Προσφώνηση του Δημήτρη Καζάκη στο 5ο Συνέδριο του ΕΠΑΜ

Μοσχάτο, 1/7/2016.

Αγαπητές φίλες, φίλοι, συναγωνίστριες και συναγωνιστές. Αγαπητοί προσκεκλημένοι.

Οι πολιτικοί δεν μπορούν να ακούνε τους λαούς τους. Πρέπει και οφείλουν να ακούνε τις παγκό-σμιες ελίτ, οι οποίες έχουν ως κοινό σημείο αναφοράς τη βιωσιμότητα όχι των λαών, των εθνών και των χωρών, αλλά των τραπεζών και των χρηματαγορών.

Ειδικά μετά το δημοψήφισμα του βρετανικού λαού υπέρ του Brexit δεν είναι λίγοι εκείνοι που το θέτουν πλέον ανοιχτά. "Είναι ώρα για την ελίτ να ξεσηκωθεί ενάντια στις αδαείς μάζες. Το Brexit έχει απογυμνώσει το πολιτικό σχίσμα της εποχής μας. Δεν είναι η αριστερά εναντίον της δεξιάς. Είναι ανάμεσα στους λογικούς εναντίον των παράλογα οργισμένων." Έτσι έγραφε στις 26 Ιουνίου ένας από τους εκδότες του περιοδικού Foreign Policy, το οποίο είναι γνωστό για την επιρροή του στα υψηλά κλιμάκια διαμόρφωσης παγκόσμιας πολιτικής.

Κι αυτό είναι αλήθεια. Το Brexit έφερε ορμητικά στην επιφάνεια το κυρίαρχο πολιτικό σχίσμα της εποχής μας. Ανάμεσα στο δικαίωμα των λαών στην εθνική τους αυτοδιάθεση και τη δημοκρατία όπου όλες οι εξουσίες εκπορεύονται από το λαό και ασκούνται υπέρ αυτού, από τη μια και από την άλλη στις παγκόσμιες ελίτ και τα υπερεθνικά μορφώματα της παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Κι αυτό το σχίσμα δεν εκφράζεται πλέον μόνο ή απλά ανάμεσα σε χώρες δουλοκτήτες και χώρες....
δούλους, όπως συνέβαινε επί αποικιοκρατίας, αλλά διατρέχει, συνταράσσει και διαπερνά όλες τις χώρες. Μικρές και μεγάλες. Ανεπτυγμένες και λιγότερο ανεπτυγμένες. Ιμπεριαλιστικές και μη.

Αυτή είναι η κυρίαρχη αντίθεση της εποχής μας. Αυτή είναι η κυρίαρχη αντίθεση που διαπερνά πρωτίστως και το υπερεθνικό μόρφωμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ζούμε μια πρωτοφανή ιστορική οπισθοδρόμηση στα δόγματα του Imperium Universalis του μεσαίωνα, δηλαδή της παγκόσμιας αυτοκρατορίας. Αντί για ένα σύστημα διακυβέρνησης που να εξαρτάται από τη θέληση των πολλών, του έθνους και του λαού, δημιουργήθηκε κυρίως με την ΕΕ ένα σύστημα διακυβέρνησης από μια πεφωτισμένη ελίτ πολιτικών και γραφειοκρατών. Οι ΠΟΛΛΟΙ (εσείς και εγώ) είναι απλά πάρα πολύ αδιάφοροι, πάρα πολύ συναισθηματικοί, πολύ απαίδευτοι για να τους επιτραπεί με ασφάλεια η δυνατότητα να επιλέγουν τις κυβερνήσεις τους και τις πολιτικές που θα εφαρμόζονται στον τόπο τους.

Η δημοκρατία όπου ο λαός αποφασίζει τι θα γίνει στον τόπο του, είναι σύστημα ανασφαλές για τις αγορές και την εξουσία κι επομένως θα πρέπει να αντικατασταθεί με ένα σύστημα υπερεθνικών εξουσιών. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα που διαπνέει ολόκληρο το οικοδόμημα της ΕΕ. Να γιατί οι αξιωματούχοι της Ένωσης δεν λογοδοτούν σε κανέναν, ενώ είναι προστατευμένοι με αυξημένες ασυλίες έναντι οιουδήποτε συστήματος δικαιοσύνης.

Οι σύγχρονες λογικές που θέλουν να αφομοιώσουν λαούς και χώρες σε ένα Imperium Universalis, που σήμερα ονομάζεται παγκόσμια διακυβέρνηση, ή ευρωπαϊκή ενοποίηση, στηρίζονται σε μια πρόστυχη, ανιστόρητη και χυδαία επίθεση εναντίον πρώτα και κύρια του έθνους και της εθνικής κυριαρχίας. Αυτό που επιχειρούν είναι να ταυτιστεί το έθνος με τον εθνικισμό, τον κατακερματισμό, τους πολέμους, τις ανωμαλίες, την αστάθεια, κοκ. Ακριβώς με την ίδια λογική που η Ιερή Συμμαχία έβλεπε τους εθνικούς αγώνες των λαών σαν απειλή εναντίον της Pax Europeana, που υποτίθεται ότι μπορούσαν να εγγυηθούν μόνο οι μεγάλες δυναστείες και η απολυταρχία τους στην Ευρώπη.

Θέλουν να ξεχνούν ότι το σύγχρονο έθνος είναι το λίκνο κάθε δημοκρατικού δικαιώματος και ελευθερίας των λαών. Είναι το προνομιακό πεδίο κάθε κοινωνικής κατάκτησης και πολιτικού δικαιώματος των πολλών, των αδυνάμων, των εργαζομένων. Χωρίς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει ούτε καν ιδέα δημοκρατίας και ελευθερίας για την κοινωνία.

