ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΘΗΚΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ Η… ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΟΜΒΑ ΤΟΥ ΔΝΤ ΣΤΗΝ ΙΟΡΔΑΝΙΑ

Γράφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης

Η μεταφορά ενός ποσού ύψους 2,5 δισ. δολαρίων στην κεντρική τράπεζα της Ιορδανίας που ακολούθησε  τη συνάντηση των ηγετών Κουβέιτ, Σαουδικής Αραβίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στην Μέκκα την Δευτέρα 11 Ιουνίου το πρωί, παρουσία του βασιλιά της Ιορδανίας Αμπντάλα ΙΙ, φάνηκε να λύνει, προσωρινά έστω, την κρίση που ξέσπασε στην Ιορδανία μετά την ανακοίνωση των αντιλαϊκών μέτρων που απαίτησε το ΔΝΤ για να χρηματοδοτήσει τη χώρα.

Τα περισσότερα μέτρα που εξήγγειλε η Ιορδανία ως αυστηρή προϋπόθεση για την πιστωτική γραμμή διάρκειας 3 ετών και ύψους 723 εκ. δολ. την οποία υπέγραψε το 2016, ήταν πανομοιότυπα με τα μέτρα που απαιτούσε να εφαρμόσει η Ελλάδα!

Την διαφορά ωστόσο στην Ιορδανία την έκαναν οι κοινωνικές αντιδράσεις. Από την Πέμπτη 31 Μαΐου, όταν τα συνδικάτα των μηχανικών και των δασκάλων που είναι από τα μεγαλύτερα στην Ιορδανία έκαναν το πρώτο κάλεσμα, σχεδόν κάθε ημέρα έκτοτε δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές κατέκλυζαν το Αμάν και άλλες πόλεις ζητώντας από την κυβέρνηση να ανακαλέσει τα μέτρα λιτότητας που θα υλοποιούνταν με στόχο να μειωθεί το δημόσιο χρέος από το επίπεδο των 37 δισ. δολ. ή 95% του ΑΕΠ που βρίσκεται σήμερα. 

Τα μέτρα αυτά μεταξύ άλλων περιελάμβαναν: Αύξηση του συντελεστή φορολογίας των πολιτών από 4,5% σε 10%, μείωση του αφορολόγητου από 34.000 δολ. σε 22.500 για τις οικογένειες και από 17.000 σε 11.200 για τα άτομα. Η οργή των Ιορδανών ωστόσο ξεχείλισε λόγω του διπλασιασμού σχεδόν των τιμών στα τρόφιμα, εξ αιτίας της κατάργησης των επιδοτήσεων, της αύξησης των τιμών στο ηλεκτρικό κατά 55% και της αύξησης στις τιμές των καυσίμων 5 φορές το 2018. Ως αποτέλεσμα το κόστος ζωής ειδικά στο Αμάν, που είναι η ακριβότερη πόλη της Μέσης Ανατολής σύμφωνα με τον Economist υποσκελίζοντας ακόμη και τη Ντόχα, ενώ το μέσο ετήσιο εισόδημα των Ιορδανών κυμαίνεται γύρω στα 5.000 δολάρια, χτύπησε κόκκινο κι έγινε αφόρητο!

Η πρωτοβουλία του βασιλιά να απαιτήσει την παραίτηση του πρωθυπουργού Χανί Αλ Μουλκί και ο διορισμός στη θέση του τού πρώην υπουργού Παιδείας Αλ Ραζάζ, ήταν το πρώτο νεύμα του βασιλιά Αμπντάλα ΙΙ, που διαδέχθηκε τον πατέρα του στο θρόνο το 1999 και χαίρει σεβασμού, ότι προκρίνει την κοινωνική έναντι της δημοσιονομικής σταθερότητας. 

Ακολούθησε η οδηγία του στη νέα πολιτική ηγεσία της Ιορδανίας, που είναι η μία από τις δύο αραβικές χώρες που διατηρούν πλήρεις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ κι ανέκαθεν διαδραμάτιζε καθοριστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του παλαιστινιακού, να επανεξετάσει την προτεινόμενη από το ΔΝΤ αύξηση στο φόρο εισοδήματος. Ακολούθησε η δήλωση του νέου πρωθυπουργού για κατάργηση του νέου φόρου, λίγες μέρες πριν ανοίξουν οι κρουνοί από τις πετρομοναρχίες του Περσικού.

