Από τη Συρία στη Λιβύη και τελικά στο … Αιγαίο

Η εύφλεκτη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ο ρόλος του ΝΑΤΟ και η θέση της Αθήνας.

του Θέμη Τζήμα

Με γρήγορους ρυθμούς, η γενικευμένη αλλαγή καθε-στώτων και συνόρων στη Μέση Ανατολή επεκτείνεται προς το Αιγαίο και τα σύνορα της χώρας εξαιτίας των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας. Ο πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε από τη Γερμανία την ανάπτυξη 250 στελεχών των αμερικανικών Ειδικών Δυνάμεων στη Συρία, προς υποστήριξη δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης στη μάχη τους εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αποκτήσουν μόνιμη παρουσία στην τεμαχισμένη Συρία, προκει-μένου να ενισχύσουν τις φιλίες προς αυτές δυνάμεις ενόψει ενός διακανονισμού επί της χώρας και της λεγάμενης «πολιτικής λύσης».

Οι ΗΠΑ προς το παρόν φαίνεται να διάκεινται θετικά τόσο προς την κουρδική επιδίωξη για ομοσπονδιακό σύστημα στη Συρία -παρότι πρέπει κανείς να διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις για τη συνέχιση αυτής της πολιτικής- όσο και προς την αντιπολίτευση που επιδιώκει αλλαγή του καθεστώτος Άσαντ. Κατ' αυτό τον τρόπο διατηρούν τη στρατηγική (αν)ισορροπία τους με την Τουρκία.

Όχι πολύ μακριά από τη Συρία, η Λιβύη, έχοντας ήδη καταστεί αποτυχημένο κράτος,....
μετατρέπεται στο νέο μεσογειακό ορμητήριο του Ισλαμικού Κράτους, εγείροντας ζήτημα στρατιωτικής επέμβασης. Σε αντίθεση όμως με τη Συρία, όπου η μαχητικότητα του στρατού του Μπασάρ αλ Άσαντ και των Κούρδων παρέχει δυνάμεις επί του εδάφους ικανές να πολεμήσουν με αεροπορική κάλυψη ή με περιορισμένες μονάδες μόνο, από πλευράς της Ρωσίας και της Δύσης, στη Λιβύη τέτοιες δυνάμεις δεν υπάρχουν. Μια στρατιωτική επέμβαση θα έπρεπε να εξελιχθεί σε οργανωμένη επιχείρηση κατάληψης, που κάθε άλλο παρά εύκολη ή αναίμακτη υπόθεση είναι. Μια τέτοια επέμβαση μπορεί να έχει τεράστιες επιπτώσεις σε επίπεδο προσφυγικών ρευμάτων, όπως επίσης και περαιτέρω επέκτασης των πολέμων στη Μέση Ανατολή.

Στην πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ καλείται να διαχειριστεί τα εξής καυτά μέτωπα:

• Τη λύση στη Συρία και τον συσχετισμό με τη Ρωσία.

• Τη δημιουργία de facto κουρδικού κράτους.

• Την επερχόμενη σύγκρουση στη Λιβύη.

• Και ίσως, στο βάθος, μια πιθανή περαιτέρω αποσταθεροποίηση στην Αίγυπτο, εφόσον η κατάσταση στη Μέση Ανατολή δεν ελεγχθεί.

Οι δύο πρώτες καταστάσεις αφορούν δε άμεσα στον αναθεωρητισμό του καθεστώτος Ερντογάν, που δεν θα κάνει εύκολα πίσω στην επιδίωξή του για δορυφοροποίηση της Συρίας και απομάκρυνση της Ρωσίας από την περιοχή ή, έστω, συρρίκνωση του ρόλου της.

Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, ο έλεγχος του Αιγαίου από το ΝΑΤΟ καθίσταται στρατηγικά απαραίτητος για τις ΗΠΑ προκειμένου όχι βεβαίως να περιορίσουν τις προσφυγικές ροές -γι' αυτό αρκεί απλά η απόφαση της Τουρκίας να μην επιτρέπει στους διακινητές να αποπλέουν από τα παράλιά της-, αλλά για να έχει άμεση πρόσβαση στα θέατρα των συγκρούσεων, επιπλέον των χερσαίων αμερικανικών βάσεων στην περιοχή.

Η παρουσία του ΝΑΤΟ δεν είναι, ωστόσο, μια απλή επιχειρησιακή επιλογή, αλλά μια νατοϊκή ηγεμονία, που προσπαθεί να εξισορροπήσει στο Αιγαίο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, εντός της ελληνικής επικράτειας, συνιστώντας έτσι σταδιακή αποδοχή τμήματος όσων η Άγκυρα θεωρεί ότι πρέπει να αναθεωρηθούν προς όφελος της στην περιοχή.

Σε αυτό το πλαίσιο, και με δεδομένη την ευρω-γερμανική στάση προς το καθεστώς Ερντογάν, από τη μια τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα συρρικνώνονται στον βωμό των συμμάχων της χώρας (ΕΕ και ΗΠΑ), ενώ από την άλλη η Ελλάδα σύρεται σε ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις που θα την επιβαρύνουν πολλαπλώς. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει το εξής ζήτημα: οι συμμαχίες της μετατρέπονται σε βαρίδια στα πόδια της όσο περισσότερο βασίζεται σε αυτές.

από τα «Επίκαιρα» μέσω του «Βαθύ Κόκκινο»