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τις καταστροφές του εθνικισμού και του βρώμικου, ανισόρροπου αισθήματος, που θέλει το έθνος ανάδελφο και προϊόν κάποιας ανώτερης θεϊκής αποστολής. Όμως οι κριτικοί του εθνικισμού, που είναι επίσης και αρνητές των εθνών, ξεχνούν πολύ εύκολα τα επιτεύγματα αυτού του τύπου πολιτικής οργάνωσης. Το έθνος έχει ως αρχή και ως επιδίωξή του τη συμμετοχή όλου του κυβερνώμενου λαού στο κράτος. Στην άσκηση της κυριαρχίας σε μια επικράτεια, που δεν πρέπει να περιορίζεται απλά στους κατέχοντες τη δύναμη και την εξουσία. Με σκοπό τη συμμετοχή στο κράτος διεκδικούν όλες οι μειονότητες να αναγνωριστεί η γλώσσα τους και να γίνουν ισότιμοι πολίτες. Με σκοπό την αποφασιστική συμμετοχή στην άσκηση της εξουσίας διεκδικούν οι εργαζόμενες τάξεις, με πρώτες τις εργατικές, τα δικαιώματά τους και αγωνίζονται για τις κατακτήσεις τους στο εργασιακό, τον κοινωνικό και το πολιτικό επίπεδο. Χωρίς το έθνος κανένας αγώνας για την ισονομία, την ισοπολιτεία και την ισότητα σ' όλα τα επίπεδα δεν θα είχε κανένα, μα κανένα νόημα.

Όποιος θαυμάζει την εποχή που κάθε μια από τις κοινωνικές λειτουργίες εκπληρώνονταν από προσωπικότητες χωρίς συγκεκριμένη εθνικότητα (όπως για παράδειγμα στην εποχή των μεγάλων αυτοκρατοριών), ξεχνά ότι αυτή η πολυπολιτισμικότητα ήταν το αποτέλεσμα στρατιωτικών κατακτήσεων και ότι απέκλειε από την πολιτική το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Το να αρνηθεί κανείς το σύγχρονο έθνος σημαίνει ότι απορρίπτει την μεταφορά στην πολιτική της αιώνιας διεκδίκησης της ισότητας και της λύτρωσης των κατατρεγμένων.

Όπως οι παλιοί γραφειοκράτες της απολυταρχίας την εποχή της Ιερής Συμμαχίας, έτσι και οι σημερινοί απάτριδες γραφειοκράτες της παγκόσμιας διακυβέρνησης, παραπονούνται γιατί οι λαοί τους αντιμετωπίζουν με τόση αχαριστία. Ξεχνούν "ότι τίποτα, ούτε καν τα καλά πράγματα που χορηγούνται ή επιβάλλονται, δεν μπορούν να αντισταθμίσουν την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας," όπως έγραφε ο Καρλ Μαρξ στη Νέα Εφημερίδα του Ρήνου τον Αύγουστο του 1848 καταμεσής της άνοιξης των λαών της Ευρώπης. Όπως ονομάστηκαν οι σαρωτικές εξεγέρσεις των λαών της Ευρώπης εναντίον των πολιτικών και νομισματικών ολοκληρώσεων, που προωθούσε η απολυταρχία της εποχής. "Δεν μπορεί να υπάρξει καμία πραγματική μεταρρύθμιση όσο η κυριαρχία δεν ανήκει εξ ολοκλήρου στο έθνος και δεν μπορεί να υπάρξει εθνική κυριαρχία εφ 'όσον οι αρχές του συντάγματος του 1793 δεν γίνουν πραγματικότητα," διαλαλούσε ο Φρίντριχ Ένγκελς απηχώντας το αίτημα όλων των λαών της εποχής του.

Αν ένας λαός δεν μάθει να μάχεται για τα στοιχειώδη, δηλαδή για την εθνική κυριαρχία, για την ανεξαρτησία, για την εθνική του αυτοδιάθεση, για τη δική του πατρίδα που οφείλει να διαφεντεύει ο ίδιος, δεν θα μπορέσει ποτέ του να διεκδικήσει ούτε καν το δικαίωμα στη ζωή.

Όσοι σήμερα ταυτίζουν το έθνος, την εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία με τον εθνικισμό, πάσχουν από μια βαριά και ανίατη ασθένεια: τον ολοκληρωτισμό της κρατούσας τάξης. Διότι μόνο ο ολοκληρωτισμός στην ιστορία ταύτισε το έθνος με τον εθνικισμό κι έτσι γέννησε τον φασισμό και το ναζισμό.

Και ειλικρινά χρειάστηκε δεκαετίες υποβάθμισης του διανοητικού επιπέδου των λαών και πρωτίστως της διανόησης. Χρειάστηκε δεκαετίες υποβάθμισης των σπουδών σ' όλα τα επίπεδα. Χρειάστηκαν εκατοντάδες δις να δαπανηθούν σε πτυχία, διδακτορικά και προγράμματα μαζικής εκπαίδευσης, για να οδηγηθούμε να πιστεύουμε ως νεωτερισμό την ίδια αποστροφή προς το έθνος που ένιωθαν οι παλιοί χρεοκοπημένοι εκπρόσωποι του οικουμενισμού της απολυταρχίας. Πριν οι μεγάλες εθνικές απελευθερωτικές επαναστάσεις των λαών τον 19ο αιώνα τους οδηγήσουν στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Εκεί απ' όπου ξέθαψαν τις θεωρίες τους οι σύγχρονοι αρνητές των εθνών.

