ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΛΙΡΑΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΚΑΙ ΤΡΑΜΠ

Γράφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης

Απέδωσαν προσωρινά οι παρεμβάσεις της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, όπως φάνηκε από την ανακοπή της ραγδαίας πτώσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας της τουρκικής λίρας λίγο πριν το ψυχολογικό όριο των 5 τουρκικών λιρών ανά δολάριο.

Η υποτίμηση του τουρκικού εθνικού νομίσματος γίνεται καλύτερα αντιληπτή αν λάβουμε υπ’ όψη μας την πορεία του τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά, πριν 10 χρόνια για την αγορά 1 δολαρίου απαιτούνταν 1,32 τουρκικές λίρες, πριν 5 χρόνια 1,81 λίρες, πριν 3 χρόνια 2,63 λίρες, ένα χρόνο πριν 3,55 λίρες. Τις τελευταίες δε ημέρες η τιμή του κυμαίνεται γύρω στις 4,70 λίρες. Μόνο το τρέχων έτος η μείωση της αξίας της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου φτάνει το 23%.


Η ανακοπή της υποτίμησης της τουρκικής λίρας αποτελούσε ύψιστη προτεραιότητα για τον Ερντογάν, για λόγους κάθε άλλο παρά συμβολικούς. Εκτιμάται ότι ο επιχειρηματικός τομέας της γειτονικής χώρας είναι επιβαρυμένος με δάνεια σε ξένο νόμισμα, δηλαδή δολάρια, ύψους περίπου 400 δισ. δολ. Επομένως, κάθε πτώση της αξίας της λίρας έναντι του δολαρίου, δεδομένου ότι κατά βάση σε λίρες αποτιμώνται οι τιμές των προϊόντων και υπηρεσιών που πουλούν αυτές οι επιχειρήσεις, ισοδυναμεί με μια αναλογική άνοδο της αξίας εξυπηρέτησης του χρέους τους. 

Χρειάζονται δηλαδή όλο και περισσότερες λίρες για να εξυπηρετηθεί το ίδιο χρέος. Χώρια των επιπτώσεων στις τιμές των εισαγόμενων ειδών είτε είναι τελικά προς πώληση εμπορεύματα, είτε είναι πρώτες ύλες όπως για παράδειγμα καύσιμα, που ούτως ή άλλως αποτελούν αχίλλειο πτέρνα της τουρκικής οικονομίας λόγω της υψηλής εξάρτησής της από εισαγωγές.

Προκειμένου να μπει ένα φρένο στην υποτίμηση της τουρκικής λίρας και να μη φτάσει στο σημείο που ήταν προ 15ετίας όταν τα κέρματα που ήταν πεσμένα στους δρόμους ακόμη και των εργατικών γειτονιών της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης δεν άξιζε τον κόπο ούτε καν να τα κλωτσήσεις, ο κεντρικός τραπεζίτης της Τουρκίας κι ο αναπληρωτής πρωθυπουργός επισκέφθηκαν το Λονδίνο για να δώσουν διαβεβαιώσεις ότι δεν θα παρεκκλίνουν από τον ορθό δρόμο της νομισματικής πειθαρχίας. 

Και το πρώτο μέτρο που έλαβαν, μετά την απλοποίηση της νομισματικής πολιτικής ώστε να γίνει περισσότερο διαφανής και λιγότερο επιρρεπής σε …διακριτικές μεταχειρίσεις, ήταν να αυξήσουν τα επιτόκια της τουρκικής λίρας στο 16,5%, παραβαίνοντας τις οδηγίες του Ταγίπ Ερντογάν που απέκλειε ρητά και κατηγορηματικά αυτό το ενδεχόμενο, καθώς οι επιπτώσεις της ανόδου των επιτοκίων (αύξηση κόστους εξυπηρέτησης δανείων, δημιουργία «κόκκινων» δανείων, κλείσιμο επιχειρήσεων και αύξηση της ανεργίας από το σημερινό επίπεδο του 10%) θα είναι οριζόντιες και γενικευμένες. 

Ενώ, αντίθετα η υποτίμηση της αξίας της τουρκικής λίρας, ανεπιθύμητη και επώδυνη μεν, αλλά οι επιπτώσεις της γίνονται άμεσα ορατές μόνο στην αφρόκρεμα των τουρκικών επιχειρήσεων που είχε δανειστεί σε ξένο συνάλλαγμα ή χρησιμοποιεί εισαγόμενες πρώτες ύλες κι όχι σε κλάδους ή επαγγέλματα με ελλειπή ή και καθόλου έκθεση στις διεθνείς αγορές.

Σε κάθε περίπτωση ο Εντογάν κι οι επιτελείς του αν κάτι ζητούν είναι πίστωση χρόνου. Την επομένη των διπλών (προεδρικών και κοινοβουλευτικών) εκλογών, στις 25 Ιουνίου, η Τουρκία θα βρεθεί αντιμέτωπη με πρωτοφανή για τις τελευταίες 1-2 δεκαετίες μέτρα λιτότητας, που θα επιβληθούν προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ιέρακες των αγορών και να εξασφαλισθεί η ομαλή αναχρηματοδότηση ενός δυσθεώρητου δημόσιου χρέους ύψους 182 δισ. δολ. (ισοδύναμο με 21% του ΑΕΠ) που λήγει τους επόμενους 12 μήνες και πρέπει να αναχρηματοδοτηθεί. 

Η άλλη λύση για το τουρκικό κατεστημένο είναι η προσφυγή στο ΔΝΤ που θα φέρει από την πίσω πόρτα τον αμερικανικό παράγοντα στα εσωτερικά της Τουρκίας… Σε αυτό το ενδεχόμενο επιλεκτικά προαπαιτούμενα που θα στοχεύουν στην ιδιωτικοποίηση συγκεκριμένων κλάδων είτε σε μέτρα λιτότητας που θα πλήξουν κοινωνικά στρώματα με τα οποία συμμαχεί ο ισλαμισμός θα κονιορτοποιήσουν εν μία νυκτί την εκλογική και κοινωνική βάση του ΑΚΡ…

Το ερωτηματικό είναι αν, ακόμη και με μια θεραπεία σοκ αλά τούρκα, δηλαδή εσωτερικού σχεδιασμού κι όχι έξωθεν επιβληθείσας, μπορεί να εξασφαλισθεί η νομισματική σταθερότητα, καθώς οι κλυδωνισμοί που δέχεται η λίρα μόνο κατά ένα μέρος προέρχονται από εσωτερικές αιτίες: δηλαδή, την επεκτατική πολιτική του Ερντογάν, που επιμένει να κρατάει χαμηλά τα επιτόκια με ένα μη βιώσιμο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που υπερβαίνει το 5%, δημιουργώντας τρομερές ανάγκες υποστήριξης σε ξένο συνάλλαγμα. 

Προς επίρρωση η νομισματική κατάρρευση στην Αργεντινή, οι κλυδωνισμοί στην Ινδία και η υποτίμηση στα σημαντικότερα νομίσματα των λεγόμενων αναδυόμενων αγορών. Η αιτία που προκαλεί τους τριγμούς στην καπιταλιστική περιφέρεια είναι η μαζική απόσυρση κεφαλαίων που θα επιταχύνεται όσο θα αυξάνονται τα επιτόκια του δολαρίου κι όσο θα ανατιμάται το αμερικανικό νόμισμα, που ήδη βρίσκεται σε υψηλά 5μήνου έναντι ενός καλαθιού ξένων νομισμάτων. 

Σε ό,τι αφορά τα επιτόκια η μοναδική διαφωνία μεταξύ των διαμορφωτών της οικονομικής πολιτικής στις ΗΠΑ είναι αν ως το τέλος του χρόνου θα ακολουθήσουν 2 ή 3 αυξήσεις, με την άνοδο του πληθωρισμού στο επίπεδο – στόχος του 2% να δίνει όλα τα επιχειρήματα στους υπέρμαχους της αύξησης των επιτοκίων να εγκαταλειφθεί αργά μεν, αλλά σταθερά η χαλαρή νομισματική πολιτική των μηδενικών επιτοκίων. Υπ’ αυτή την προοπτική, ως τραγική ειρωνεία, η νομισματική πολιτική του  Τραμπ αποδεικνύεται εξ ίσου μοιραία για την λίρα με τη νομισματική πολιτική του Ερντογάν…

Πηγή: leonidasvatikiotis, μέσω http://teleytaiaexodos.blogspot.com/