αυτός της Ευρωζώνης. Είχαν προηγηθεί πριν μια εβδομάδα τα τροχιοδεικτικά πυρά του γερμανικού ινστιτούτου Ifo και Γερμανών οικονομολόγων, με αφορμή τα στοιχεία ότι ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο έφτασε το 1,7% στη Γερμανία και στο 1,1% στην Ευρωζώνη, οι οποίοι ζήτησαν να τερματιστεί το QE και ν’ αρχίσει η αύξηση των επιτοκίων. Η αντίδραση αξιωματούχων της ΕΚΤ ήταν πως «είναι υπερβολή να πούμε ότι πληθωρισμός έχει επιστρέψει στην Ευρωζώνη, απέχουμε ακόμη από τον στόχο 2%». Και πράγματι, αυτό ισχύει για την πλειοψηφία των χωρών, των 12 από τις 19, που κινούνται ακόμη μεταξύ αποπληθωρισμού και πληθωρισμού 0,50%. Η όποια άνοδος του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη ως σύνολο είναι εικονική πραγματικότητα, αφού τροφοδοτείται από το πλεονέκτημα της εξαγωγικής Γερμανίας να εξάγει και τον πληθωρισμό της.

Αλλά η καχυποψία έως και εχθρότητα της γερμανικής ηγεσίας προς την πολιτική της ΕΚΤ ήταν δεδομένη από την πρώτη στιγμή που ο Μ. Ντράγκι ακολούθησε τα βήματα της αμερικανικής FED, προσφέροντας φθηνό χρήμα για να στηρίξει το ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Η δήλωση Σόιμπλε πρέπει να διαβαστεί, λοιπόν, σαν η απαρχή ενός νέου γύρου «ψυχρού πολέμου» εις βάρος της ΕΚΤ, που κατά τη γερμανική ηγεσία καταχράται την «ανεξαρτησία» με την οποία έχει προικιστεί.

Η ώρα του ευρωπαϊκού «ΔΝΤ»;

Η δεύτερη «βολή» του Β. Σόιμπλε στόχευε ουσιαστικά στην Κομισιόν και στον οδικό χάρτη ολοκλήρωσης της Ευρωζώνης, παρότι αναφερόταν στο ενδεχόμενο αποχώρησης του ΔΝΤ από το ελληνικό Μνημόνιο. «Αν συνεχίσουμε μόνοι μας, τότε θα πρέπει να διασφαλίσουμε καλύτερα τα συμπεφωνημένα. Τον ρόλο αυτό μπορούμε να τον αναθέσουμε στον ESM», είπε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών. Και η αναφορά του αυτή ερμηνεύτηκε ότι αρχίζει και τελειώνει στο ελληνικό Μνημόνιο. Ωστόσο, αυτή είναι επιδερμική ανάγνωση. Στην πραγματικότητα ο Σόιμπλε επαναφέρει μέσω… Αθηνών μια πρόταση που αφορά συνολικά την Ευρωζώνη. Να γίνει ο ESM ο «ουδέτερος» οργανισμός που θα αναλάβει την δημοσιονομική επιτήρηση και την οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης, αναλαμβάνοντας τις αρμοδιότητες που έχει σήμερα κυρίως η Κομισιόν. Γι’ αυτό άλλωστε υπενθυμίζει ότι ήταν πρόταση δική του και της Λαγκάρντ, ως υπουργού Οικονομικών της Γαλλίας, στις αρχές της κρίσης, όταν ο γαλλογερμανικός άξονας ήταν ακόμη ζωντανός, να δημιουργηθεί ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, στα πρότυπα, με τις εξουσίες και την «πολιτική ανεξαρτησία» του ΔΝΤ.

Η πρόταση προκάλεσε τότε αλλεργία στις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης, αλλά η γερμανική επιμονή πέτυχε να περάσει στη Συνθήκη για τον ESM το 2011 η συμμετοχή και συνεργασία με το «κακόφημο» ΔΝΤ σε κάθε πρόγραμμα χρηματοδότησης ή πιστωτικής διευκόλυνσης προς κράτη της Ευρωζώνης ή τις τράπεζές τους. Αυτός, άλλωστε, ήταν και ο όρος για να αποδεχθούν οι βουλευτές του κόμματος του κ. Σόιμπλε τη χρηματοδότηση του ESM. Τώρα, αυτό το υβριδικό σχήμα εταιρικής σχέσης ESM- ΔΝΤ κρίνεται ανεπαρκές και αρκετά προβληματικό, όπως έχουν καταδείξει οι εντάσεις στις σχέσεις Βερολίνου - Ουάσιγκτον (έδρας του ΔΝΤ) για την αξιοπιστία του τρίτου Μνημονίου ή για τον ρεαλισμό των πρωτογενών πλεονασμάτων. Αν η κρίση αυτής της εταιρικής σχέσης καταλήξει σε αδιέξοδο και αποχώρηση του ΔΝΤ, η γερμανική ηγεσία έχει την ευκαιρία να απαιτήσει τη θεσμική μετεξέλιξη του ESM σε κέντρο εξουσίας στην Ευρωζώνη.

Τι πραγματικά απειλεί με διάλυση την Ευρωζώνη

Θα ευοδωθεί κι αυτό το Plan B του κ. Σόιμπλε; Η προειδοποίηση που διατυπώνει με κάθε ευκαιρία ότι « το ευρώ δεν θα αντέξει στο χρόνο με την υπάρχουσα δομή. Εκτός αυτού θα ενταθούν, με απρόβλεπτες επιπτώσεις, οι αντιστάσεις κατά του ευρώ στο εσωτερικό μιας σειράς από χώρες της ευρωζώνης» οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι έχει ισχυρή δόση αλήθειας. Μόνο που το δομικό δεν είναι το μόνο ούτε το κυριότερο πρόβλημα της Ευρωζώνης. Αυτό που, είτε από εθελοτυφλία, είτε από την αλαζονεία του ισχυρού και ωφελημένου της κρίσης, αρνείται να καταλάβει η γερμανική ηγεσία είναι πως όποιος κι αν επιτηρεί τους «κανόνες», είτε μια μετριοπαθής «πολιτική» Κομισιόν, είτε ένας αμείλικτος «ανεξάρτητος» ESM, αυτό που θα διαλύσει την Ευρωζώνη είναι οι ίδιοι οι «κανόνες»: Η θεσμοποιημένη στον ζουρλομανδύα του Συμφώνου Σταθερότητας αιώνια λιτότητα.

από το «www.dikaiologitika.gr»