Και όντως πρέπει να είναι κανείς ιδιαίτερα αμόρφωτος, τραγικά χαμηλού επιπέδου και προκλητικά διεστραμμένος για να ταυτίζει το έθνος με τον εθνικισμό, μόνο και μόνο επειδή έτσι το θέλει η κρατούσα τάξη. Σε μια εποχή όπου τα μεγαλύτερα αρπακτικά που γνώρισε ποτέ η ανθρώπινη ιστορία, απαιτούν ανοιχτά σύνορα και υποβιβασμό των κρατών σε απλά εργαλεία άσκησης της κυριαρχίας των αγορών, το έθνος, η εθνική αυτοδιάθεση, η λαϊκή κυριαρχία συνιστά το Νο 1 εχθρό τους. Κι επομένως το επίπεδο όλων μας οφείλει να επιστρέψει στην εποχή του μεσαίωνα. Τότε όπου κυριαρχούσε ο οικουμενισμός της μοναρχίας, ο οποίος θεμελιωνόταν στον οικουμενισμό της θρησκείας ως μέσο πνευματικής καταστολής των καταπιεσμένων.

Σήμερα στη θέση των παλιών μοναρχών και μοναρχιών έχουμε τους βαρόνους του χρήματος, που αγοράζουν και πουλάνε ολόκληρες χώρες και περιοχές του πλανήτη. Ενώ στη θέση της θρησκείας έχουμε τη θεολογία της αγοράς, η οποία δεν έχει ούτε καν την ελεήμονα διάθεση της παλιάς θεολογίας του μεσαίωνα.

Χρειάστηκε μια ανίερη ταξική συμμαχία δεξιάς και αριστεράς για να ξεχάσουμε αυτό που συνιστούσε την άλφα-βήτα για κάθε φιλελεύθερο μορφωμένο διανοούμενο της εποχής που οι λαοί διέθεταν ακόμη εθνική συνείδηση και στη βάση της πάλευαν για τη δημοκρατία και την κυριαρχία στον τόπο τους, την πατρίδα τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το παρακάτω απόσπασμα του νεαρού τότε καθηγητή της κοινωνιολογίας και μετέπειτα γνωστού πολιτικού της κεντροδεξιάς στην Ελλάδα του 20ου αιώνα, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο οποίος έγραφε στα 1932:

"Αφ΄ης στιγμής ήρξατο αποκρυσταλλούμενη η εθνική συνείδησις, ήρξατο και η συν τω χρόνω επικρατήσασα αστική τάξις, ήτις εν τω μεταξύ διέλυσε πάντα δεσμόν προς την κατ' αρχάς ομού μετ' αυτής αγωνισθείσαν τάξιν των μη κατεχόντων, εκμεταλλευομένη προς το ίδιον πολιτικόν ή οικονομικόν αυτής συμφέρον την ιδέαν του έθνους, την εθνική συνείδησιν. Ο εθνικισμός, του οποίου φορεύς είναι η αστική τάξις, εμφανίζεται ως προϊόν ακριβώς της χειρονομίας ταύτης, δι' ής απηρνήθη ο αστός την κοινήν μεθ' ολοκλήρου του λαού "πολιτικήν" καταγωγήν του και εστράφη προς την αποκλειστικήν επιδίωξιν των συμφερόντων του. Η περίπτωσις αύτη - περίπτωσις επικυρουμένη υπό της πολιτικής ιστορίας του παρελθόντος αιώνος και των τριών δεκαετηρίδων του εικοστού αιώνος - δεικνύει καθαρότατα, ότι εθνικισμός και εθνική ιδέα δεν έχουν την αυτήν καταγωγήν. Ο εθνικισμός χρησιμοποιεί την εθνικήν συνείδησιν, ήτις εκπροσωπεί ομογένειαν ψυχικού και πνευματικού όλου, ως μέσον προς παραβίασιν ακριβώς της ακεραιτότητος του όλου τούτου, δηλαδή προς επιδίωξιν συμφερόντων, τα οποία όχι μόνον δεν σέβονται την ομοιογένειαν του έθνους, αλλά βασίζονται επί της ετερογενείας της τάξεως, ήτις αποτελεί ακριβώς τον φορέα του εθνικισμού. Οι πλείστοι των πολέμων, οίτινες ενεφανίσθησαν κατά τους νεωτέρους χρόνους ως εκδηλώσεις εθνικισμού απέβλεψαν εις την εξυπηρέτησιν των συμφερόντων του κεφαλαίου και εξηνάγκασαν την εθνικήν συνείδησιν, όπως προβάλη εαυτήν εις σφαίρας ενεργείας, αίτινες έκειντο εκτός εαυτής. Οπωσδήποτε και αν εξεδηλώθη εν τη ιστορία της ανθρωπότητος ο εθνικισμός, ουδέποτε εξεπορεύθη ούτος εκ της εθνικής συνειδήσεως και ιδέας φυσικώς και οργανικώς. Η σφαίρα ενεργείας του ευρίσκεται πάντοτε εκτός της σφαίρας ενεργείας της εθνικής συνειδήσεως. Ως εκ του τούτου δέον θεμελιωδώς να διακρίνωμεν τον εθνικισμόν από του εθνισμού. Εν ω ο εθνισμός είναι η ιδεολογική εκδήλωσις της πίστεως αυτής ταύτης της εθνικής συνειδήσεως επί την εσωτερικήν και μυστικήν αυτής ουσίαν, ο εθνικισμός είναι η εκμετάλλευσις της πίστεως ταύτης εκ μέρους τάξεως διασπώσης την οργανικήν ομοιογένειαν του έθνους και θετούσης ταύτην εις την εξυπηρέτησιν πολιτικών και οικονομικών υπολισμών."

