1942-2012: Τόσο διαφορετικές αλλά τόσο όμοιες Κατοχές

Του Μανόλη Δρεττάκη*

"Ο λαός που τσακίζεται από την υπέρτερη βία δεν είναι ακόμα σκλάβος. Σκλάβος γίνεται από τη στιγμή που ψυχικά δέχεται τη σκλαβιά»... (Δημήτρη Γληνού: Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ)

Η «Αυγή» είχε την πρωτοβουλία να κυκλοφορήσει, μαζί με το φύλλο της Κυριακής 30.9.12, μια ανατύπωση του βιβλίου Δημήτρη Γληνού 

«Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ».

Στο σημείωμα «Στον Αναγνώστη», το οποίο γράφτηκε το Νοέμβριο του 1944, αναφέρονται τα εξής εισαγωγικά:

«Το βιβλίο αυτό του σ. Δημήτρη Γληνού «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ» βγήκε για πρώτη φορά το Σεπτέμβρη 1942 μέσα στην κατοχή με σκοπό να εξηγήσει το λαό το νόημα και την πορεία του εθνικού αγώνα όπως διατυπώνεται μέσα στο καθολικό πρόγραμμα 

του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου».

Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό, που πρωτοκυκλοφόρησε και διαβάστηκε ευρύτατα πριν από 70 (!) χρόνια, ο σημερινός αναγνώστης δεν μπορεί να παρά εντυπωσιαστεί από την επικαιρότητα ορισμένων τμημάτων του.

Θεώρησα χρήσιμο να μεταφέρω στο άρθρο αυτό ορισμένα αποσπάσματα από τα τμήματα αυτά ...

του βιβλίου, προσθέτοντας λίγα δικά μου σχόλια.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, που έχει τίτλο «Σκλαβιά», αναφέρεται το εξής:

«Και ο ελληνικός λαός τη γνώρισε, ή καλλίτερα τη ξαναγνώρισε τη νέα τάξη των πραγμάτων, που είναι τόσο παλιά όσο και ο κόσμος, και λέγεται με την αληθινή της λέξη 

«σκλαβιά»

Το 1942 η νέα τάξη πραγμάτων ήταν η βάρβαρη κατοχή της χώρας από τις ορδές του γερμανοϊταλικού φασισμού.

 

Το 2012 η νέα τάξη πραγμάτων που βιώνει ο λαός λέγεται με την αληθινή της λέξη «υποταγή στις εντολές της τρόικας των δανειστών μας», που είναι η ουσιαστική κυβέρνηση της χώρας.

Σε επόμενο τμήμα του βιβλίου που επιγράφεται «Η αγωνία ενός λαού» αναφέρονται τα εξής:

«Από τη μια στιγμή στην άλλη, όλα τα στρώματα του λαού μας είδανε να αναποδογυρίζεται και να γκρεμίζεται γύρω τους το οικοδόμημα της ζωής τους. 

Ο εργάτης έχασε τη δουλειά του, βρέθηκε στο δρόμο απένταρος... ο ιδιωτικός και δημόσιος υπάλληλος, ο τραγικός αυτός αιώνιος ακροβάτης ανάμεσα στην πείνα και στην κοινωνική αξιοπρέπεια, έχασε κάθε ισορροπία...Η διάσταση ανάμεσα στο εισόδημα και στα πιο απαραίτητα έξοδα της ζωής έγινε τρομαχτική... 

Συνταξιούχοι, πολιτικοί και στρατιωτικοί, και τα θύματα των πολέμων έπαθαν τα χειρότερα. 

Οι μικροί και μεσαίοι εισοδηματίες και πολλοί, γλυκά αποκοιμισμένοι απάνω στο προσκέφαλο της εξασφαλισμένης ζωής, ξύπνησαν τραγικά μπροστά στο φάσμα της πείνας... 

Κάθε μικροοικονομία εξανεμίστηκε…

Και όλοι αυτοί, εργάτες, υπάλληλοι, επαγγελματίες βιοτέχνες, εισοδηματίες, που άνοιξε με μιάς βαθύς ο λάκκος μπροστά τους, άρχισαν να ξεπουλάνε ό,τι βρισκότανε σπίτι τους… 

Ό,τι πουλάει ο καθένας από μας για να φτωχοζήσει, το ρολόι του, τη βέρα του, το κόσμημα της γυναίκας του, την εικόνα, όλα πέρασαν στα χέρια των τσακαλιών».

Η παραπάνω περιγραφή της κατάστασης, στην οποία είχε περιέλθει το σύνολο, σχεδόν, του ελληνικού λαού το 1942, σε πολλά σημεία της πλησιάζει, και σε ορισμένα είναι η ίδια, με εκείνη που βιώνει ένα σημαντικό ποσοστό του ελληνικού λαού σήμερα, το 2012.

