Ο τρόμος του Σαμαρά και η... πατερίτσα της Μέρκελ

του Σταύρου Χριστακόπουλου

«Η Μέρκελ έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης» ήταν το συμπέρασμα που εξήγαγαν στο Μέγαρο Μαξίμου μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην καγκελαρία. Συνεπώς, λέει το συμπέρασμα, για τον Αντώνη Σαμαρά διαμορφώνεται «ένα καλύτερο περιβάλλον στην πορεία προς τις ευρωεκλογές του 2014, που είναι ο πρώτος και βασικός του στόχος».

Ως εκ τούτου τα μηνύματα από το Βερολίνο προϊδεάζουν για αμέριστη γερμανική στήριξη προς την κυβέρνηση. Μόνο που αυτή η στήριξη προς τον πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του – όπως και προς κάθε ελληνική κυβέρνηση στην εποχή των μνημονίων – έχει κάποιες ελάχιστες προϋποθέσεις, τις οποίες ουδείς τολμά να παραβλέψει.

Όπως μάλιστα σημείωσε η καγκελάριος, «δεν προτίθεμαι να μιλήσω κι εγώ εδώ σήμερα για την τρόικα και πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό – και αυτό το συζητήσαμε σε αυτό...
το πνεύμα – οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα θα πρέπει να υλοποιηθούν. Και στη βάση αυτή θα καταβληθεί και η επόμενη δόση. Μετά τη σημερινή συζήτηση κατάλαβα ότι δεν είναι πολύ εύκολη η εργασία αυτή, αλλά είναι εφικτή».

Με απλά λόγια: Προέχει η υλοποίηση των δεσμεύσεων, οι οποίες αποτελούν τη βάση κάθε συζήτησης και αποτελούν την προϋπόθεση για την καταβολή κάθε δόσης. Μπορεί ο πρωθυπουργός να πληροφορεί την καγκελάριο για τις δυσκολίες, μπορεί αυτή να καταλαβαίνει, αλλά πάντοτε πιστεύει ότι η «εργασία» αυτή είναι εφικτή. Κι αν δεν είναι, αυτό αποτελεί πρόβλημα της κυβέρνησης.

Πέρα όμως από τα τρέχοντα, υπάρχουν και τα μελλούμενα, για τα οποία οι δημοσιογράφοι ρώτησαν την Παρασκευή: «Στο τρέχον πρόγραμμα για την Ελλάδα υπάρχει χρηματοδοτικό κενό περίπου 2 δισ. Ισχύει αυτό το ποσό; Μάλιστα πρέπει να κλείσει γρήγορα. Έχετε καμία ιδέα για το πώς θα κλείσει;».

Κατά την Άνγκελα Μέρκελ, «υπάρχουν ακόμα ζητήματα που δεν έχουν ακόμα διευκρινιστεί και μεταξύ αυτών είναι και ο προϋπολογισμός για το 2014. Συζητάμε τώρα για μισό, για ένα δισ. ή για ενάμισι δισεκατομμύριο». Αναφέρεται βεβαίως στην απόκλιση μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας για το περίφημο «δημοσιονομικό κενό», η οποία όμως έχει ήδη κλείσει με την προσαρμογή της κυβέρνησης στη θέση της τρόικας.

Και συνεχίζει: «Εάν κάποιος δει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια δυναμική διαδικασία στην οποία έχει επίσης εξελιχθεί πολύ καλά το πρωτογενές πλεόνασμα, δεν είναι εύκολο βάσει των φορολογικών εσόδων του Ιουνίου και Ιουλίου να κάνει κανείς προβλέψεις για ολόκληρο το επόμενο έτος. Θα δούμε εάν βάσει των στοιχείων Οκτωβρίου και Νοεμβρίου μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις για το επόμενο έτος. Μιλάμε για τέτοιου είδους ζητήματα τα οποία θα διευκρινισθούν με την τρόικα και όχι για το ότι υπάρχει τεράστιο κενό. Αυτό αποτελεί απίστευτη πρόοδο σε σχέση με τις συζητήσεις που είχαμε παλιότερα».

Κοινώς, αυτή την ώρα μπορεί η κυβέρνηση να θεωρεί διαπραγματευτικό όπλο το πρωτογενές πλεόνασμα, αλλά ούτε το ύψος του μπορεί να υπολογιστεί ούτε οι δανειστές μπορούν να το λάβουν υπ’ όψιν για να σχεδιάσουν πολιτική. Αυτό θα γίνει αφού κλείσουν οι λογαριασμοί της χρονιάς – δηλαδή την άνοιξη, οπότε θα μάθουμε τι αποδέχεται η τρόικα και τι όχι.

Όσο για την «αισιοδοξία» της, η Μέρκελ χρησιμοποιεί την αντίληψη περί μισογεμάτου και μισοάδειου ποτηριού δηλώνοντας ότι το προτιμά μισογεμάτο ή γεμάτο, αλλά και ότι «αυτό κάνω πάντοτε έναντι του κ. Σαμαρά και αυτό το πνεύμα διέπει τις συνομιλίες μας, να μην υποθέτουμε πάντα το χειρότερο», αλλά «αυτό δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει ελάφρυνση των υποχρεώσεων».

Με απλά λόγια: Η Γερμανία μπορεί να είναι όσο αισιόδοξη χρειάζεται η κυβέρνηση, αλλά η τήρηση των ανειλημμένων δεσμεύσεων προέχει όλων των άλλων.