Το ΕΠΑΜ δεν δημιουργήθηκε ως ένα συνηθισμένο πολιτικό σχήμα. Όσοι από εμάς πρωτοστατήσαμε στη δημιουργία του ΕΠΑΜ είχαμε πλήρη συνείδηση ότι αυτό που έχει ανάγκη ο λαός μας είναι να ανακτήσει πρώτα και κύρια την εθνική του συνείδηση. Να αντιληφθεί ότι αυτό που διακυβεύεται δεν είναι απλά και μόνο η ταξική του υποβάθμιση, αλλά η ιστορική του εξαφάνιση και εξόντωση. Να αντιληφθεί ότι αυτό που προέχει είναι η υπεράσπιση της πατρίδας του από το καθεστώς κατοχής, που επέβαλλε πρώτα και κύρια το υπερεθνικό μόρφωμα της ΕΕ.

Το ΕΠΑΜ είναι το μόνο πολιτικό σχήμα που γεννήθηκε ως "τέκνο της Ανάγκης κι ώριμο τέκνο της Οργής," την εποχή που ξεκινούσε η μεγαλύτερη δοκιμασία του ελληνικού λαού τουλάχιστον στη νεώτερη ιστορία του. Δεν γεννήθηκε από παρθενογένεση, αλλά δεν υπήρξε προϊόν του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος. Ούτε της δεξιάς, ούτε της αριστεράς. Αντίθετα υπήρξε διαλεκτική άρνηση του συνόλου του πολιτικού συστήματος.

Το ΕΠΑΜ γεννήθηκε χωρίς προπατορικό αμάρτημα και χωρίς κανενός είδους πολιτική ή ιδεολογική "προίκα". Ξεκίνησε να οργανώνεται από μηδενικής βάσης χωρίς πλάτες, χωρίς μέσα, με μόνο όπλο την πίστη στο δίκιο και την αφοσίωση των αγωνιστών του στην ελευθερία της πατρίδας.

Σήμερα, το ΕΠΑΜ στέκει ακόμη ορθό, εκεί όπου όλοι οι άλλοι διαλύονται ή αποσυντίθενται. Με πανελλαδική οργάνωση που συνεχίζει να αυξάνει και να επεκτείνεται. Γύρω του βλέπουμε παντού τα ερείπια και τα θραύσματα του πάλαι ποτέ αντιμνημονιακού χώρου και της αριστεράς. Το ΕΠΑΜ επιβίωσε, αναπτύχθηκε και εξακολουθεί να αναπτύσσεται εκεί όπου κανένα άλλο μόρφωμα, σχήμα, κίνημα - εντός κι εκτός εισαγωγικών - δεν μπόρεσε. Ποτέ ξανά δεν συνέβη κάτι τέτοιο.

Κι ενώ το πολιτικό σύστημα της δεξιάς και της αριστεράς κυριολεκτικά καταρρέει, το ΕΠΑΜ συνεχίζει ακάθεκτο να οργανώνεται παντού στην Ελλάδα. Σε κάθε γειτονιά, σε κάθε πόλη και χωριό.

Το ΕΠΑΜ γεννήθηκε με την φιλοδοξία να παίξει καταλυτικό ρόλο στην κινητοποίηση του λαού. Μόνο που για να γίνει κάτι τέτοιο - σε μια εποχή όπου ο λαός έχει χάσει ουσιαστικά την κοινωνική του συνοχή και την εθνική του συνείδηση - πρέπει να ακολουθήσει τον μαρτυρικό δρόμο της Φιλικής Εταιρείας. Να απλώσει ένα ευρύτατο και πυκνό δίκτυο οργανώσεων, αφοσιωμένων μελών και φίλων, ικανό να δώσει στην πλειοψηφία του λαού την χαμένη της τιμή και υπόληψη, να της εμπνεύσει εμπιστοσύνη, φιλότιμο και αξιοπρέπεια.

Και για να γίνει αυτό θα πρέπει ο λαός μας να λυτρωθεί από τους δαίμονες που έχουν αλυσοδέσει την καρδιά και το μυαλό του. Τους δαίμονες των ιδεοληψιών και των ιδεολογιών της δεξιάς και της αριστεράς, που τον έχουν αλυσοδέσει από την εποχή του εμφυλίου και τον έχουν κάνει μαλθακό στο μυαλό και κοινωνικά νωθρό. Ανίκανο να αντιληφθεί το στοιχειώδες. Την ανάγκη να υπερασπιστεί τον εαυτό του και την πατρίδα του.

Αυτή είναι και παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση του ΕΠΑΜ. Να αναγεννήσει στη μνήμη και τη συνείδηση της πλειοψηφίας του λαού τις δικές της παραδόσεις ακατάπαυστων αγώνων για την ελευθερία και τη δημοκρατία στον τόπο του. Να αποκαθάρει τα ριζίτικα της εθνικής συνείδησης του λαού μας από τις βρωμιές και τα περιττώματα του εθνικισμού, αλλά και της εσαεί ξενόδουλης και βαμμένης στο αίμα του λαού εθνικοφροσύνης των προδοτών και των δοσίλογων από την εποχή της βαυαροκρατίας. Να της θυμίσει ότι από τα χρόνια της εθνεγερσίας του 21 έως τις μέρες της ναζιστικής κατοχής «αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι πάντα είν' ο ίδιος ο λαός». Κι αυτή η παράδοση δεν ανήκει για να την μολύνει σε κανένα κόμμα, σε καμιά κομματική νομενκλατούρα, σε καμιά ιδεολογία. Είναι ατόφια και ανήκει αποκλειστικά στον ίδιο το λαό. Είναι από τις καλύτερες παραδόσεις του, γιατί ξεπέρασε τις διχόνοιες των κομματικών παρατάξεων και ενώθηκε για τον κοινό εθνικοαπελευθερωτικό σκοπό.

