Ας αφήσουμε κατά μέρος τα αναφιλητά για τον λαό κι ας κοιτάξουμε τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας.

του Δημήτρη Καζάκη

Μα γιατί δεν ξεσηκώνεται ο κόσμος με όλα αυτά που συμβαίνουν; Το ερώτημα είναι φυσιολογικό, αλλά και αφελές. Αν δεν είναι άλλοθι αδράνειας, ή πρόφαση παραίτησης.

Ποτέ μια κοινωνία, ή ένας λαός δεν ξεσηκώνεται μόνο και μόνο από τα παθήματά του. Όσο τραγικά, όσο ολέθρια κι αν είναι. Ούτε επιλέγει την εξέγερση για ιδεολογικούς λόγους υπό τις εντολές, ή το σύνθημα μιας πρωτοπορίας, ή ενός ηγέτη. Ο λαός και τα κοινωνικά στρώματα οδηγούνται στην εξέγερση παρά κι ενάντια της θέλησής τους. Πότε; Όταν για την πλειοψηφία, αφενός, τίθεται άμεσα, επιτακτικά και στην πράξη ζήτημα ζωής, ή θανάτου. Και, αφετέρου, δεν έχει απομείνει κανένας άλλος τρόπος διαμαρτυρίας που να τρέφει την αυταπάτη ότι θα φέρει κάποιο πενιχρό έστω αποτέλεσμα.

Σε περιόδους όπου η κοινωνία πολώνεται σε τόσο ακραίο βαθμό, όπου η μέση οδός πλέον δεν είναι εφικτή και η εξέγερση εναντίον του κάθε λογής ζυγού γίνεται αναπόφευκτη για τους πολλούς, ο λαός θα πάρει τις τελικές του αποφάσεις αφού ξεμπερδέψει οριστικά με την αλλοτινή του συνείδηση. Κι αυτό συνήθως συμβαίνει με πόνο και δάκρυα. Ενίοτε και με αίμα.

Κι ο λαός μας έχει μπει ήδη σ' αυτή την δοκιμασία. Βήμα το βήμα η ίδια η νοσηρή....
πραγματικότητα, το αδιέξοδο που βιώνει στην καθημερινότητά του, σπάνε τα δεσμά των δαιμόνων που κρατούσαν αλυσοδεμένη τη συνείδησή του, το νου και τη καρδιά του. Ο λαός μας σήμερα εκπαιδεύεται. Μαθαίνει με τον πιο σκληρό και αδίστακτο τρόπο, ότι δεν πρόκειται να γλυτώσει αν δεν κουνηθεί ο ίδιος. Δεν έχει να περιμένει από κανέναν. Ούτε από τη δεξιά, ούτε από την αριστερά.

Όμως ο ελληνικός λαός για δεκαετίες τώρα έχει χάσει την προνοητικότητα του, το ήθος και την αξιοπρέπειά του - εθνική και κοινωνική. Έχει αφεθεί να άγεται και να φέρεται από ένα εντελώς διεφθαρμένο κράτος, αλλά και από ένα ακόμη πιο διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα δεξιάς και αριστεράς. Έχει μάθει όχι να αγωνίζεται για το καλύτερο, αλλά να συμβιβάζεται με το λιγότερο κακό, με ότι η εξουσία του παραχωρεί εν είδη ρουσφετιού.

Έχει μείνει χωρίς παιδεία, με το πνευματικό επίπεδο και τον πολιτισμό του στα χέρια του χειρότερου είδους κρατικοδίαιτης διανόησης που έχει γνωρίσει ποτέ ο τόπος από την εποχή του πρόστυχου λογιοτατισμού. Εδώ και δεκαετίες δεν υφίσταται καν επώνυμη προοδευτική διανόηση, που το έργο και η τέχνη της να ανοίγει δρόμους για το λαό. Έχουν φροντίσει γι' αυτό οι κρατικές πιστώσεις, τα ευρωπαϊκά κονδύλια και τα κόμματα. Ιδίως της αριστεράς, που φρόντισαν να ευνουχίσουν κάθε ελεύθερη δημιουργική προσπάθεια.

Κι έτσι ο ελληνικός λαός μαθημένος να αντιδρά σαν τα σκυλάκια του Παυλόφ σε κάθε ερέθισμα από την εξουσία και το σύστημα εκμαυλισμού που είχε επιβληθεί στη χώρα, βρέθηκε να αντιμετωπίζει όχι απλά μια κρίση, αλλά την ολοκληρωτική κατάρρευση ενός τρόπου ζωής άκρως παρασιτικού, που απειλεί να συμπαρασύρει το σύνολο της χώρας. Ο ιστορικός κύκλος του νεοελληνικού κράτους υπό ξένη κηδεμονία, όπου κυριαρχεί η επιτήδεια τέχνη της ξεπούλας σ' όλα τα επίπεδα, έκλεισε. Και μάλιστα οριστικά.

