Πριν από 55 χρόνια...

Αναδρομή στην εποχή -9 Ιουλίου 1961- που υπογρά-φονταν η σύνδεση Ελλάδας - ΕΟΚ. Υπάρχει λόγος.....

του Διονύση Ελευθεράτου

Όλη η δόξα, όλη η χάρη… Στιγμές ανείπωτης χαράς και έπαρσης ζούσαν οι εγχώριες πολιτικές και οικονομικές ελίτ, τέτοιες ημέρες, πριν από 55 χρόνια. Ήταν μεσημέρι Κυρι-ακής, 9ης Ιουλίου του 1961, όταν στην Αθήνα υπογράφηκε η συμφωνία σύνδεσης ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΕΟΚ  (των έξι χωρών τότε). Η ελληνική αστική τάξη γιόρταζε την απαρχή της υλοποίησης της έσχατης «μεγάλης ιδέας» της. Εκείνης του «ευρωπαϊσμού».     

Όχι, δεν πρόκειται να κάνουμε σε αυτό το σημείωμα καμία αναδρομή στην «ευρωπαϊκή πορεία» της χώρας, καμία αντιπαραβολή «παροχών» και «αφαιμάξεων», που θα καταλήγει σε συμπεράσματα για το ποιοι και τι έχασαν και ποιοι και τι κέρδισαν, κατά περίοδο και συνολικά. Επ’ ευκαιρία της επετείου, θα μείνουμε «καρφωμένοι» στη δεκαετία του ’60. Ένα «ζουμ» πάνω της συμβάλλει στην απομυθοποίηση ορισμένων πλευρών μιας, πολιτικά απατηλής, βιομηχανίας «νοσταλγικών» προσεγγίσεων

Εξηγούμαστε: Υποτίθεται πως η «ευ­ρωπαϊκή ενοποίηση» κάποτε είχε ή τουλάχιστον …μισο-είχε «προοδευτικό προσανατολισμό» κι απλώς τα πράγματα λοξοδρόμησαν όταν «πήραν το πάνω χέρι» μερικοί καταραμένοι συντηρητικοί (ωσάν να μην έφερε πχ η μονεταριστική λαιμητόμος της Συνθήκης του Μάαστριχτ φαρ­διά-πλατιά την υπογραφή του Φρανσουά Μιτεράν). Βαρεθήκαμε να...
ακούμε το εν λόγω φληνάφημα, μια παραλλαγή του οποίου αναπολεί την εποχή που στην ΕΟΚ επικρατούσαν «αλληλεγγύη», «ηρεμία», «αλληλοσεβασμός» και λοιπές …τρίχες κατσαρές.     

Έχουμε και λέμε, λοιπόν: Κατά τον Μάιο του 1961 οι «έξι» αξίωσαν από την Αθήνα νέες δια­πραγματεύσεις, απαρνούμενοι το κείμενο που εί­χε ήδη μονογραφηθεί. Αιτία ήταν οι αξιώσεις της Ιταλίας, που επιθυμούσε λιγότεροκαλή μεταχείριση ελληνικών αγροτικών προϊόντων, ιδίως των καπνών. Οι «πέντε» φυσικά έκαναν το χατί­ρι στην ιταλική κυβέρνηση και επέβαλλαν στην Αθήνα την επανεξέταση -και τελικά τροποποί­ηση- των επίμαχων όρων.   

«Απαράδεκτοι αι διευκρινήσεις που ζητεί το συμβούλιον της ΕΟΚ δια την συμφωνίαν, διότι αποτελούν τροποποίησιν της ουσίας ταύτης». Έτσι διαμαρτυρόταν η φιλοκυβερνητική Καθημερινή, στις 21/5/1961, ανήμερα της ονομαστικής γιορτής του πρωθυπουργού Καραμανλή, ο οποίος όμως ήδη ετοιμαζόταν για την μεγάλη γιορτή της επικείμενης συμφωνίας. Διότι ήταν φανερό πως η συμφωνία σύνδεσης θα υπογραφόταν, όσες τροποποιήσεις κι αν επέβαλλε η ΕΟΚ στην Αθήνα. Αλίμονο αν «μεγάλες ιδέες» σκόνταφταν σε μικροπράγματα… 

Πανηγύρι, λοιπόν, στην Αθήνα, τις Βρυξέλ­λες, αλλά και την Ουάσιγκτον, που χαρακτήρισε τη συμφωνία «θετική εξέλιξη για όλο τον ελεύ­θερο κόσμο». Στις 11 Ιουλίου, δύο ημέρες έπει­τα από την υπογραφή, η Καθημερινή ξιφουλκού­σε εναντίον της ΕΔΑ, η οποία είχε ταχθεί εναντίον της σύνδεσης ΕΟΚ-Ελλάδας. Η δημοσι­ογραφική ναυαρχίδα του καραμανλισμού κατηγόρησε την «ελληνική άκρα αριστερά» (sic) πως διαμόρφωνε τη θέση της επί του θέματος βάσει των συμφερόντων της Μόσχας, καθώς και ότι τοποθετούσε τον εαυτόν της «στο περιθώριον του Έθνους».   

Το …προσκήνιο «του Έθνους», βεβαίως-βεβαίως, άρχιζε να το δροσίζει ο αέρας της «ευρωπαϊκής οικογένειας». Και προς επίρρωση των βαρύγδουπων λόγων για τις άρρηκτες σχέ­σεις της ΕΟΚ με την προάσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών, στα τέλη Οκτωβρίου του ίδιου έτους, στην «φρεσκαρισμένη» με «θεσμικό ευρωπαϊκό» αέρα Ελλάδα της ΕΡΕ, διεξήχθηκαν οι πιο …δημοκρατικές βουλευτικές εκλογές που μπορεί να θυμηθεί κανένας. Με νοθεία και βία που έφθασε μέχρι τη δολοφονία μαχητών Αριστεράς, του Στέφανου Βελδελμίρη και του Διονύση Κερπινιώτη.     

Ας γυρίσουμε, όμως στα της ΕΟΚ. Θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει πως ένα «είπα-ξείπα», εκείνο του Μαΐου 1961, σε βάρος μιας χώρας που δεν ήταν ακόμη μέλος της Κοινής Αγοράς, δεν αποδείκνυε καμία εσωτερική κοι­νοτική αστάθεια, ούτε παραβιάσεις κανόνων, ούτε, ούτε… Έλα όμως που και στους κόλπους της ΕΟΚ επικρατούσε από τότε, κατά καιρούς, «μια ωραία ατμόσφαιρα»… Αρκεί να αναφερθεί ότι τον Μάρτιο του 1961 η τότε Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εναντίον της Ιταλίας, κατηγορώντας την για παραβί­αση του άρθρου 169 της Συνθήκης τηςΡώμης.     

Ο λόγος: Η ιταλική κυβέρνηση είχε αναστείλει τις εισαγωγές χοιρινού κρέατος για να προστατεύσει την εγχώρια παραγωγή της. Η Δυτι­κή Γερμανία, άμεσα πληγείσα -άλλωστε- από το «αντάρτικο προστατευτισμού» της Ρώμης, δεν ήταν φυσικά διατεθειμένη να ανεχθεί τέτοια τα­κτική. Έτσι, η Ιταλία παραπέμφθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κι «έφαγε κατακέφαλα» καταδίκη, τον Δεκέμβριο του 1961. Έναντι της μικρής Ελλάδας που επιθυμούσε σύνδεση με την ΕΟΚ, η Ρώμη είχε τη συμπαράσταση των «πέ­ντε». Έναντι των συμφερόντων της Δ. Γερμανίας, η Ρώμη ήταν απαράδεκτη, αξιοκατάκριτη.   

«Εφαρμογή κανόνων», είπατε; Ποιων ακριβώς; Κόντευαν να συμπληρωθούν έξι χρόνια από την υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης κι η Αθήνα ακόμη ανέμενε τη χρηματοδοτική ενίσχυση εκ του κοινοτικού Αγροτικού Ταμεί­ου (FEOGA), για «την ανάπτυξη και των εκσυγχρονισμό της ελληνικής γεωργίας». Ήταν, βλέπετε, ζήτημα ερμηνειών επί της …δημιουργικής ασάφειας των σχετικών πρωτοκόλλων του 1961. «Η Κοινή Αγορά μας εμπαίζει» κραύγαζε η κεντροδεξιά Μεσημβρινή, με την οργή απατημένης συζύγου, στις 19 Απριλίου 1967. Ανάλογη ήταν και η θέση του Οικονομικού Ταχυδρόμου, της 20ης Απριλίου, παραμονής του πραξικοπήματος. 