Το ΕΠΑΜ λοιπόν δεν δημιουργήθηκε για να ενώσει τις όποιες αντιμνημονιακές δυνάμεις. Ούτε για να λειτουργήσει ως καταλύτης ενότητας της αριστεράς στην όποια παραλλαγή της. Το ΕΠΑΜ ιδρύθηκε ως Μέτωπο το 2011, γιατί εκτιμούσαμε τότε ότι στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία δεν μπορεί να υπάρξει ενότητα του λαού σε εθνικοαπελευθερωτική βάση μέσα από μια Μετωπική σύμπτυξη των όποιων δυνάμεων του αντιμνημονίου, ή της όποιας αριστεράς.

Επομένως το πρώτο και θεμελιώδες καθήκον που έθετε το ΕΠΑΜ στον εαυτό του ήταν να λειτουργήσει καταλυτικά μέσα στον ίδιο τον λαό για να κατακτηθεί η ενότητά του. Πρωτίστως μέσα από την συγκρότηση μιας οριζόντιας, μετωπικής, αλλά ταυτόχρονα και ενιαίας οργάνωσης, ανοιχτή σε κάθε αγωνιστή ανεξάρτητα ιδεολογίας, ή άλλης πεποίθησης. Ο βασικός τρόπος για να γίνει κάτι τέτοιο ήταν και παραμένει μέσα από την πολιτική και οργανωτική ανάπτυξη του ΕΠΑΜ απευθείας μέσα στον λαό.

Εξαρχής θεωρούσαμε ότι δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες να διαθέτουν τέτοιους δεσμούς με την κοινωνία ώστε να συνδράμουν στην κινητοποίησή της μέσα από την σύμπτυξη ενός Μετώπου, που θα το συγκροτούσαν διαφορετικοί πολιτικοί σχηματισμοί, οργανωμένες τάσεις και ιδεολογικοπολιτικά ρεύματα. Έπρεπε να ξεκινήσουμε από ένα ποιό πρωτογενές και στοιχειώδες επίπεδο. Έπρεπε το Μέτωπο να συγκροτηθεί ως τέτοιο απευθείας μέσα στον λαό. Και να συγκροτηθεί ως οριζόντια και ενιαία οργάνωση για τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα.

Από πού προέκυπτε μια τέτοια εκτίμηση; Από την κοινωνικοπολιτική ανάλυση που κάναμε εκείνη την εποχή. Βλέπαμε καθαρά ότι η αποτυχία του πολιτικού συστήματος και ειδικότερα της επονομαζόμενης αριστεράς όλως των αποχρώσεων, είναι η τρομακτική απόσπασή της από την κοινωνία. Και μάλιστα σε μια εποχή όπου ο λαός έχανε εν πολλοίς τους πανεθνικούς δεσμούς του μαζί με τις οργανωμένες κοινωνικές και ταξικές του αναφορές, οι οποίες κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες συνιστούσαν το υπόβαθρο των παλλαϊκών κοινωνικών και εθνικών αγώνων του.

Έτσι ο λαός μετατρεπόταν συστηματικά από το σύστημα εξουσίας εδώ και δεκαετίες σε "ψηφολαό", σε ένα άθροισμα κοινωνικοεπαγγελματικών στρωμάτων, όπου κυριαρχούσε και κυριαρχεί η εξατομίκευση και η εξάρτηση σε πρωτόγνωρο βαθμό από ένα απόλυτα διεφθαρμένο, απολυταρχικό και αντεθνικό κράτος. Υπήρχαν πολιτικές δυνάμεις που σ' αυτές τις συνθήκες θα μπορούσαν να εκφράσουν έστω και στοιχειωδώς την ενότητα του λαού πάνω σε εθνικοαπελευθερωτική βάση; Ούτε κατά διάνοια.

Αντίθετα. Τα κόμματα στο σύνολό τους είχαν μεταβληθεί σε κρατικοδίαιτα μορφώματα, όπου η ιδεολογία τους είχε μόνο μία βασική χρησιμότητα, να προσελκύει ψήφους και εκλογική πελατεία. Γι' αυτό και το μόνο που τα νοιάζει ήταν και είναι η διείσδυση στους μηχανισμούς εξάρτησης της κοινωνίας για κομματικά οφέλη, αλλά και οι τυφλές ιδεολογικές αναμετρήσεις που δικαιολογούσαν στους πιστούς την ανάγκη ύπαρξή τους.

Έπρεπε λοιπόν να εφεύρουμε τον τροχό. Έπρεπε δηλαδή να δημιουργήσουμε από μηδενικής βάσης μια καλά οργανωμένη πολιτική δύναμη μέσα στον ίδιο τον λαό, η οποία θα είχε τη δυνατότητα να υπερβαίνει στην πράξη και με την πολιτική της τους παραδοσιακούς κομματικούς και ιδεολογικούς διαχωρισμούς, ώστε να αναδειχθεί το κεντρικό πατριωτικό καθήκον. Η ανατροπή από τον ίδιο τον λαό του καθεστώτος κατοχής. Αυτό ακριβώς συνιστούσε και συνιστά τον Μετωπικό χαρακτήρα του ΕΠΑΜ.

