Ευρωπαϊκή Απολυταρχία

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Παρ’ ότι η ταξική ουσία της ακραίας συνταγής που εφαρμόζεται εδώ - και με διαβαθμίσεις σε όλη την Ευρωζώνη- είναι η μείωση του μισθολογικού κόστους και η συντριβή της εργασίας, η πολιτική ουσία των θεσμικών παρεμβάσεων που γίνονται στην Ε.Ε., είτε εν ονόματι μνημονιακών προγραμμάτων είτε και πέρα από αυτά, είναι η αποκαθήλωση της δημοκρατίας.

Αν και έχουν περάσει αρκετά 24ωρα από τις δύο επετείους, την επέτειο της χούντας και αυτήν της ένταξης της Ελλάδας στο Μνημόνιο, αν και ημερολογιακά αυτές τις δύο επετείους τις χωρίζουν άλλα δύο 24ωρα (21η και 23η Απριλίου), δεν είναι καθόλου κακή και παράδοξη ιδέα η συγχώνευση των δύο επετείων σε μία. Όχι απλώς για να δικαιωθεί το σύνθημα «η χούντα δεν τελείωσε το ‘73». Αλλά για να τονιστεί η ουσιώδης καταστροφή που συντελείται μέσω της εφαρμογής των Μνημονίων στην Ελλάδα και τις άλλες μνημονιακές χώρες, αλλά και σε όλη την ημι-μνημονιακή Ευρώπη.

Παρ’ ότι η ταξική ουσία της ακραίας συνταγής που εφαρμόζεται εδώ -και με διαβαθμίσεις σε....
όλη την Ευρωζώνη- είναι η μείωση του μισθολογικού κόστους και η συντριβή της εργασίας, η πολιτική ουσία των θεσμικών παρεμβάσεων που γίνονται στην Ε.Ε., είτε εν ονόματι μνημονιακών προγραμμάτων είτε και πέρα από αυτά, είναι η αποκαθήλωση της δημοκρατίας. Όχι μόνο ως θεσμικού πλαισίου εντός του οποίου κινήθηκαν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες τα μεταπολεμικά χρόνια. Αλλά και ως κουλτούρας που διέπνεε ελίτ και υποτελείς τάξεις, πολιτικούς διαμεσολαβητές, γραφειοκράτες, τεχνοκράτες, ευρωκράτες.

Η διαπραγμάτευση, οι συγκρούσεις, οι συναινέσεις και οι συμβιβασμοί ήταν λίγο - πολύ το πλαίσιο εντός του οποίου πορεύτηκε μέσα από πολλές κρίσεις, στρεβλώσεις, εκτροπές και σκάνδαλα η Ε.Ε., τουλάχιστον μέχρι το βήμα προς τη νομισματική της ένωση. Αυτό το βήμα, όμως, αποτέλεσε σημείο καμπής. Επί της ουσίας ήταν το πρώτο βήμα αποκοπής από την κοινοβουλευτική διεργασία. Κι αυτό γιατί εξ αρχής το ευρώ βασίστηκε στη «στεγανοποίηση» της νομισματικής πολιτικής από κάθε πολιτική επίδραση (ανεξαρτησία της ΕΚΤ). Αλλά και γιατί ο δημοσιονομικός συντονισμός που απαιτούσε προϋπέθετε σταδιακή εκχώρηση εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας των κρατών-μελών στο ευρωπαϊκό κέντρο αποφάσεων.

Σε περιόδους ευημερίας, ανάπτυξης και κυκλοφορίας του πλούτου ενδεχομένως υπάρχουν περιθώρια να ξεγελαστούν οι κοινωνίες ή να εξαγοραστεί η σιωπή τους για την υπόρρητη έκπτωση της δημοκρατίας στο ευρωπαϊκό συνονθύλευμα. Η κρίση, όμως, αποκάλυψε την τερατώδη θεσμική ολοκλήρωση που καθιστά την Ευρωζώνη απολυταρχία μεσαιωνικού τύπου. Δεν είναι απλώς η γερμανική ηγεμονία που ενθαρρύνει την ιστορική εκτροπή. Είναι ο τρόπος συγκρότησης της πυραμίδας εξουσίας (ΕΚΤ, Κομισιόν, Εurogroup) που αποκλείει εξ ορισμού τις κοινωνίες από το δικαίωμα να επιδρούν στις τελικές αποφάσεις. Τόσο με τις εκλογικές τους επιλογές όσο και με την πέραν των εκλογών συλλογική τους διαμαρτυρία και διεκδίκηση.

