Ο πολυπολικός κόσμος και η Ελλάδα

του Απόστολου Αποστολόπουλου

Μια επίμονη και πολύ της μόδας θεωρία υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ αποσύρονται από την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους στην περιοχή της Κίνας. Το δεύτερο σκέλος της πρότασης είναι αληθές. Αλλά το πρώτο μέρος είναι λάθος. Αν συμπτύξουμε τα δρώμενα παραλείποντας τις δαιδαλώδεις επί μέρους κινήσεις των ντόπιων ή εξωτερικών παραγόντων θα δούμε ότι κανείς από τους παίκτες στην περιοχή δεν μπορεί να καλύψει το οποιοδήποτε υπαρκτό ή υποτιθέμενο «κενό εξουσίας» αφήνουν πίσω τους οι ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον παραμένει ο παίκτης-κλειδί στην περιοχή ακόμα και αν θεωρηθεί οιονεί «απών».

Η αμερικανική στρατηγική της «ανάσχεσης» της Ρωσίας δεν έχει αλλάξει, ισχύει απολύτως και σήμερα. Η μόλις χθεσινή υπόθεση της Ουκρανίας, όπως και η προχθεσινή της Γεωργίας, διακηρύσσουν με σαφήνεια ότι η Ευρώπη παραμένει προσηλωμένη και ακολουθεί τις ΗΠΑ σ’...
αυτή την πολιτική. Η πυραυλική ασπίδα υποχρεώνει τη Ρωσία σε νέα πολυέξοδη κούρσα εξοπλισμών. Ο πόλεμος των Άστρων ήταν, θυμίζω, βασικός παράγων της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ. Η εν παντί τρόπω, λυσσαλέα προσπάθεια των ΗΠΑ να ματαιώσουν τις προσπάθειες της Μόσχας να διεισδύσει αποφασιστικά στο χώρο του πετρελαίου/αερίου είναι ενδεικτικές των προσπαθειών της ανάσχεσης. Το άνοιγμα προς το Ιράν προσθέτει νέο παράγοντα έντασης των ανταγωνισμών, άρα μείωσης της πιθανότητας κάποιος να κυριαρχήσει ως διάδοχος των ΗΠΑ. Η συντριβή των νέο-οθωμανικών σχεδίων της Τουρκίας περιλαμβάνεται στην ίδια λογική. Το λαϊκό άσμα «φεύγεις κι αφήνεις πίσω σου συντρίμμια» ταιριάζει στην περίπτωση. Οι ΗΠΑ «φεύγουν» μένοντας. Όπως οι Βάσεις τους στην Ελλάδα. Το ερώτημα δεν είναι αν οι παίκτες ενόψει των εξελίξεων κινούνται ποικιλοτρόπως ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Αλλά αν αυτές οι κινήσεις μπορεί να δημιουργήσουν ή να καταλήξουν σε στρατηγικές, λίγο-πολύ σταθερές, συμμαχίες εναντίον των ΗΠΑ. Η απάντηση είναι όχι. Η Ρωσία του Πούτιν δεν μπορεί να διατρέξει τον κίνδυνο της (πρόωρης) υπερεπέκτασης.

Η Ευρώπη συντάσσεται απολύτως και συμπράττει ολόψυχα, υπό τη γερμανική κυριαρχία, στην πολιτική των ΗΠΑ ανάσχεσης της Ρωσίας παντού και ιδίως στον ενεργειακό τομέα. Οι γερμανικές «τζιριτζάτζουλες» δεν αμφισβητούν πουθενά την αμερικανική στρατηγική αν και προκαλούν επί μέρους οχλήσεις, ιδίως στα Οικονομικά. Το παιχνίδι Μόσχας-Βερολίνου δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι τείνει στη δημιουργία ενός αντίπαλου πόλου στις ΗΠΑ. Αλλά αυτή η οπτική παραβλέπει ότι η Γερμανία αδυνατεί να υπερβεί ορισμένα όρια. Πχ για μια στρατηγική συμμαχία με τη Ρωσία, αντίπαλη των ΗΠΑ, η Γερμανία θα πρέπει να αποσυρθεί από το ΝΑΤΟ και φυσικά από την ΕΕ. Για να βρεθεί, άνευ λόγου, υπό την επιρροή της Μόσχας, του κατά πολύ (λόγω και των πυρηνικών) ισχυρότερου μιας τέτοιας συμμαχίας. Άλλωστε μια τέτοια ανατροπή θα ήταν αιτία πολέμου. Οι σχέσεις έχουν γίνει πιο δύσκολες και περίπλοκες αλλά ορισμένα όρια είναι ανυπέρβλητα. Χωρίς Ένοπλες Δυνάμεις η Ευρώπη (ΕΕ) παραμένει, όπως στο παρελθόν, «μπάτλερ» των ΗΠΑ. Τελευταία αλλά όχι έσχατη απόδειξη της σύγκλισης του Δυτικού χώρου στις στρατηγικές επιδιώξεις είναι η συμφωνία συνεργασίας ΗΠΑ-ΕΕ, σχηματικά, μια ενοποιημένη Αγορά σε όλο το Δυτικό Κόσμο.

Η έννοια του πολύ-πολισμού είναι σχετική. Και επιτρέπει διάφορες υποθέσεις, οι περισσότερες ευφάνταστες. Είναι πάντως λάθος η ιδέα ότι ο πολύ-πολισμός είναι ένας τόπος όπου επιτρέπονται ανέμελοι ρομαντικοί περίπατοι. Σχηματίζονται νέες ενότητες με αντιφάσεις και ακαθόριστα σύνορα ακόμα. Η Ελλάδα βρίσκεται εν μέσω του κυκεώνα. Μια οποιαδήποτε χώρα, φυσικά και η Ελλάδα, για να τοποθετηθεί στην εξελίξιμη πραγματικότητα απαιτείται να έχει κυβέρνηση με επιθυμία, θέληση και ικανότητα να υπερασπίσει τα συμφέροντα της χώρας. Η Ελλάδα δεν έχει μια τέτοια κυβέρνηση αυτή τη στιγμή. Λείπει τουλάχιστον η θέληση. Πολλοί, όπως ο Β. Μαρκεζίνης, προτείνουν ως διέξοδο στα αδιέξοδα, την προσέγγιση της Ελλάδας με τη Ρωσία. Το θέμα, όμως, δεν είναι αν θα φύγουμε από κάποιον για να προσεγγίσουμε κάποιον άλλο ή αν θα αποπειραθούμε να εξισορροπήσουμε τις φιλίες μας. Το επίμαχο είναι ο σεβασμός που εμπνέουμε ή δεν εμπνέουμε σε όποιους φίλους και αντίπαλους. Χωρίς αυτό τον (αυτο) σεβασμό χαμένη και άδοξη θα είναι κάθε κίνηση, μετακίνηση, αναζήτηση φίλων. Ρεαλισμός δεν σημαίνει, όπως μερικοί λένε, υποταγή. Τόλμη δεν είναι η σύγκρουση πχ με τη Γερμανία αν αυτό επιβάλλει το συμφέρον της χώρας. Αυτό είναι ανάγκη. Αρκεί να είναι κατανοητό ότι μιλάμε για τη χώρα στο σύνολό της και ότι η Ηρώδου Αττικού δεν είναι τα χειμερινά ανάκτορα. Από το σκηνικό δεν λείπει μόνο ο Παγκόσμιος Πόλεμος, λείπει ο Λένιν αλλά και οι μπολσεβίκοι.

από το «iskra.gr»