Ταυτόχρονα θα έπρεπε η οργάνωση αυτή να λειτουργεί οριζόντια για να είναι όσο πιο ανοιχτή μπορεί μέσα στην κοινωνία. Αλλά και ενιαία για να είναι αποτελεσματική στις πολιτικές μάχες που καλείται να δώσει. Αποτελεσματική τόσο για το ίδιο το ΕΠΑΜ, όσο και για το λαό. Τόσο ενιαία όσο το πιο καλά συγκροτημένο κόμμα.

Μέτωπο λοιπόν τόσο ανοιχτό μέσα στον ίδιο τον λαό, όσο κανένα άλλο Μέτωπο ως σύμπραξη κομμάτων και δυνάμεων. Με τόσο ενιαία και πολιτικά αποτελεσματική οργάνωση, όσο κανένα άλλο κόμμα πριν και μετά το ΕΠΑΜ. Αυτός ήταν ευθύς εξαρχής ο διαλεκτικά διττός χαρακτήρας του ΕΠΑΜ, που στάθηκε αδύνατον να τον αντιληφθούν ακόμη κι όσοι εντάχθηκαν στις γραμμές μας υπακούοντας στις δικές τους ατζέντες και ιδεοληψίες.

Γιατί όμως ενιαία οργάνωση; Διότι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ανεξάρτητα από τις μορφές και τα πεδία της πολιτικής αναμέτρησης, βασικός κινητήριος μοχλός ανατροπής του καθεστώτος κατοχής δεν μπορεί να είναι άλλη από την μαζική πάλη του λαού. "Τώρα κατανοούμε," έγραφε ο Δημήτρης Γληνός το 1942, "πώς ένας λαός δεν μπορεί να αγωνιστεί για τη λευτεριά του αναθέτοντας το έργο αυτό σε λίγα άτομα, ή σε μερικές ομάδες, ή σε μερικά μπουλούκια, ή σε λίγους τρομοκράτες, ή σε λίγους επαγγελματίες των αγώνων. Μαζική πάλη σημαίνει πάλη ολόκληρου του λαού. Και επειδή ο απελευθερωτικός αγώνας δεν μπορεί να φτάσει ποτέ σε αποτελέσματα αν γίνεται από ασύνταχτα πλήθη ή από μπουλούκια, μαζική πάλη σημαίνει οργανωμένη πάλη, πάλη του λαού οργανωμένου και κινητοποιημένου ολόκληρου προς ένα σκοπό."

Δεν μπορεί λοιπόν ένας πολιτικός σχηματισμός, που επενδύει στη μαζική πάλη του λαού να μην συγκροτείται σε ενιαία οργάνωση. Ιδίως όταν έχει Μετωπικό χαρακτήρα και εκ των πραγμάτων οι ιδεολογικές και κοσμοθεωρητικές διαφορές στις γραμμές του είναι υπαρκτές και βαθύτατες. Τι σημαίνει ενιαία οργάνωση; Σημαίνει ότι η οργάνωση δεν είναι ένα άθροισμα από καπετανάτα, ή τοπαρχίες, όπου ο καθένας μπορεί να σηκώνει το δικό του μπαϊράκι. Αυτή είναι μια βαθιά φεουδαρχική αντίληψη οργάνωσης, όπου η κάθε οργάνωση, ο κάθε πυρήνας καταντά να είναι φέουδο μιας μικρής κλίκας.

Στο ΕΠΑΜ οι πυρήνες των μελών του είναι μεν κυρίαρχοι, αλλά όχι αυτεξούσιοι όπως τα τιμάρια, ή τα φέουδα στην εποχή του Μεσαίωνα. Οι πυρήνες ασκούν κυριαρχία στο ΕΠΑΜ ως οργανικό μέρος όλου Μετώπου. Διαμορφώνουν όλοι από κοινού την πολιτική του Μετώπου και πειθαρχούν στις συλλογικές αποφάσεις και τις καταστατικές διαδικασίες, οι οποίες είναι οι μόνες που επιτρέπουν να υπάρχει δημοκρατία στις γραμμές του ΕΠΑΜ. Εκεί όπου ο καθένας κάνει του κεφαλιού του όχι μόνο δεν υπάρχει ίχνος δημοκρατίας, αλλά εκεί αναφύεται ο ολοκληρωτισμός ως πρακτική και ιδεολογία. Το πρώτο αναγκαίο βήμα προς τον φασισμό.

Το μέλος του ΕΠΑΜ εντάσσεται στο Μέτωπο, όχι στο συγκεκριμένο πυρήνα απ' όπου καλείται να λειτουργήσει συλλογικά. Την αφοσίωσή του την οφείλει στο Μέτωπο κι όχι στον πυρήνα του. Εκτός κι αν ο πυρήνας λογίζεται ως καπετανάτο. Με τη σειρά τους και οι πυρήνες ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί ανήκουν στο Μέτωπο, δηλαδή στο ΕΠΑΜ κι όχι στα μέλη που τον απαρτίζουν.

Το ζήτημα αυτό ήταν ένα από τα κορυφαία πεδία αναμέτρησης με την ομάδα που παραιτήθηκε τελευταία. Στην απόφαση του 4ου Συνεδρίου αναφέρεται ρητά: "Οι πυρήνες του Μετώπου, δεν ανήκουν σε κανέναν άλλον εκτός από το ίδιο το Μέτωπο. Δεν είναι «εργολαβία» των μελών που τον συστήνουν. Επομένως δεν μπορεί κανένας να σταματήσει τη δράση τους. Ούτε καν η συνέλευση των μελών του. Όποιος επιδιώκει την ακινητοποίηση ή την διάλυση του πυρήνα του, τίθεται αυτομάτως εκτός Μετώπου." Κι όντως ήταν αυτοί οι 4-5 "πυρήνες" που παραιτήθηκαν, οι οποίοι αφεαυτού τους είχαν στην πράξη τεθεί εκτός Μετώπου ήδη πριν το 4ο Συνέδριο. Δεν ήταν καν πυρήνες. Ήταν εργολαβία συγκεκριμένης κλίκας.

Το 4ο Συνέδριο επίσης απαιτούσε: "Για να ανταπεξέλθει το ΕΠΑΜ στον αγώνα και για να αντέξει υπό τις νέες ακόμη πιο δύσκολες συνθήκες, χρειάζεται να γίνει ακόμη πιο συνεκτική και ενιαία οργάνωση. Θα πρέπει οι οργανώσεις και τα όργανά τους να λειτουργούν σαν ενιαίος οργανισμός μάχης τόσο στα καθημερινά πολιτικά μέτωπα, όσο και μέσα στην κοινωνία με όρους κινήματος. Για να γίνει αυτό τα μέλη του Μετώπου θα πρέπει να μάθουν στην πράξη τι σημαίνει συνειδητή πειθαρχία. Πειθαρχία του συνειδητού αγωνιστή, που δεν στρατεύτηκε για μια βόλτα μέχρι τις εκλογές και το κοινοβούλιο. Ούτε στρατεύθηκε σε μια ακόμη σέχτα που κατέχει την απόλυτη αλήθεια. Πρόκειται για την πειθαρχία που κρίνει και αξιολογεί τη δράση όλων ανεξαιρέτως των μελών και των οργανώσεων του Μετώπου με βάση το αποτέλεσμα, τη διεύρυνση της επιρροής του στον απλό κόσμο, αλλά και την κινητοποίηση μαζών στα προτάγματά του."

Τα καταφέραμε; Σε μεγάλο βαθμό. Όχι όμως όσο θα θέλαμε, ή επιδιώκαμε. Το ΕΠΑΜ έμαθε επιτέλους να δρα με βάση οργανωτικό και πολιτικό σχέδιο, όπου υπάρχουν στόχοι, ποσοτικοί και ποιοτικοί. Έμαθε να μετρά τη δράση του με βάση τα αποτελέσματά της. Έμαθε να αξιολογεί τη συνεισφορά κάθε πυρήνα και συναγωνιστή με βάση την υλοποίηση των στόχων που έχουμε θέσει συλλογικά για τον εαυτό μας. Έμαθε να αναπτύσσεται οργανωτικά σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό, σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας. Έμαθε τι σημαίνει στην πράξη αγωνιστής, αφοσιωμένος στην απελευθέρωση της πατρίδας.

Και ο αγωνιστής, όπως πολλές φορές έχει αποδείξει η ιστορία των εθνικών και κοινωνικών αγώνων, έχει σαν γενικό ορισμό εκείνον που έδωσε ο Νικόλαος Δραγούμης ήδη από τα πρώτα χρόνια της επανάστασης του 1821: "Αγωνιστής ελέγετο ο προθύμως, απροφασίστως και αφιλοκερδώς υπηρετών υπέρ του αγώνος, ο αγογγύστως υποβάλλων εαυτόν εις πάσαν κακουχίαν, ο πεινών, ο γυμνητεύων, ο εις όρη και σπήλαια περπλανώμενος, ο φειδόμενος των δημοσίων, ο μη αποβλέπων εις τίτλους, βαθμούς, παράσημα ή άλλας τιμάς, ο δυνάμενος να ζήση εν ευπαθεία εκτός της Ελλάδος, και όμως προτιμών να δεινοπαθή εν αυτή, ενί λόγω ο τιθέμενος υπεράνω του ιδίου συμφέροντος το κοινόν και αποθνήσκων υπέρ πατρίδος".

Με μεγάλη χαρά και ιδιαίτερη συγκίνηση οφείλω να πω - πώς σήμερα στην έναρξη του 5ου Συνεδρίου μας αισθάνομαι ότι βρίσκομαι ανάμεσα σε αληθινούς συναγωνιστές, σε συντρόφους με την κυριολεξία της λέξης - κι όχι όπως αυτή ξεφτιλίστηκε από την αριστερά - οι οποίοι μπορούν να αντεπεξέλθουν σε κάθε δυσκολία, σε κάθε αντιξοότητα ώστε με υπερηφάνεια να επαναλαμβάνουν τους στίχους του ηρωικού Θούριου:

Κάλλιο για την Πατρίδα, κανένας να χαθή,

Ή να κρεμάση φούντα, για ξένον στο σπαθί.

Όλα αυτά που είπαμε σημαίνουν ότι είμαστε ενάντια στις συμμαχίες και τις συνεργασίες; Κάθε άλλο. Οι συμμαχίες και οι συνεργασίες είναι ένας αποφασιστικός δρόμος για να ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο και να αναδειχθεί η κυρίαρχη αντίθεση, το κυρίαρχο σχίσμα σήμερα. Κι αυτό δεν είναι ανάμεσα στις αντιμνημονιακές και μνημονιακές δυνάμεις, ούτε ανάμεσα στην όποια δεξιά και στην όποια αριστερά. Η κυρίαρχη αντίθεση είναι ανάμεσα στις δυνάμεις που αναδεικνύουν ως πρώτιστο καθήκον το εθνικοαπελευθερωτικό, πατριωτικό, δημοκρατικό σκοπό στις σημερινές συνθήκες και σ' εκείνες που έχουν αποδεχθεί το καθεστώς ιμπεριαλιστικής κατοχής της πατρίδας και παγκόσμιας διακυβέρνησης. Είτε μιλούν εξ ονόματος του καπιταλισμού, είτε του αντικαπιταλισμού.

Για μας οι πολιτικές συνεργασίες και συμμαχίες έχουν νόημα μόνο στον βαθμό, που τόσο στο επίπεδο του κινήματος, όσο και στο επίπεδο της γενικής πολιτικής προωθούν τη συνείδηση και την πρακτική της ενότητας του λαού μπροστά στο κεντρικό πατριωτικό καθήκον. Και η ενότητα του λαού αναλύεται, πρώτο, στην ενότητα του σκοπού, που δεν μπορεί παρά να είναι η ανατροπή του καθεστώτος κατοχής και η εγκαθίδρυση μιας αληθινά δημοκρατικής, ανεξάρτητης και κυρίαρχης για τον λαό πολιτείας.

Δεύτερο, στην ενότητα της οργάνωσης, που δεν μπορεί παρά να συνθέτει στην υπηρεσία του κοινού σκοπού κάθε κινηματική και πολιτική δράση μέσα στην κοινωνία.

Και τρίτο, στην ενότητα της πολιτικής ηγεσίας, που σημαίνει ότι μπορεί να συσπειρωθεί η μεγάλη πλειοψηφία του λαού γύρω από τον κοινό σκοπό, υπερβαίνοντας διαχωρισμούς ιδεολογίας.

Ας βάλουμε επιτέλους καλά μέσα στο νου και στην καρδιά μας τα σοφά λόγια του δάσκαλου της εθνικής αντίστασης, Δημήτρη Γληνού:

"Δεν υπάρχει στιγμή ιερώτερη από τη σημερινή για να βάλουμε κάτω όλοι τις προσωπικές μας φιλοδοξίες, τις προσωπικές μας φιλοτιμίες, τα παρελθόντα μας, τα πάθη μας, τα μίση μας, τα συμφέροντά μας, τις σοφίες μας και τις γνώσεις μας, και να τα υποτάξουμε όλα μα όλα στον ένα και μόνο ιερό σκοπό τη σωτηρία του λαού μας και την απολύτρωσή του από την σκλαβιά. Όποιος, κρατώντας οποιουσδήποτε προσωπικούς υπολογισμούς, συμφέροντα, μίση, αντιπάθειες, συμπάθειες και φιλοδοξίες και "ιδεολογίες", καταπολεμάει ή υπονομεύει μ' οποιοδήποτε τρόπο την ενότητα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, την ενότητα στους σκοπούς, στην οργάνωση και στην καθοδήγησή του, αυτός οπουδήποτε και να βρίσκεται, οπωσδήποτε και να λέγεται, είναι συνεργάτης των ξένων καταχτητών, θεληματικά ή άθελα, προδότης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα."

Το ΕΠΑΜ αποτελεί τη μοναδική κιβωτό αυτής της αλήθειας σήμερα. Όμως οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι στον αγώνα μας δεν αντιμετωπίσαμε πιο ύπουλο προδότη από εκείνον που βάζει τα προσωπικά του πάνω από τον κοινό αγώνα και στο όνομα της δικής του "καθαρής αλήθειας", ιδεολογίας, ή ιδιοπάθειας, δεν διστάζει να υπονομεύσει και να διαλύσει τα πάντα. Τους βλέπετε γύρω μας. Τα ερείπια και απομεινάρια δήθεν αγωνιστών που στην πράξη με την διαλυτική τους νοοτροπία και πράξη, συνιστούν ίσως τη χειρότερη Πέμπτη Φάλαγγα του εχθρού.

Και οφείλουμε επίσης να ομολογήσουμε ότι αυτός ο πιο ύπουλος προδότης βρίσκεται πολύ συχνά μέσα μας. Είναι ο κακό μας εαυτός. Είναι ο μωροφιλόδοξος Κουτρούλης που κουβαλάμε όλοι μέσα μας. Αυτός που ξέρει να μετρά τα πάντα με το ατομικό του νιτερέσο, που ξέρει μόνο από καβγάδες και ίντριγκες, που δεν νιώθει τι σημαίνει συλλογική προσπάθεια και αφοσίωση στον κοινό σκοπό, που ξέρει μόνο από κουτσομπολιό και κακίες, που ξέρει να κατασκευάζει ιδεολογίες και ιδεολογήματα για να προστατευτεί από την σκληρή πραγματικότητα, που ξέρει να κρύβει τη δειλία, την άγνοια και την ανεπάρκειά του με τη διαβολή των άλλων, που ξέρει να δηλητηριάζεται και να δηλητηριάζει τα πάντα γύρω του με το μίσος και την τυφλή οργή προς όλους και όλα.

Άλλωστε, για τα πρωτεία ξεψυχά κάθε Ρωμιός λεβέντης, μόνον αυτός πρωθυπουργός, μόνον αυτός αφέντης, όπως εύστοχα σατίριζε ο Γεώργιος Σουρής.

Το 5ο Συνέδριό μας οφείλει να αποτελέσει τομή. Να ανεβάσει τον πήχη των απαιτήσεων στο επίπεδο των αναγκών, όχι του ΕΠΑΜ, αλλά του ίδιου του λαού και των απειλών που τον στοιχειώνουν. Οφείλει να χαράξει το οργανωτικό και πολιτικό σχέδιο που θα επιτρέψει στο ΕΠΑΜ να αναδειχθεί σε βασικό καταλύτη των εξελίξεων υπέρ του λαού και της πατρίδας μέσα στον επόμενο χρόνο, δηλαδή με ορίζοντα το 6ο ετήσιο συνέδριό του. Οι καιροί ου μενετοί!

Ευχαριστώ.