Ο Ντράγκι και το κόμμα «ψηφοπαγίδα» του κ. Μαριά.

του Δημήτρη Καζάκη

Ξέρετε τι ανακάλυψε ο κ. Μαριάς; Κάτι πρωτά-κουστο. Ανακάλυψε με ποιόν τρόπο μπορεί να ανακτηθεί η νομισματική κυριαρχία μιας χώρας εντός ευρωζώνης. Ναι, ναι, καλά ακούσατε. Εντός ευρωζώνης! Κι όμως το ανακάλυψε. Μόνο αυτός και κανένας άλλος. Όπως περίπου ο Σώρας ανακάλυψε το «παγκόσμιο καταπί-στευμα» στα υπόγεια της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Σε ερώτησή του ο ευρωβουλευτής Μαριάς προς τον κ. Ντράγκι είπε: «Πότε και κάτω από ποιες προϋποθέσεις θ’ αποφασίσει η Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα την ένταξη της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση, στο QE προκειμένου ν αρχίσει μέσω του ευρωσυστήματος η αγορά ομολόγων τους ελληνικού δημοσίου στο πλαίσιο του προγράμματος pspp; Δεύτερον η τράπεζα της Ελλάδος τα έτη 2015-2016 έχει δαπανήσει στο πλαίσιο του QE 42,5 δις ευρώ για αγορά ομολόγων διεθνών και υπερεθνικών οργανισμών. Κάτω από ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε ν αγοράσει η τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο του προγράμματος cbit3 εταιρικά ομόλογα ελληνικών τραπεζών στηρίζοντας έτσι την ανάπτυξη στην Ελλάδα και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας;»

Προσωπικά δεν γνωρίζω από πού συνάγει ο κ. Μαριάς το συμπέρασμα ότι η Τράπεζα της Ελλάδος έχει δαπανήσει στο πλαίσιο του QE 42,5 δις ευρώ για αγορά ομολόγων τη διετία 2015-2016. Αν ο κ. Μαριάς εννοεί την εγγραφή στο ενεργητικό του 2016 της ΤτΕ του ποσού 42,484 δις ευρώ ως...
«χρεόγραφα που διακρατούνται για σκοπούς νομισματικής πολιτικής» κι απ’ αυτήν συνάγει το συμπέρασμα ότι η ΤτΕ δαπάνησε, ξόδεψε δικό της χρήμα για να τα αγοράσει, τότε κάνει τραγικό λάθος.

Η ΤτΕ δεν αγοράζει από μόνη της και με δικά της κριτήρια «διακρατούμενα χρεόγραφα». Η ΤτΕ ανήκει οργανικά στο ευρωσύστημα και η συμμετοχή της σ’ όλες τις πράξεις νομισματικής πολιτικής αποφασίζονται κεντρικά από την ΕΚΤ, δηλαδή από τον κ. Ντράγκι. Η ΕΚΤ αποφασίζει τα κριτήρια επιλεξιμότητας των τίτλων που διακρατόνται για πράξεις νομισματικής πολιτικής, όπως και της «ποσοτικής χαλάρωσης» (QE). Η κατανομή των χαρτοφυλακίων κατόπιν γίνεται με κριτήριο τον υπολογισμό του νομισματικού εισοδήματος κάθε ΕθνΚΤ με βάση την Απόφαση (ΕΕ) 2016/2248 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Με απλά λόγια, η ΤτΕ δεν αγοράζει, αλλά χρεώνεται στα πλαίσια του ευρωσυστήματος με τίτλους που αποφασίζει κεντρικά η ΕΚΤ να αγοράσει. Το χρέος αυτό της ΤτΕ καταγράφεται στις «καθαρές υποχρεώσεις που απορρέουν από το υπόλοιπο του λογαριασμού δοσοληψιών με το ΕΣΚΤ (TARGET2)», των οποίων το καθαρό υπόλοιπο στον ισολογισμό του 2016 ανέρχεται σε 72,257 δις ευρώ. Μόλις ο τίτλος εξαργυρωθεί, τότε η ΤτΕ αποπληρώνει το αντίστοιχο χρέος που έχει καταγραφεί στο σύστημα δοσοληψιών του ευρωσυστήματος TARGET 2.

Με την QE η ΕΚΤ δημιουργεί χρήμα από το τίποτε, από το πουθενά, προκειμένου να αγοράσει πιστωτικούς τίτλους, κυρίως ομόλογα, από τράπεζες και ιδιωτικές εταιρείες. Η Τράπεζα της Ελλάδας έχει τόση δυνατότητα να δημιουργεί χρήμα από μόνη της, όσο δικαίωμα είχε το υποκατάστημα της ΤτΕ στην Καλαμάτα ή αλλού στην επικράτεια να κάνει το ίδιο όταν η Τράπεζα της Ελλάδας λειτουργούσε ως κεντρική πριν το ευρώ.

Ο ισολογισμός του Απριλίου 2017 της ΤτΕ δείχνει ότι τα «χρεόγραφα που διακρατούνται για σκοπούς νομισματικής πολιτικής» ανέρχονται πλέον στα 49,722 δις ευρώ. Ενώ οι «καθαρές υποχρεώσεις που απορρέουν από το υπόλοιπο του λογαριασμού δοσοληψιών με το ΕΣΚΤ (TARGET2)» ανέρχονται στα 76,877 δις ευρώ.

Ο ουσιαστικός λόγος που κατανέμονται τα χαρτοφυλάκια "διακρατουμένων χρεογράφων" σε όλες τις επιμέρους κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος, είναι πρώτα και κύρια η κατανομή της επισφάλειας. Δηλαδή, αν τυχόν και δεν πληρωθούν τα διακρατούμενα χρεόγραφα, η ζημιά που θα καταγραφεί να μοιράζεται όσο είναι δυνατόν στους ισολογισμούς όλων των κεντρικών τραπεζών του ευρωσυστήματος. Αν λοιπόν τα 42,5 δις ευρώ "διακρατούμενα ομόλογα" του ισολογισμού της ΤτΕ δεν πληρωθούν έγκαιρα, τότε θα καταγραφεί η ζημιά όχι στην ΕΚΤ, αλλά στην πρώτη. Κι αυτή η ζημιά θα μεταφραστεί σε απαίτηση της ΕΚΤ προς την Τράπεζα της Ελλάδας.

Δεν χρειάζεται βέβαια να πω ποιος θα κληθεί να πληρώσει μια τέτοια ζημιά. Πάντως όχι η ΤτΕ. Όπως πάντα το γνωστό σε όλους μας υποζύγιο

Ενδιαφέρον θα ήταν να μαθαίναμε το ποια είναι αυτά τα «διακρατούμενα χρεόγραφα», προς όφελος ποιων έχουν αγορασθεί από το ευρωσύστημα και ποιο είναι το εκτιμώμενο εισόδημα ή η πιθανή ζημιά που θα καταγραφεί για την ΤτΕ. Ο κ. Μαριάς θα μπορούσε να είχε επιμείνει σ’ αυτή την πλευρά του προβλήματος και να αποσπάσει ως όφειλε τις απαραίτητες πληροφορίες από τον Ντράγκι.

Δεν το έκανε. Γιατί; Διότι ήθελε να παρουσιάσει, όχι στον Ντράγκι, αλλά στον ανόητο που δεν γνωρίζει πώς λειτουργεί το ευρωσύστημα, την δική του θέση: «Θα μπορούσε άραγε κύριε Ντράγκι το ευρωπαϊκό σύστημα τραπεζών να γίνει πιο ευέλικτο και πιο αποκεντρωμένο ώστε η εθνική κεντρική τράπεζα κάθε μέλους κράτους της ευρωζώνης να μπορεί να ασκεί νομισματική πολιτική προσαρμοσμένη στις ανάγκες της οικονομίας του δικού του κράτους αξιοποιώντας ως εργαλεία σειρά μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής όπως είναι η ποσοτική χαλάρωση μέχρι του ποσοστού συμμετοχής της εν λόγω κεντρικής τράπεζας στο κεφάλαιό της ΕΚΤ και ανάλογα με το ύψος του τρέχοντος ισολογισμού του ευρωσυστήματος; Δηλαδή πρακτικά η Ελλάδα θα μπορούσε η τράπεζα της Ελλάδος αξιοποιώντας το QE ν´ ασκεί νομισματική πολιτική προσαρμοσμένη στις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας δημιουργώντας χρήμα μέχρι 70 δις ευρώ, όσο είναι δηλαδή το ποσοστό 2 τοις εκατό που κατέχει η τράπεζα της Ελλάδος στο κεφάλαιο της ΕΚΤ ενόψει του ότι ο ισολογισμός του ευρωσυστήματος είναι 3,5 τρισεκατομμύρια ευρώ αυτή τη στιγμή.»

Καταλάβατε τι είπε; Αν γίνεται μέσα στα πλαίσια του ευρωσυστήματος η ΤτΕ να ανεξαρτητοποιηθεί με την άσκηση της QE κι έτσι να δημιουργεί από μόνη της χρήμα προκειμένου να αγοράζει ομόλογα και τίτλους με δική της επιλογή.

Η απάντηση του κ. Ντάγκι ήταν απλή και λιτή: «Η δεύτερη πρότασή σας, αν ήταν να έχουμε 19 κεντρικές τράπεζες και 19 διαφορετικές νομισματικές πολιτικές θα είχαμε και 19 διαφορετικά νομίσματα. Ακριβώς εκεί έρχεται το ενιαίο νόμισμα. Στην νομισματική πολιτική όλοι μας οι στόχοι προσδιορίζονται ως στόχοι για την ολοκλήρωση κι όχι ως στόχος για ένα συγκεκριμένο κράτος. Όταν επί παραδείγματι μιλούμε για πληθωρισμό αναφερόμαστε σε όλη την ευρωζώνη και όχι στον πληθωρισμό σε μία χώρα έναντι μιας άλλης. Ευχαριστώ.»

Τι είπε ο Ντράγκι; Το αυτονόητο. Αν θέλεις την ΤτΕ ή την όποια άλλη κεντρική τράπεζα κράτους μέλους να ασκεί με δικά της κριτήρια τη δική της νομισματική πολιτική, τότε δεν έχει νόημα το κοινό νόμισμα, δηλαδή το ευρώ. Με άλλα λόγια η αυτοτέλεια της νομισματικής πολιτικής και φυσικά της δημιουργίας χρήματος από μια κεντρική τράπεζα απαιτεί την αποχώρηση του κράτους μέλους από την ευρωζώνη και την υιοθέτηση εθνικού νομίσματος.

Κατανοητό; Ίσως απ’ όλους, αλλά όχι από τον κ. Μαριά, ο οποίος επέμεινε: «Η πρότασή μου ήταν συγκεκριμένη σας ρώτησα για την τράπεζα της Ελλάδος. Η τράπεζα της Ελλάδος στο πλαίσιο του QE δαπάνησε 42,5 δις ευρώ, το ερώτημα είναι υπό ποιους όρους η τράπεζα της Ελλάδος μπορεί ν αγοράσει εταιρικά ομόλογα Ελληνικών επιχειρήσεων και ομόλογα ελληνικών τραπεζών στο πλαίσιο του QE.»

Ο άνθρωπος, αν και ευρωβουλευτής, δεν μπορεί να αντιληφθεί το στοιχειώδες, ότι η Τράπεζα της Ελλάδας δεν δαπάνησε δικό της χρήμα για την όποια αγορά, αλλά χρεώθηκε δια του TARGET 2 τίτλους που αγοράστηκαν στα πλαίσια του QE από το ευρωσύστημα. Κι έτσι επιμένει κάνοντας ότι δεν καταλαβαίνει τι του λέει ο Ντράγκι.

Κι ο Ντράγκι του απαντά: «Εάν και όταν επεκταθεί το QE η ποσοτική χαλάρωση και στην Ελλάδα θα έχουμε την επιλεξιμότητα οποιασδήποτε ελληνικής επιχείρησης μέσα στο πρόγραμμα αγοράς εταιρικών ομολόγων εφόσον αυτές πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας που έχουν οριστεί για το πρόγραμμα.»

Τι απάντησε ο Ντράγκι; Πάλι το αυτονόητο. Αν και εφόσον η Ελλάδα ενταχθεί στο πρόγραμμα QE, τότε η ΕΚΤ και το ευρωσύστημα -και όχι αυτόνομα η Τράπεζα της Ελλάδας, όπως νομίζει ο Μαριάς- θα αποφασίσουν την πιθανή αγορά ομολόγων από ελληνικές επιχειρήσεις και τράπεζες. Τι σημαίνει αυτό; Ότι η Τράπεζα της Ελλάδος δεν έχει κανένα δικαίωμα εντός του ευρωσυστήματος να ασκήσει τη δική της πολιτική QE. Ακόμη κι αν η Ελλάδα ενταχθεί στην «ποσοτική χαλάρωση».

Αλήθεια, με ποιανού απόφαση μια χώρα εντάσσεται στην QE; Με απόφαση του Ντράγκι και της ΕΚΤ, ή με απόφαση της εθνικής κεντρικής τράπεζας; Φυσικά με απόφαση του Ντράγκι και της ΕΚΤ. Τότε πώς είναι δυνατόν να ισχύει έστω κι ως πιθανότητα αυτό που ζητά ο κ. Μαριάς;

Μπορεί όλα αυτά να σας μοιάζουν τόσο αυτονόητα, που να απορείτε για το πώς είναι δυνατόν να μην τα γνωρίζει ο κ. Μαριάς. Το θέμα για τον εν λόγω ευρωβουλευτή δεν είναι τι είναι αληθινό και τι δεν είναι, αλλά πώς θα δείξει το αδύνατο. Ότι υπάρχει διέξοδος εντός ευρώ και ΕΕ. Βλέπετε έχει ιδρύσει κόμμα με την επωνυμία «Ελλάδα - ο άλλος δρόμος!». Ένας άλλος δρόμος που οδηγεί κατευθείαν σε μια από τα ίδια, στην ίδια παγίδα για τον λαό και την πατρίδα.

Πώς θα μπορέσει ο κ. Μαριάς ως κομματάρχης να εμφανιστεί ότι διαφέρει απ’ όλους τους άλλους; Α, πολύ απλά. Με την επινόηση της μεγαλύτερης μπαρούφας μετά την ανακάλυψη του «παγκόσμιου καταπιστεύματος» από τον Σώρρα.

Για τον κ. Μαριά δεν έχουν καμιά σημασία αυτά που του απάντησε ο Ντράγκι. Ο ίδιος, ακόμη και μετά απ' αυτή τη στιχομυθία του με τον Ντράγκι στο ευρωκοινοβούλιο, δήλωσε ότι αυτός και το κόμμα του (ταυτοπροσωπία) δικαιώθηκε! Και χωρίς αιδώ -πού να την βρει;- επιμένει ότι μπορεί μια κεντρική τράπεζα του ευρωσυστήματος σαν την Τράπεζα της Ελλάδας να δημιουργήσει από μόνη της χρήμα και να επιλέξει με δικά της κριτήρια τους τίτλους που θα αγοράσει στα πλαίσια του QE. Κι όλα αυτά εντός του ευρωσυστήματος!

Ειλικρινά, χρειάζεται ο Ντράγκι για να πει ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει; Τι κόμμα λοιπόν είναι αυτό που επικαλείται ως μοναδική και πρωτότυπη πρόταση κάτι που μπορεί να υπάρξει μόνο εκτός ευρωσυστήματος; Έλα ντε!

Και για να τελειώνουμε. Από πού κι ως πού η «ποσοτική χαλάρωση» (QE) συνιστά λύση ή διέξοδος από τη σημερινή κατάσταση; Η QE έχει σαν σκοπό την αγορά τίτλων από τις τράπεζες και τις εταιρείες προκειμένου να συνεχιστεί ο κύκλος του χρέους. Από πότε σε μια κρίση υπερδανεισμού και χρέους, η απάντηση είναι να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο ο δανεισμός και το χρέος;

Δεύτερο, μπορώ να μάθω ποια είναι εκείνη η εταιρεία που μπορεί να εκδώσει εταιρικά ομόλογα για να τα αγοράσει η κεντρική τράπεζα; Ειδικά σε μια οικονομία στην κατάσταση της ελληνικής. Μόνο οι συστημικές τράπεζες και οι βιτρίνες των πολυεθνικών μέσα στην ελληνική οικονομία. Κανείς άλλος.

Με άλλα λόγια, ο κ. Μαριάς προτείνει -ακόμη κι αν προσπεράσουμε την μέγιστη μπαρούφα που επικαλείται για την Τράπεζα της Ελλάδας- να ασκηθεί QE υπέρ των μεγάλων τραπεζών και των πολυεθνικών στην Ελλάδα. Εκτός κι αν έχει κανένα άλλο ακόμη πιο ευφάνταστο σχέδιο για το πώς οι μικρομεσαίοι, δηλαδή η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, θα ξεπουληθούν στις τράπεζες για να μπορέσουν να εκδώσουν εταιρικά ομόλογα ώστε να χρηματοδοτηθούν με πρόσθετο χρέος.

Στον τουρισμό όλοι γνωρίζουμε αυτό που αποκαλούμε «τουριστοπαγίδες». Έλα όμως που και στην πολιτική υπάρχουν κόμματα που κάλλιστα αποτελούν «ψηφοπαγίδες». Κι ένα απ’ αυτά είναι σίγουρα του κ. Μαριά.