Αν ωστόσο εστιάζαμε μόνο στα μέτρα του ΔΝΤ, που ήταν αναμφισβήτητα ολέθρια, θα χάναμε από την οπτική μας το …δάσος. Στην κοινωνική και πολιτική αναταραχή που εμφανίστηκε στην Ιορδανία συνέβαλαν εξ ίσου αποφασιστικά και άλλοι δύο, διεθνούς φύσης αιτίες. Η πρώτη αιτία σχετίζεται με τη σοβούσα διεθνή οικονομική αναταραχή για την οποία έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη στη Νέα Σελίδα. 

Με άλλα λόγια, οι κλυδωνισμοί στην Ιορδανία προέρχονται από την μετακίνηση των ίδιων τεκτονικών πλακών που κάνουν το έδαφος της Αργεντινής, της Τουρκίας και άλλων χωρών να τρίζει: φυγή κεφαλαίων προς τα καπιταλιστικά κέντρα και κυρίως τις ΗΠΑ, που σε συνδυασμό με την άνοδο της τιμής του πετρελαίου οξύνουν το πρόβλημα χρηματοδότησης κρατών με μεγάλα ανοίγματα, οδηγώντας τα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Ειδικά, η άνοδος της τιμής του πετρελαίου δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην Ιορδανία επειδή είναι καθαρός εισαγωγέας.

ΗΠΑ και Ισραήλ οι υπαίτιοι

Εκεί όμως είναι Μέση Ανατολή, δεν είναι παίξε γέλασε… Η Ιορδανία δεν θα αντιμετώπιζε τόσο σοβαρά προβλήματα αν δεν υφίστατο το διχασμό που προκαλεί στη Μέση Ανατολή η αμερικανική επιθετικότητα. Η Ιορδανία συγκεκριμένα αρνήθηκε να ακολουθήσει τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στο εμπάργκο που επέβαλλαν ακριβώς πριν ένα χρόνο στο Κατάρ, δημιουργώντας ένα νέο πεδίο έντασης σε μια περιοχή που δεν κουράζεται να ανοίγει θερμά μέτωπα, αν και μείωσε αριθμητικά την διπλωματική της αντιπροσωπεία στη Ντόχα. 

Επίσης, η Ιορδανία επέκρινε την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να μεταφέρει την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ ναρκοθετώντας με αυτήν του την απόφαση τον ορισμό της ανατολικής Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του παλαιστινιακού κράτους, όπως κατ’ επανάληψη έχει αποφασίσει ο ΟΗΕ. Η Ιορδανία επίσης, αν κι από τους πιο σταθερούς σύμμαχους των ΗΠΑ στην περιοχή έχει αρνηθεί να χαρακτηρίσει την Μουσουλμανική Αδελφότητα τρομοκρατική οργάνωση και σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, όπως στην Αίγυπτο, μέλη της Αδελφότητας συμμετέχουν στη Βουλή της Ιορδανίας και σε θέσεις ισχύος στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Πλάι σε όλα αυτά προσθέστε και τον πόλεμο στη Συρία, που μέχρι πρότινος ήταν ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ιορδανίας. Έκτοτε έχει να διαχειριστεί όχι μόνο το οικονομικό κενό που άφησαν στη Συρία ο εμφύλιος και η ξένη επέμβαση αλλά και τα κύματα των προσφύγων που εισρέουν καθημερινά. Η Ιορδανία είναι η τρίτη χώρα υποδοχής Σύρων μεταναστών φιλοξενώντας 660.000 διωγμένους, μετά την Τουρκία (3.570.000 Σύροι) και το Λίβανο (1.000). Τούτων δοθέντων, το ερώτημα δεν είναι γιατί έγιναν οι διαδηλώσεις στην Ιορδανία, αλλά γιατί καθυστέρησαν τόσο πολύ…

Πηγή: leonidasvatikiotis, μέσω http://teleytaiaexodos.blogspot.com/