Πως Σώζονται τα Σπίτια

(Πως ο Πρόεδρος Ρούζβελτ αντιμετώπισε το πρόβλημα των πλειστηριασμών)

του Σπύρου Στάλια*

Η Κυβέρνηση πλαγίως πλην σαφώς ανάγγειλε ότι οι πλειστηριασμοί των πρώτων κατοικιών θα επιτραπούν από το 2014. Για να το κάνει αυτό θα πρέπει μάλλον να έχει ζυγίσει τις επιπτώσεις αυτού του μέτρου. Τι επίπτωση θα έχει στην αγορά ακινήτων όταν οι τιμές θα κατρακυλούν μέρα με την μέρα και τι οι Τράπεζες τελικά θα κερδίσουν ή τα κερδοσκοπικά funds, που, όπως ακούγεται, οι Τράπεζες σε αυτά πωλούν τα επισφαλή δάνεια, έναντι ευτελούς τιμήματος. Όταν οι τιμές κατρακυλούν, στον πλειστηριασμό η τιμή που ζητείται δεν επιτυγχάνεται και έτσι η υπόλοιπη περιουσία του Έλληνα μπαίνει και αυτή στο στόχαστρο. Η κοινωνική επίπτωση θα είναι σοβαρή. Ελπίζω η Κυβέρνηση να το έλαβε και αυτό υπ’ όψη.

Κυρίως όμως πρέπει να λάβει υπ’ όψη την ντροπή που νοιώθει κάθε Έλληνας από μια τέτοια έκβαση και την προσβολή που γίνεται στην τιμή του και την εντιμότητα του. Παρά πολλοί συμπατριώτες μας αυτή την εποχή νοιώθουν αυτά τα συναισθήματα.

Τους διαβεβαιώνω ότι τα νοιώθουν αδίκως. Δεν φταίνε αυτοί για ότι τους συμβαίνει, που με ...
δυσκολία τα φέρνουν πέρα, που δεν μπορούν να πληρώσουν φόρους, εισφορές, δόσεις δανείων, σχολεία ή δεν πάνε διακοπές, ή δεν προσέχουν την υγεία τους, που δεν έχουν δουλειά.

Η ντροπή ανήκει σε αυτούς που αιφνιδίως μας έφεραν εδώ από την απληστία τους και την φιλοδοξία τους, που άφησαν ένα τραπεζικό σύστημα να γίνει Καζίνο. Χωρίς αιδώ μας φορολόγησαν να σωθεί το τραπεζικό σύστημα και τώρα οι τράπεζες ζητούν και τα ρέστα.

Όταν οι Τράπεζες σας καλούν στο τηλέφωνο για κάποια δόση, με το επιτακτικό ύφος ότι καταχραστήκατε την εμπιστοσύνη τους που σας δάνεισαν, καλόν είναι, αν μη τι άλλο, να κλείνεται το τηλέφωνο και να μην νοιώθετε τύψεις. Αυτές μας έφεραν ως εδώ.

Στο κάτω-κάτω το παλιά καλή τραπεζική πρακτική του δανεισμού αυτές δεν την τήρησαν. Ποιος είναι αυτός που δανείζεται; ποια είναι η πιστωτική του ιστορία; τι εξασφαλίσεις μας δίνει εύκολα ρευστοποιήσιμες; ποια είναι η προοπτική του εισοδήματος του; ποια είναι η προοπτική του ΑΕΠ της χωράς; Αφού έτσι δάνειζαν ας έχουν και την ευθύνη.

Άλλωστε ο Πλάτων μας διδάσκει ότι ‘..αν επιβαλλόταν δια νόμου οι εκούσιες ιδιωτικές συναλλαγές να γίνονται ως επί το πλείστον επί ιδίω κινδύνω του δανειστή, η οικονομική ζωή στην πόλη θα ήταν λιγότερο ξεδιάντροπη και αθλιότητες …. θα εμφανίζονταν σε αυτήν σπανιότερα’. (Πλάτωνος Πολιτεία, 556 e)

Τα λάθη του νεοφιλελευθερισμού και τα μπόνους των γκόλντεν μπόυς μην επιτρέψετε να γίνουν θηλιά στη ψυχή σας και στην αξιοπρέπεια σας.