Όσο για τον προστατευτισμό, αυτός ήταν μεν κατακριτέος όταν εμπόδιζε τα γερμανικά χοιρινά να αλώσουν την ιταλική αγορά, όχι όμως κι όταν τον πρότασσε συνολικά η ΕΟΚ. Αντιγράφουμε από μελέτη του πανεπιστημιακού Βασίλη Πεσμαζόγλου, για τα «μεθεόρτια» της συμφωνίας σύνδεσης Ελλάδας-ΕΟΚ: «Μια σειρά ελληνικές γεωργικές εξαγωγές θα αρχίσουν να προσκρούουν στον προστατευτισμό της κοινής οργάνωσης αγοράς και της κοινοτικής προτίμησης που προβλέπει ο ΚΑΠ». Ο Β. Πεσμαζόγλου σταχυολογεί ορισμένα αποτελέσματα του εν λόγω κοινοτικού προστατευτισμού, αντλώντας στοιχεία από τις Στατιστικές Ελληνικού Εξωτερικού Εμπορίου. 

Παράδειγμα: Το 1967 η ΕΟΚ των «έξι» απορροφούσε πάνω από το 20% των ελληνικών εξαγωγών εσπεριδο­ειδών, αλλά το 1974 η ΕΟΚ «των εννέα» είχε ρί­ξει το αντίστοιχο ποσοστό στο 6%. Παραπλήσιες «καθόδους» βλέπει κανείς στο ελαιόλαδο, στα μη τυποποιημένα κρασιά, κλπ. Προβληματισμένος ή και εξοργισμένος με τον κοινοτικό προστατευ­τισμό ο Οικονομικός Ταχυδρόμος, που ουδέποτε -ως γνωστόν- υπήρξε …άντρο «ευρωσκεπτικιστών», τον Οκτώβριο του 1972 τόνιζε ότι χρει­αζόταν να εξευρεθεί εναλλακτική διέξοδος για τις αγροτικές εξαγωγές. Επειδή εξαιρούνταν οι «πέραν του παραπετάσματος χώρες», το περιοδικό ουσιαστικά πρότεινε προσανατολισμό προς την Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (Την ίδρυσαν το 1960 επτά χώρες που δεν επιθυμούσαν, τότε, να ενταχθούν στην ΕΟΚ).   

Εμείς απλώς θυμηθήκαμε, μερικά από όσα συνέβαιναν παλιά. Σε μια οικονομικά ανθηρή εποχή του καπιταλισμού, τότε που οι «φυγόκεντρες» δυνάμεις εντός ΕΟΚ τελικά αναστέλλονταν, τότε που την Κοινότητα δεν είχε ανακατέψει ακόμη καμιά Θάτσερ και κανένας βρετανικός «σκεπτικισμός».     

Ο αναγνώστης μπορεί να συμπεράνει, να κά­νει αναγωγές, παραλληλισμούς και προβολές στο σήμερα. Οι προβολές, πάντως, του έργου «η καλή ευρωπαϊκή μας ολοκλήρωση» μοιραία συγκεντρώνουν ολοένα και λιγότερους θεατές. Τις δε «ένδοξες επετείους», φροντίζουν οι ίδιοι οι «ευρω-ταλιμπάν» να τις …ξεχνούν. Διότι, καλά, ο Ιούλιος του 1961 είναι πολύ μακρινός δύσκολο να τον θυμηθούν. Δεν διαπιστώσατε όμως πόση …εύγλωττη «μουγγαμάρα» κυριάρχησε τον περασμένο Ιούνιο, όταν συμπληρώθηκαν 16 χρόνια από τότε που η κυβέρνηση Σημίτη υπέγραψε την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ; «Ταρατατζούμ» κάποτε, ένοχη σιωπή πλέον…     

από το «Πριν»


Πριν από 55 χρόνια... Πριν από 55 χρόνια... Reviewed by Διαχειριστής on Δευτέρα, Ιουλίου 11, 2016 Rating: 5

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Από το Blogger.