«Μάρτυρες» το 1.250.000 ανέργων, οι δραστικά μειωμένοι μισθοί και συντάξεις, οι ουρές στα συσσίτια ενός μεγάλου αριθμού ενοριών της Εκκλησίας σε όλη τη χώρα, οι δεκάδες χιλιάδες νέοι άστεγοι και το πλήθος των ενεχυροδανειστηρίων που αγοράζουν χρυσό σε πολλές πόλεις της χώρας. Το ποσοστό των συνανθρώπων μας που βιώνει αυτές τις καταστάσεις αυξάνεται καθημερινά και θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο με τις νέες περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα και τους νέους φόρους τους οποίους επέβαλε στην κυβέρνηση στην τρικομματική κυβέρνηση και τα οποία πρόκειται να ψηφιστούν (αν ψηφιστούν) από τη Βουλή.

Στο ίδιο τμήμα του βιβλίου αναφέρονται τα εξής:

«Οι ξένοι καταχτητές και οι ντόπιοι αιματορουφηχτάδες ένα σκοπό έχουνε: 

Να μας λυγίσουνε τις ψυχές κάτω από τα χτυπήματα της συμφοράς, να σπάσουνε τα ζωτικά νεύρα της ζωής μας, να τσακίσουνε τη ψυχική μας αντίσταση, να μας κάνουνε να δεχτούμε τη μαύρη μοίρα που μας ετοιμάζουνε, να μας ρίξουνε στην απελπισία και στη μοιρολατρία... 

Αληθινά ο φριχτότερος εχθρός μας τούτη τη στιγμή θα ήταν η παθητική ανοχή της μοίρας μας, θα ήταν η αποκαρδίωση, η απελπισία και οι μοιρολατρία. 

Η μοιρολατρία με τις δύο της μορφές. 

Τη μια που λέει 

«Ό,τι έγινε, έγινε. Είμαστε πολύ αδύνατοι, δεν μπορούμε να αντισταθούμε στα θεριά που μας κατασπαράζουνε. Ας σκύψουμε το κεφάλι, ας συμβιβαστούμε με τη μοίρα μας, κι’ έχει ο Θεός! Ας παραδοθούμε στη μεγαλοψυχία των τυράννων μας»... 

Είναι η φωνή της προδοσίας που τα λέει αυτά. 

Κάθε συμβιβασμός, κάθε αποδοχή του μοιραίου είναι προδοσία. 

Ο λαός που τσακίζεται από την υπέρτερη βία για μια στιγμή, δεν είναι ακόμα σκλάβος. Σκλάβος γίνεται από τη στιγμή που ψυχικά δέχεται τη σκλαβιά»... 

Και η άλλη μορφή της μοιρολατρίας είναι το ίδιο ολέθρια όταν λέει: 

«Ας σταυρώσουμε τα χέρια, και ας περιμένουμε να μας ελευθερώσουν άλλοι!» 

Γιατί και τούτη η μορφή της μοιρολατρίας είναι αποδοχή της σκλαβιάς.»

Αυτός ήταν ο σκοπός των ξένων κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους το 1942.

Δεν το πέτυχαν. 

Απόδειξη το έπος της Εθνικής Αντίστασης και στις πόλεις, στα χωριά και στα βουνά της χώρας και η θυσία χιλιάδων αγωνιστών για την απελευθέρωση της πατρίδας μας, που είναι ένα κεφάλαιο γραμμένο με χρυσά γράμματα στη μακραίωνα ιστορία του τόπου μας.

Σήμερα στη θέση των κατακτητών είναι η τρόικα των δανειστών μας, στην οποία υποτάχτηκαν όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας τριετίας, με αποκορύφωμα τη σημερινή τρικομματική. Σκοπός των δανειστών μας είναι να αποδεχτεί ο λαός τη μοίρα του με τη μια ή την άλλη μορφή που αναφέρονται πιο πάνω. Η κυβέρνηση και οι δανειστές μας προσπαθούν να πείσουν και θα πεισθούν και οι ίδιοι ότι ο λαός έχει πράγματι αποδεχτεί τη μοίρα του.

Κάνουν και αυτοί λάθος.

Είναι δυνατόν το ολοένα αυξανόμενο ποσοστό του λαού που έχει ξεπεράσει όλα τα όρια της αντοχής του, να συνεχίζει να αποδέχεται, αδιαμαρτύρητα, τη συνεχή υποβάθμιση του βιοτικού του επιπέδου μέχρι του σημείου εξαθλίωσης; 

Από παντού, ακόμα και στο εξωτερικό, επισημαίνεται ότι ελληνική κοινωνία είναι ένα «καζάνι που βράζει» και -αν οι δανειστές μας και η κυβέρνηση δεν εγκαταλείψουν την αναποτελεσματική και καταστροφική τους πολιτική- μια κοινωνική έκρηξη είναι αναπόφευκτη, με ανεξέλεγκτες συνέπειες, όχι μόνο για τη χώρα μας.

*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως: Αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