Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι Εναλλακτικές Προτάσεις για την Ελληνική Οικονομία

του Σπύρου Στάλια

Προχθές (5-4-2014) στην ‘Αυγή’ δημοσιεύτηκαν κάποιες εναλλακτικές προτάσεις για την Ελληνική Οικονομία που αφορούν στην απορρόφηση της ανεργίας και στην ανάκτηση της ρευστότητας της Οικονομίας.

Το τελευταίο θα επιτευχθεί με την λειτουργία ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος και την έκδοση ομολόγων μηδενικού τοκομεριδίου ενώ η απορρόφηση της ανεργίας θα επιτευχθεί με την λειτουργία ενός νέου σχεδίου Μάρσαλ και την μετατροπή του κράτους σε ‘εργοδότη έσχατης ανάγκης’.

Στο κείμενο που ακολουθεί θα προσπαθήσω να αποδείξω το ανέφικτο της εφαρμογής τέτοιων σχεδίων και έτσι να αποτρέψω τον ΣΥΡΙΖΑ να υιοθετήσει τέτοιες λύσεις εφ' όσον η χώρα ανήκει στην ευρωζώνη.

Οι λύσεις αυτές, που είναι κεϋνσιανής έμπνευσης, θα ήσαν εξαιρετικές υπό την προϋπόθεση ...
ότι η χώρα εκδίδει το δικό της νόμισμα. Δυστυχώς κεϋνσιανισμός και νεοφιλελευθερισμός δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Κάποιος γάμος που έγινε κάποτε αποδείχτηκε ανεπιτυχής.

Α) Έκδοση ομολόγου μηδενικού τοκομεριδίου

1) Η έκδοση κρατικών ομολόγων μηδενικού τοκομεριδίου απεριόριστης διάρκειας συνιστά στην πράξη έκδοση νέου χρήματος. Η νομιμότητα αυτού του χρήματος θα έλκει την καταγωγή της από το γεγονός ότι το κράτος θα πρέπει να δέχεται τα ομόλογα αυτά και ως μέσο αποπληρωμής των υποχρεώσεων των πολιτών και των επιχειρήσεων προς αυτό. Αν καθ’ οιονδήποτε τρόπο το κράτος δεν δεχτεί αυτά τα ομόλογα ως μέσο αποπληρωμής υποχρεώσεων προς αυτό και συνεπώς και προς τις Τράπεζες, τότε τα ομόλογα αυτά είναι αδύνατον να κυκλοφορήσουν. Κατά συνέπεια δεν μιλάμε για ομόλογα αλλά για χρήμα αφού η διάρκεια τους δεν προσδιορίζεται. Κατά συνέπεια έχουμε εδώ αύξηση της προσφοράς του χρήματος που είναι καθήκον της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Την ρώτησε κανείς;

2) Αν υποθέσουμε ότι αυτά τα ‘ομόλογα-χρήμα,’ παρ’ όλ’ αυτά εκδοθούν, τότε με αυτά το κράτος θα μπορεί να ‘αγοράσει’ οτιδήποτε από τους πολίτες του, οι πολίτες με αυτά θα μπορούν να αποπληρώνουν όλες τις υποχρεώσεις τους στο κράτος και τις Τράπεζες και κατά συνέπεια το κράτος πρέπει να προμηθεύει τους πολίτες με αυτό το νέο ‘ομόλογο-νόμισμα’. Εντεύθεν προκύπτει το ερώτημα. Ποια θα πρέπει να είναι η άξια αυτού του ομολόγου?

3) Εδώ έχουμε δυο περιπτώσεις.

α) Αν το χρήμα-ομόλογο είναι όπως το ευρώ, του οποίου η αξία προσδιορίζεται από εκείνο το επιτόκιο που θέτει η ΕΚΤ, που αντιστοιχεί πάντα σε μηδενικό πληθωρισμό και σε δεδομένη ανεργία στην ευρωζώνη, είναι ουδέτερο ως προς την παραγωγή, ένα μέσο μέτρησης των τιμών που επηρεάζει η προσφορά του τις τιμές, τότε ποιος ο λόγος έκδοσης του; Δηλαδή αν αξία αυτού του ομολόγου προσδιοριστεί να είναι ιση προς το ευρώ, που σημαίνει μηδενικό πληθωρισμό, τότε δεν θα μπορεί να κυκλοφορήσει γιατί υπάρχει ήδη το ευρώ. Αν παρ’ ολ’ αυτά εκδοθεί με κάποια σταθερή ισοτιμία, ας πούμε 1προς 2, τότε και πάλι τι όφελος θα προκύψει;

β) Αν υποθέσουμε πάλι ότι το νέο ομόλογο-χρήμα είναι σαν τα άλλα κυκλοφορούντα νομίσματα, ας πούμε σαν το δολάριο ή την νέα δραχμή που λένε οι δραχμιστές, δηλαδή η αξία του προκύπτει από την ικανότητα που έχει να κινεί την παραγωγική διαδικασία, από την δαπάνη του και ακόμα ότι δεν είναι ουδέτερο ως προς την απασχόληση, το ΑΕΠ και τις τιμές, τότε η χώρα πρακτικά έχει εγκατάλειψη το ευρώ και έχει το δικό της νόμισμα, που σημαίνει με την σειρά ότι το ευρώ δεν είναι αποδεκτό νόμισμα για τις συναλλαγές εντός της χώρας. Μα έχει εγκατάλειψη το ευρώ ο Σύριζα; Σημαία το έχει.

Β) Νέο Σχέδιο Μάρσαλ

Ως προς το νέο σχέδιο Μάρσαλ θα ήθελα να πω ότι δεν έχει καμία σχέση με το σχέδιο Μάρσαλ, εφ όσον η βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ απευθύνονταν σε χώρες που είχαν το δικό τους νόμισμα, υπήρχε έλεγχος διακίνησης κεφαλαίων, δασμολογική προστασία και ανεξάρτητη δημοσιονομική πολιτική στο πλαίσιο του Μπρέττον Γούντς. Ας μείνουμε σε αυτό το ‘ψευδές σχέδιο Μάρσαλ’.

Λόγω των νομισματικών και δημοσιονομικών περιορισμών τα κράτη μελή θα αδυνατούν, όσο παρέρχεται ο καιρός, να χρηματοδοτήσουν προγράμματα απορρόφησης της ανεργίας. Κατά συνέπεια αυτό θα ζητηθεί από την ΕΚΤ, δηλαδή να χρηματοδοτήσει τέτοια προγράμματα, όπου ο καθένας που επιθυμεί θα βρίσκει δουλειά, σε προκαθορισμένο μισθό σε ευρώ. Αυτοί οι μισθοί θα πρέπει να είναι υψηλοί, εφ όσον η ΕΚΤ επιθυμεί την αύξηση της κατανάλωσης στην Ευρωζώνη, αλλά αυτό με την σειρά θα άλλαζε την φύση του ευρώ, την φυσιογνωμία του και την γενικά την νομισματική πολιτική της Ευρώπης. Μιλάμε για πλήρη αλλαγή της ΕΕ. Προς το παρόν τουλάχιστον αυτό δεν μπορεί να γίνει. Αυτό που αναφέρεται σε σχέση με την ΕΤΕπ μάλλον αναφέρεται σε συγκεκριμένες επενδύσεις που θα έχουν ελάχιστη επίπτωση στην μείωση της ανεργίας.

Γ) Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας

Στο πρόγραμμα εγγυημένης εργασίας, το κράτος γίνεται ο εργοδότης εσχάτης ανάγκης με προκαθορισμένο μισθό. Είναι εν θαυμάσιο σχέδιο που εφήρμοσε ο Πρόεδρος Ρούσβελτ τα χρόνια μετά την μεγάλη κρίση, κεϋνσιανής έμπνευσης, που απαιτεί όμως να έχει η χώρα το δικό της νόμισμα. Αν η Ελλάδα καταλήξει στη Νέα Δραχμή αυτό το σχέδιο θα το εφαρμοστεί άμεσα. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, το κράτος καθορίζει ένα επαρκή κατώτατο μισθό και μισθώνει το εργατικό προσωπικό σε δημόσια έργα και άλλες δραστηριότητες και έτσι απορροφά την ανεργία σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ενώ οι πολλαπλασιαστικές επιδράσεις από το σχέδιο αυτό προωθούν και τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, σε αντίθεση με το παρόν σύστημα που η ανεργία είναι μέρος του.

O Σύριζα ας είναι προσεκτικός.

Ο Σπύρος Στάλιας είναι οικονομολόγος MA, Ph.D πρ. Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΠