Η ευρωζώνη είναι έτοιμη να προχωρήσει σε "κούρεμα" καταθέσεων

του Δημήτρη Καζάκη

Διαβάστε την είδηση, όπως τόσο αθώα μεταδόθηκε από το eurobserver στις 2/1/2015: H θέσπιση ενός πλαισίου νέων κανόνων της ΕΕ για την περάτωση αφερέγγυων τραπεζών τέθηκε σε ισχύ την Πέμπτη. Η οδηγία για την ανάκαμψη και εξυγίανση των τραπεζών αποσκοπεί στη διασφάλιση ότι οι μέτοχοι και οι πιστωτές των τραπεζών είναι πρώτοι στη γραμμή για να αναλάβουν το κόστος της χρεοκοπίας μιας τράπεζας μέσω ενός μηχανισμού "bail-in".

Τι προβλέπει η εν λόγω οδηγία που μπήκε σε εφαρμογή;

• Υιοθετεί νέους κοινούς σε όλη την ΕΕ κανόνες για το πώς το κόστος της διάσωσης μιας τράπεζας. Οι τράπεζες -πρωτίστως οι αποκαλούμενες "συστημικές"- θα πρέπει να "κουρεύουν" πρώτα τις απαιτήσεις των πιστωτών τους πριν χρησιμοποιηθούν δημόσια κονδύλια για τη διάσωσή τους.

• Θεσπίζει μια (περιορισμένη) νέα πηγή των ταμείων εξυγίανσης με στόχο την....
αυτοχρηματοδότηση των τραπεζών για μια δεκαετία.

• Οι καταθέτες με επιλέξιμες καταθέσεις μέχρι € 100 χιλ δεν θα υπόκεινται σε "κούρεμα", αλλά οι κάτοχοι χρέους (τραπεζικά ομόλογα, αμοιβαία κι άλλα χρεόγραφα) θα πρέπει να προηγούνται στο "κούρεμα" πριν από τους καταθέτες.

• Καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις για τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών και το επιλέξιμο παθητικό (MREL) με βάση το μέγεθος, τον κίνδυνο, το επιχειρηματικό μοντέλο της τράπεζας, κοκ.

Πρώτα-πρώτα θα πρέπει να επισημάνουμε ότι αρχικά η οδηγία επρόκειτο να τεθεί εν ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2016. Επισπεύτηκε η εφαρμογή της κατά ένα χρόνο. Κι έτσι ήδη από την Πέμπτη τέθηκε σε ισχύ. Γιατί άραγε; Διότι η "υγεία" του τραπεζικού καρτέλ της ΕΕ είναι στα κακά της χάλια. Το δημόσιο χρήμα που ξελάσπωνε τις τράπεζες με ανακεφαλαιοποιήσεις και ενέσεις ρευστότητας δεν επαρκεί πια κι έτσι βιάζονται να βάλουν χέρι στους καταθέτες και τους πιστωτές των τραπεζών.

Με την οδηγία σε εφαρμογή υπάρχει πλέον το νομικό πλαίσιο που επιτρέπει το "κούρεμα" των καταθέσεων και των πιστωτών των τραπεζών σε οποιαδήποτε χώρα αποφασίσει το καρτέλ της ευρωζώνης. Τυπικά οι καταθέσεις μέχρι 100 χιλ. ευρώ δεν πρόκειται να πειραχτούν, αλλά η εμπειρία της Κύπρου δίδαξε ότι ένα ενδεχόμενο "κούρεμα", θα συνδυαστεί τουλάχιστον με δέσμευση όλων των καταθέσεων. Ο σώζων εαυτόν σωθήτω.

Αυτοί που θα βρεθούν στη πρώτη γραμμή του "κουρέματος" είναι όσοι έχουν αγοράσει χρεόγραφα από τις τράπεζες. Δηλαδή τραπεζικά ομόλογα, αμοιβαία, κοκ. Γι' αυτούς δεν υπάρχει το όριο προστασίας των 100 χιλ. ευρώ. Η οδηγία προβλέπει το "κούρεμα" να ξεκινά από όσους διαθέτουν ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις προς την τράπεζα. Ανεξάρτητα ύψους.

Το μόνο που μένει είναι να μάθουμε πότε και με ποια ακριβώς μεθοδολογία θα αποφασιστεί να εφαρμοστούν τα προβλεπόμενα της νέας οδηγίας. Εσείς, σε ποια χώρα εικάζετε ότι θα γίνει αυτό; Είναι σαν να ακούω από τώρα τα παπαγαλάκια, όταν θα επιβληθεί το "κούρεμα". Τώρα πληρώνουν οι έχοντες και κατέχοντες, θα μας πουν στοχοποιώντας όσους έχουν καταθέσεις πάνω από 100 χιλ. ευρώ και όσους διαθέτουν τραπεζικά χρεόγραφα.

Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξει μεγάλη σπέκουλα για το ποιος ευθύνεται σε περίπτωση "κουρέματος". Ένα είναι σίγουρο. Το "κούρεμα" αυτό δεν πρόκειται να το αποφύγουμε όσο βρισκόμαστε υπό το ευρώ και μέσα στην ΕΕ. Αποτελεί pack and parcel, όπως λένε οι αγγλοσάξωνες, της νέας δομής του ευρώ προκειμένου να διασωθεί το τραπεζικό καρτέλ σε βάρος των κρατών μελών.

Το μόνο ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Από τη στιγμή που επίσημα η ΕΕ αναγνωρίζει την ανάγκη αποφασιστικού "κουρέματος" του χρέους των τραπεζών, γιατί αρνείται να κάνει το ίδιο και με τα χρέη των κρατών; Γιατί μια ιδιωτική τράπεζα να έχει το δικαίωμα να διαγράψει το χρέος της, ενώ ένα κράτος που αδυνατεί να πληρώσει να μην έχει το ίδιο ακριβώς δικαίωμα; Από τη στιγμή μάλιστα που το κράτος δεν εκφράζει -τυπικά έστω- ιδιωτικά συμφέροντα, αλλά το δημόσιο συμφέρον ενός ολόκληρου λαού;

Η απάντηση είναι αυτονόητη μόνο για όσους διατηρούν έστω και λίγη εθνική αξιοπρέπεια, ή έστω διαθέτουν κοινή λογική.