Από την πλευρά της, η Μέρκελ έχει δίκιο όταν λέει ότι η διάσωση του ευρώ απαιτεί κι άλλη εκχώρηση κυριαρχίας από τα κράτη και τις κοινωνίες. Με δεδομένο το ότι το «κλαμπ» του ευρώ έχει προβλέψει είσοδο και face control, αλλά όχι ασφαλή έξοδο κινδύνου ή συναινετικό διαζύγιο, η διατήρησή του περνά από τον μονόδρομο του καταναγκασμού των κοινωνιών και της ισοπέδωσης της δημοκρατικής διαδικασίας εντός κάθε χώρας. Κυβερνήσεις εντολοδόχοι της τρόικας ή των ευρωκρατών, κοινοβούλια που επικυρώνουν αναγκαστικούς νόμους και οδηγίες, κρατικές αρχές χωρίς δικαίωμα ούτε στα έσοδα που άδικα και άνισα επιβαρύνουν τους πολίτες, συλλογικοί φορείς χωρίς δικαίωμα στη συλλογική διαπραγμάτευση. Αυτά δεν είναι η μνημονιακή εξαίρεση της Ελλάδας, της Πορτογαλίας ή της Κύπρου, αλλά ο κανόνας της νέας, απολυταρχικής τάξης πραγμάτων της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης.

Φυσικά, αυτή η νέα, απολυταρχική τάξη πραγμάτων έχει και τα ρήγματά της, όπως καταδεικνύει ο διεθνής κλοιός που έχει διαμορφωθεί γύρω από τη γερμανική ηγεσία και την πεισματική της εμμονή στην ακραία λιτότητα. Θα πρέπει, ωστόσο, να αναρωτηθεί κανείς τι ακριβώς και σε ποιο βαθμό θ’ αλλάξει αν σ’ αυτό τον νέο γύρο αναμέτρησης η γερμανική ελίτ ηττηθεί και υποχωρήσει, προφανώς γιατί αντιλαμβάνεται ότι κινδυνεύει κι αυτή να γίνει θύμα των επιλογών της. Θα καταλυθεί η «ανεξαρτησία» της ΕΚΤ και θα της επιβληθεί δημοκρατικός και κοινωνικός έλεγχος; Θα ανατραπεί η δικτατορία των «ιερατείων» της Ε.Ε., της Κομισιόν, του Eurogroup και των λόμπι που τα πλαισιώνουν; Θα ανακοπεί η ηγεμονία του χρηματοπιστωτικού καρτέλ; Θα αποδοθεί και πάλι στις εκλεγμένες κυβερνήσεις το δικαίωμα να καθορίζουν την οικονομική, την επενδυτική, τη φορολογική, τη βιομηχανική, την αγροτική, την εξωτερική τους πολιτική; Θα αποκατασταθεί η υποχρέωσή τους να λογοδοτούν στους πολίτες τους και όχι σε εντεταλμένους τεχνοκράτες χωρίς ίχνος δημοκρατικής νομιμοποίησης;

Μια καταφατική απάντηση σε μερικά από τα πολλά ερωτήματα της υποβόσκουσας «ανατροπής» προϋποθέτει τέτοιου εύρους αλλαγές συνθηκών και κανόνων στην Ευρωζώνη, που ουσιαστικά συνιστούν διάλυση και επανίδρυσή της στη βάση της συναίνεσης, της ισοτιμίας, της αλληλεγγύης των κρατών και, κυρίως, της δημοκρατίας και του κοινωνικού ελέγχου ολόκληρης της θεσμικής Βαβέλ της. Όσο ζει ελπίζει κανείς, αλλά ο ορατός κίνδυνος είναι στο μεταξύ να πεθάνουμε από απελπισία...

από την «Αυγή»