Ειδικότερα για το πρωτογενές πλεόνασμα η Μέρκελ ρωτήθηκε: «Πιστεύετε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα ανοίγει τον δρόμο για την εφαρμογή της απόφασης του 2012 εκ μέρους του Eurogroup για την Ελλάδα;».

Η απάντηση: «Ο κ. πρωθυπουργός ο ίδιος είπε ότι αυτό το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να διασφαλισθεί και η στατιστική αξιολόγηση θα γίνει για το 2013 φυσικά μόλις το 2014. Δηλαδή περιμένουμε τα στοιχεία και το τέλος του δεύτερου ελληνικού προγράμματος και μετά θα έχουμε μία απόφαση του Eurogroup. (...) Αλλά αυτή τη στιγμή πρόκειται για την απελευθέρωση της επόμενης δόσης. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι ένα στοιχείο, αλλά δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας ο οποίος θα παίξει ρόλο. Θα πρέπει και κάποιες άλλες δεσμεύσεις να εκπληρωθούν και πιστεύω τώρα, βλέποντας την πορεία των συζητήσεων, ότι οι συνομιλίες με την τρόικα είναι καλές και θα έχουμε αίσιο τέλος».

Αφού λοιπόν το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μόνο ένα στοιχείο της αξιολόγησης της Ελλάδας, αφού δεν το έχουμε σίγουρο ούτε ως προς την επίτευξη ούτε ως προς το μέγεθος, αφού η μοναδική συζήτηση που έχει νόημα είναι αυτή για την επόμενη δόση, τότε η εντολή είναι σαφής: «Σκάσε και κολύμπα» και θα δούμε αργότερα τι θα αποφασίσουμε για εσάς. Σε αυτά συνίσταται η πολιτική στήριξη που παρέσχε η καγκελάριος στον Σαμαρά, τον οποίο άλλωστε, όπως πάντα, έκανε πάσα στην τρόικα αρνούμενη να διαπραγματευθεί οτιδήποτε.

Εν τω μεταξύ όμως η κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για τους πλειστηριασμούς κατοικιών, τον φόρο ακινήτων, το ασφαλιστικό και το νέο κούρεμα συντάξεων, για άλλες 11.000 απολύσεις – και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό. Όπως άλλωστε επεσήμανε και ο εντεταλμένος της Μέρκελ, πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντέισελμπλουμ, πριν από τη συνάντηση του Σαμαρά με τη Μέρκελ, πολλοί υπουργοί Οικονομικών στην ευρωζώνη «αρχίζουν να χάνουν την υπομονή τους με την Ελλάδα», ενώ οι Έλληνες θα πρέπει να υποστούν «νέες θυσίες».

Με γεμάτη την ατζέντα των επιβαρύνσεων που πρέπει να υποστεί η κοινωνία, η οποία θα είναι βαριά όπως και αν ονομαστούν οι νέες θυσίες – και ο Ντέισελμπλουμ, όταν λέει «νέες», το εννοεί... – η κυβέρνηση θα χρειαστεί το 2014 κάπου 70 δισ. ευρώ για την εξυπηρέτηση του χρέους, ένα ποσόν απίστευτα βαρύ, αν υπολογίσουμε ότι τα προϋπολογιζόμενα έσοδα, στο σύνολό τους, θα είναι μόλις 55 δισ.

Κάπως έτσι το κράτος θα πρέπει να πληρώσει για χρέη κάπου 20 δισ. περισσότερα από όσα θα εισπράξει όλη τη χρονιά και περίπου 60% όσων θα δαπανήσει συνολικά. Το ακόμη χειρότερο, όμως, είναι ότι για τις δαπάνες αυτές ο μηχανισμός «στήριξης» θα συνεισφέρει κάπου 25 δισ. Επομένως τα υπόλοιπα θα πρέπει η Ελλάδα να τα βρει από τις... αγορές.

Επειδή όμως οι αγορές είναι κλειστές για την Ελλάδα, θα πρέπει να τα πάρει από τις ανακεφαλαιοποιημένες ελληνικές τράπεζες μετακυλώντας σε αυτές το βάρος, αυξάνοντας την έκθεσή τους σε ελληνικό κρατικό χρέος – με όσους κινδύνους αυτό συνεπάγεται – και ταυτόχρονα πληρώνοντας ετήσιο επιτόκιο κάπου 4%. Επειδή όμως συζητούμε για βραχυχρόνιο δανεισμό, όσα δανειστεί φέτος θα πρέπει να τα ξαναπάρει του χρόνου, το 2015, επιβαρυμένα με τους παραπάνω τόκους.

Αν λοιπόν φέτος η νυν κυβέρνηση χρειαστεί τουλάχιστον 40 δισ. βραχυχρόνιο δανεισμό, του χρόνου η τότε κυβέρνηση θα χρειαστεί ακόμη περισσότερα. Αλλά, καθώς η νυν κυβέρνηση μπορεί το 2015 να είναι ήδη παρελθόν, τον λογαριασμό θα κληθούν να εξυπηρετήσουν οι... επόμενοι. Δεν ξέρουμε τι λένε επ’ αυτού στην Κουμουνδούρου, αλλά για την ώρα η «στήριξη» της Μέρκελ στον Σαμαρά μοιάζει με πατερίτσα, η οποία δεν είναι βέβαιο πόσο χρήσιμη θα του φανεί μπροστά στον νέο οικονομικό και κοινωνικό εφιάλτη του 2014...

Και αν απορείτε για τις διαστάσεις αυτού του εφιάλτη, δεν έχετε παρά να διαβάσετε την Πέμπτη το «Ποντίκι». Εκεί θα βρείτε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε...

από το «ΠΟΝΤΙΚΙ»