Η ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Το κρατικό μόρφωμα της υποτέλειας, της εθελοδουλίας, της πιο απόλυτης διαφθοράς και του εκμαυλισμού, που στα χρόνια της μεταπολίτευσης έφτασε στο απόγειό του, χρεοκόπησε και καταρρέει. Τίποτε δεν μπορεί να το διασώσει. Τίποτε δεν μπορεί να το ανορθώσει. Ή το έθνος μας θα αναγεννηθεί διεκδικώντας την ελευθερία του και την κυριαρχία στον τόπο του, ή θα σβήσει οριστικά από τις σελίδες της ιστορίας. Η επιλογή είναι καθαρά του λαού μας.

Σ' αυτήν την πιο κρίσιμη στιγμή ο λαός μας βρίσκεται απογυμνωμένος -ίσως για πρώτη σε τέτοιο βαθμό σ' ολόκληρη την ιστορία του- από μια στρατευμένη στην υπηρεσία του αδέκαστη και θαρραλέα πνευματική ηγεσία. Βρίσκεται επίσης και χωρίς εκπροσώπηση. Το σύνολο σχεδόν των μορφών συλλογικής εκπροσώπησης, συνδικάτα, σωματεία, κόμματα, μέσα από τα οποία παραδοσιακά διεκδικούσε τα συμφέροντα του, διατύπωνε τα αιτήματά του και προωθούσε τον πολιτισμό του, έχουν ξεφτίσει παντελώς, έχουν ουσιαστικά αφομοιωθεί από την κρατούσα εξουσία.

Πώς λοιπόν να μην αισθάνεται αδύναμος ο λαός μας; Πώς να μην τον παίρνει από κάτω; Πρέπει να τα βάλει και να ανατρέψει εκ βάθρων ολόκληρο το καθεστώς με το οποίο είχε μάθει να επιβιώνει όπως-όπως όλες τις προηγούμενες δεκαετίες. Πώς να το κάνει αυτό, αν πρώτα δεν περάσει από το καθαρτήριο της εμπειρίας; Πώς να το κάνει αυτό, αν πρώτα δεν πειστεί από την πράξη ότι τίποτε απ' ότι συνήθιζε να θεωρεί ως δικό του, ως εκπρόσωπό του, δεν είναι σε θέση να τον σώσει;

Όλη αυτή η περίοδος των 6 βασανιστικών χρόνων δεν είναι τίποτε άλλο από το αναγκαίο καθαρτήριο της εμπειρίας για τον λαό μας. Για να ξεφορτωθεί την αλλοτινή του συνείδηση και νοοτροπία. Για να λυτρωθεί από τους κανάγιες που τον είχαν στο χέρι και τον χειραγωγούσαν σαν όχλο. Είναι περίπου κάτι σαν το καθαρτήριο του Δάντη που προετοίμαζε τον αμαρτωλό να εισέλθει στην κόλαση, ή στον παράδεισο.

Το σίγουρο είναι ένα. Τελείωσαν τα ψέματα. Δεν υπάρχει επιστροφή. Ή θα φύγουμε προς τα μπρος, ή θα χαθούμε. Μέση οδός δεν υπάρχει. Η αναμέτρηση έρχεται. Είναι αναπόφευκτη. Είτε τη θέλουμε, είτε όχι. Όσο κι αν φοβάται κανείς την αναμέτρηση, όσο δειλός κι αν είναι, όσο κι αν θέλει να στρουθοκαμηλίζει, ή να κλείνει τα μάτια του στο αναπόφευκτο, θα κληθεί αναγκαστικά από τα πράγματα να πάρει θέση, να αναμετρηθεί με την πραγματικότητα.

Ο στρατηγός και πολεμιστής της παλιγγενεσίας Κασομούλης έγραφε στα Στρατιωτικά του Ενθυμήματα: "Τι δεν κάμνει η δειλία, αφού καταλάβη τον άνθρωπον! Όλα όσα αποφεύγουν τον πόλεμον, τα νομίζη ευτυχή, και χαμόν του κόσμου όσα του το φέρνουν." Όπως σήμερα έτσι και στα χρόνια του Κασομούλη η δειλία ήταν φαινόμενο λαοφιλέστατο. Λίγοι ήταν οι ατρόμητοι που ήξεραν τι να κάνουν. Και το έκαναν με τον καλύτερο τρόπο που μπορούσαν για την εποχή τους.

Το ίδιο και σήμερα. Δεν έχει κανένα νόημα να μοιρολογάει κανείς γιατί ο λαός δεν κάνει κάτι. Ο λαός είναι υποχρεωμένος, άθελά του, να αναγεννηθεί μέσα από την τέφρα της αλλοτινής του συνείδησης και ζωής. Έτσι γινόταν πάντα στην ιστορία. Μόνο έτσι μπορεί να προχωρήσει μπροστά. Ξεπερνώντας με τη βία όλες τις κακές του συνήθειες, νοοτροπίες, δειλίες και εξαρτήσεις.

Το ερώτημα είναι άλλο. Ποιός είναι ικανός από σήμερα, μέσα από τους πιο χαλεπούς καιρούς να στρατευθεί συνειδητά στη νίκη του λαού; Ποιός είναι ικανός από σήμερα να συντρέξει στην οργάνωση που έχει ανάγκη ο λαός για να νικήσει; Ποιός είναι ικανός σήμερα να ακολουθήσει το δρόμο του Πατροκοσμά, του Ρήγα, ή των Φιλικών που λειτούργησαν με το λόγο και το έργο τους λυτρωτικά για τον ραγιά; Ποιός είναι σε θέση να επαναλάβει στην πράξη τα διαχρονικά λόγια του Δημήτρη Γληνού:

"Δεν υπάρχει στιγμή ιερώτερη από τη σημερινή για να βάλουμε κάτω όλοι τις προσωπικές μας φιλοδοξίες, τις προσωπικές μας φιλοτιμίες, τα παρελθόντα μας, τα πάθη μας, τα μίση μας, τα συμφέροντά μας, τις σοφίες μας και τις γνώσεις μας, και να τα υποτάξουμε όλα, μα όλα, στον ένα και μόνο ιερό σκοπό, τη σωτηρία του λαού μας και την απολύτρωσή του από τη σκλαβιά. Όποιος, κρατώντας οποιουσδήποτε προσωπικούς υπολογισμούς, συμφέροντα, μίση, αντιπάθειες, συμπάθειες και φιλοδοξίες και "ιδεολογίες", καταπολεμάει ή υπονομεύει ή ματαιώνει μ' οποιοδήποτε τρόπο την ενότητα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, την ενότητα στους σκοπούς, στην οργάνωση και στην καθοδήγησή του, αυτός οπουδήποτε και να βρίσκεται, οπωσδήποτε και να λέγεται, είναι συνεργάτης των ξένων καταχτητών, θεληματικά ή άθελα, προδότης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα."

Ας αφήσουμε λοιπόν κατά μέρος τα αναφιλητά για τον λαό που δεν ξεσηκώνεται. Μην ψάχνουμε για δικαιολογίες. Τα πράγματα πορεύονται κατά πώς είναι ανάγκη να πορευτούν. Ας πολεμήσουμε μέσα μας τον αποτυχημένο μικροαστό - ιδίως εκείνον που αδυνατεί να αναλάβει τις ευθύνες του για τις αποτυχίες και τα κουλουβάχατα της ζωής του - ο οποίος όσο εύκολα λέει ότι δεν γίνεται τίποτε, ότι όλοι είναι ίδιοι, άλλο τόσο εύκολο του είναι να το παίζει επαναστάτης του πληκτρολογίου, αγανακτισμένος του δήθεν και θιασώτης της πολιτικής αποχής.

Ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Έστω για πρώτη φορά στη ζωή μας. Κι ας στρατευθούμε συνειδητά με όποιες δυνάμεις διαθέτει καθένας στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Έναν αγώνα που διαφέρει από όλους τους άλλους στο εξής θεμελιώδες: Είναι αγώνας ζωής ή θανάτου για ένα ολόκληρο έθνος, για έναν ολόκληρο λαό. Για όλους μας.

Κι όσο υπάρχουν εκείνοι που σαν τους παλιούς φιλικούς οργώνουν ολόκληρη την Ελλάδα για να μεταλαμπαδεύσουν τη φλόγα και να οργανώσουν τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, όχι μόνο τίποτε δεν έχει χαθεί, αλλά η νίκη είναι κάτι παραπάνω από σίγουρη. Ό,τι κι αν γίνει. Ό,τι κι αν συμβεί. Ό,τι κι αν κάνει το καθεστώς.