Εδώ παραθέτω μια ιστορία πως οι υπεύθυνοι πολιτικοί αντιμετωπίζουν τέτοια μεγάλα κοινωνικά προβλήματα.

Ένα από τα επιτακτικά προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει ο Πρόεδρος Ρούζβελτ, όταν ανήλθε στην εξουσία το 1933, ήσαν τα κόκκινα δάνεια που αφορούσαν σε αγορές κατοικιών που είχαν κτιστεί και αγοραστεί στην δεκαετία του 1920 από την μεσαία τάξη της Αμερικής. Λόγω της κρίσης δεν μπορούσαν πια να αποπληρώσουν τα δάνεια τους στις τράπεζες. Πάνω από ένα εκατομμύριο οικογένειες θα έβγαζαν στο δρόμο οι τράπεζες. Βέβαια ποτέ δεν θα έπαιρναν πίσω τα κεφάλαια που είχαν δανείσει, αφού η αγορά ακινήτων με την σειρά της θα είχε τιναχτεί στον αέρα ενώ τα Δικαστήρια για χρόνια θα έλυναν διαφορές. Ο κίνδυνος κοινωνικής αναταραχής ήταν μεγάλος επίσης.

Το Κογκρέσο τότε ψήφισε τον Νόμο Επαναχρηματοδότησης Κατοικιών και μέσω αυτού του Νόμου ιδρύθηκε η κρατική εταιρεία Επαναχρηματοδότησης Δανείων Ιδιωτικών Κατοικιών (HOLC).

Το πρωταρχικό καθήκον αυτής της Εταιρείας ήταν να σταματήσει τις κατασχέσεις σπιτιών από τις τράπεζες, τα σπίτια να παραμείνουν στους κάτοχους τους, να διασώσει την αγορά ακινήτων από την αιφνίδια πτώση των τιμών, να αποζημιώσει τις Τράπεζες με ένα ικανοποιητικό πόσο μπρος τον κίνδυνο να μην πάρουν τίποτα και τέλος να συμβάλει στην αποτροπή μιας πιθανής κοινωνικής αναστάτωσης.

Η HOLC έκανε θαυμάσια δουλειά. Πήρε πάνω από ένα εκατομμύρια δάνεια από τις τράπεζες με ομόλογα του κράτους σε μια ορισμένη τιμή. Με βάση αυτή την πολύ χαμηλότερη τιμή τα επεξέτεινε σε διάρκεια έως 40 χρόνια, όρισε επιτόκια χαμηλού ύψους, όρισε τις δόσεις για τα πρώτα χρόνια έως εκεί που μπορούσε ο ιδιοκτήτης να καταβάλει ως ποσό αποπληρωμής. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν μπορούσε να καταβάλει ένα λογικό τοκοχρεολύσιο του το νοίκιαζε με μηνιαίο τίμημα αυτό που μπορούσε να καταβάλει- έτσι η κατοικία προστατεύονταν από βανδαλισμούς - έως ότου η ΗΟLC εύρισκε αγοραστή στον οποίο και παρέδιδε μετά την κατοικία. Ο προηγούμενος ιδιοκτήτης και νυν ενοικιαστής δεν χρεώσταγε τίποτα, αποχωρούσε ή έμενε ενοικιαστής με τον νέο ιδιοκτήτη. Η Εταιρεία αυτή έκλεισε το 1951 με κέρδη αφού είχε σώσει, οικογένειες, ανθρώπινες ψυχές, ιδιοκτησία, δάνεια, την αγορά ακινήτων και αποσόβησε μια πιθανή κοινωνική αντίδραση.

Το παραπάνω είναι ένα παράδειγμα υψηλής πολιτικής ευθύνης και πράξης για πολιτικούς που γνωρίζουν τα δέοντα, νοιάζονται για τον Λαό και γνωρίζουν να διοικούν.

Ο Σπύρος Στάλιας είναι οικονομολόγος Ph.D πρ. Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΠