Εθνικιστικός παροξυσμός στην Τουρκία μετά το Αφρίν

Γράφει ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου

Κάθε χρόνο γύρω στις 20 Μαρτίου, με αφορμή την εαρινή ισημερία, οι Κούρδοι γιορτάζουν το Νεβρόζ, τη δική τους Πρωτοχρονιά. Η ζωροαστρικής προέλευσης γιορτή έχει ως τιμώμενο πρόσωπο τον Κάβα, τον επαναστάτη σιδηρουργό, ο οποίος, σύμφωνα με τον μύθο, εκθρόνισε τον τύραννο Ζαχάκ από τα όρη Ζάγκρος του σημερινού Ιράν.

Το φετινό Νεβρόζ δεν ήταν για τους Κούρδους όλου του κόσμου γιορτή, αλλά μέρα θρήνου. Δύο μέρες νωρίτερα, η κουρδική πόλη του Αφρίν, στη βόρεια Συρία, έπεσε ύστερα από δύο μήνες πολιορκίας από τον στρατό και την αεροπορία της Τουρκίας. Γενειοφόροι μαχητές του «Ελεύθερου Συριακού Στρατού» –ανάμεσά τους, σύμφωνα με μαρτυρίες και τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους που απλώς άλλαξαν στολή– μπήκαν στο Αφρίν, ύψωσαν τη σημαία του εργοδότη τους, δηλαδή της Τουρκίας, και κατέστρεψαν κάθε κουρδικό σύμβολο που έβρισκαν μπροστά τους. Το άγαλμα του θρυλικού Κάβα, στην κεντρική πλατεία, έγινε σωρός ερειπίων.

Γιατί οι μαχητές της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG, που απέδειξαν το αξιόμαχο των δυνάμεών τους στις νικηφόρες αναμετρήσεις με το Ισλαμικό Κράτος, από το Κομπάνι μέχρι τη Ράκα, δεν έδωσαν τη μάχη που όλοι περίμεναν στους δρόμους και τα κτίρια του Αφρίν; Το εύλογο ερώτημα έδωσε τροφή σε σενάρια περί σιωπηλής συμφωνίας – αλλά με τι αντάλλαγμα και με ποιο σχέδιο;

Πλήγμα για τους Κούρδους

Το πιθανότερο είναι ότι η YPG, έχοντας υποστεί βαριές απώλειες από τους δύο μήνες των βομβαρδισμών, αποφάσισε να αναδιπλωθεί ώστε να διασώσει, τουλάχιστον, το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών που ελέγχει, στα ανατολικά του Ευφράτη. Σε κάθε περίπτωση, η κατάρρευση του Αφρίν αποτέλεσε μεγάλο ηθικό και στρατηγικό πλήγμα για τους Κούρδους. Η ελπίδα για τη δημιουργία αυτόνομης, ημικρατικής οντότητας στη βόρεια Συρία, κατά τα πρότυπα του Ιράκ, απομακρύνεται. Αντίθετα, η απειλή της εθνοκάθαρσης εις βάρος των Κούρδων ώστε να αλλοιωθεί η εθνολογική σύνθεση της βόρειας Συρίας, βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη.

Τα νέα για την πτώση του Αφρίν ανακοίνωσε ο ίδιος ο Ερντογάν στη διάρκεια ομιλίας του στην Καλλίπολη, όπου διεμήνυσε ότι θα συνεχίσει την καταδίωξη των Κούρδων μέχρι τα σύνορα με το Ιράκ ή και πέρα από αυτά. Η όλη παράσταση ήταν επιμελώς σκηνοθετημένη. Το Αφρίν έπεσε στις 18 Μαρτίου, ακριβώς πάνω στην 103η επέτειο μιας σημαντικής μάχης στα Δαρδανέλλια, ανάμεσα στους Δυτικούς Συμμάχους του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τον οθωμανικό στρατό. Η μάχη αυτή έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταστροφική για τους συμμάχους εκστρατεία της Καλλίπολης. Η σατανική «σύμπτωση» επέτρεψε στον Ερντογάν να καλλιεργήσει ατμόσφαιρα εθνικιστικού οίστρου.

Σαν έτοιμος από καιρό, ο ελεγχόμενος τουρκικός Τύπος βγήκε στα κεραμίδια. «Ιδιο πνεύμα, ίδια πίστη», κραύγαζε η Sabah, το υπ’ αριθμόν ένα δημοσιογραφικό ηχείο του κυβερνώντος κόμματος. «Το μήνυμα προς τη Δύση είναι καθαρό», έγραφε το κύριο άρθρο. «Σας τσακίσαμε στα Δαρδανέλλια πριν από 103 χρόνια, αλλά δεν πήρατε το μάθημά σας. Τώρα συσπειρωθήκατε εναντίον μας στο Αφρίν, υποστηρίζοντας το (κουρδικό) ΡΚΚ και τα παρακλάδια του (...). Ερχόμαστε λοιπόν, τη μέρα της νίκης των Δαρδανελλίων, να σας δώσουμε άλλο ένα μάθημα».

Δεν πρόκειται για παροδική υστερία, αλλά για μια πολύ βαθύτερη και μονιμότερη μετάλλαξη της Τουρκίας, που δεν έχει συνειδητοποιηθεί όσο θα έπρεπε από τους γείτονες και τους συμμάχους της. Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016, για το οποίο το επιτελείο Ερντογάν ενοχοποιεί τις ΗΠΑ, έχει εγκατασταθεί στην Τουρκία ατμόσφαιρα εθνικιστικής ψύχωσης. Το αφήγημα του Ερντογάν είναι ότι, όπως τότε, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και σήμερα η Δύση μηχανορραφεί για τον εδαφικό ακρωτηριασμό της Τουρκίας, η οποία είναι υποχρεωμένη να δώσει ένα δεύτερο «πόλεμο της Ανεξαρτησίας». Τότε ήταν η Αντάντ, τώρα είναι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε.

Τότε ήταν ο Μουσταφά Κεμάλ, τώρα είναι ο Ταγίπ Ερντογάν. Και στις δύο περιπτώσεις, οι Ελληνες λειτουργούν ως συνεργοί της Δύσης στα επεκτατικά της σχέδια.

Ανησυχητικά δείγματα αυτής της νοοτροπίας έδωσε αυτή τη βδομάδα η αγγλόφωνη έκδοση της Sabah, τακτικός αρθρογράφος της οποίας είναι ο Ιμπραήμ Καλίν, εκπρόσωπος Τύπου του Ερντογάν. Ενας άλλος αρθρογράφος, ο πανεπιστημιακός Χακί Οτσάλ, έγραψε, αναφορικά με την υπόθεση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα, ότι η Γερμανία εμπόδισε τη χώρα μας να τους εκδώσει. Βεβαίως, δεν προσκόμισε κανένα στοιχείο, αλλά τα όσα ακολουθούν κάνουν σαφές το μήνυμα που θέλει να στείλει:

«Ηταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Αγγλία εκείνες που επέβαλαν στον ρακένδυτο, κακά εκπαιδευμένο ελληνικό στρατό να εισβάλει στην Ανατολία, τον Μάιο του 1919. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο χαρισματικός Ελληνας ηγέτης της εποχής εκείνης, κυριολεκτικά φίλησε τα χέρια των νικητών Τούρκων διοικητών μετά την ήττα της ατυχούς εισβολής, όταν Αμερικανοί ναύτες ψάρευαν Ελληνες στρατιώτες από το Αιγαίο και στη συνέχεια τους έστελναν πίσω στην Αθήνα, όπου τους περίμενε η πείνα».

Αντέχετε ακόμη; Ιδού η συνέχεια: «Οι Ελληνες είναι και σήμερα πεινασμένοι στην Αθήνα. Δεν μπορούν ακόμη να καταλάβουν ότι οφείλουν να κατευνάσουν την Τουρκία, όχι τους Γερμανούς και τους Βρετανούς. Η Τουρκία είναι επτά φορές μεγαλύτερη και έξι φορές πλουσιότερη από την Ελλάδα. (...) Εκείνο που δεν μπορώ να καταλάβω είναι γιατί στην ευχή δεν εκμεταλλευόμαστε το Αιγαίο, σπιθαμή προς σπιθαμή, για πετρέλαιο και φυσικό αέριο».

Βεβαίως, από τους φραστικούς λεονταρισμούς μέχρι του να γίνουν πραγματικότητα, η απόσταση είναι τεράστια κι αυτό το γνωρίζει καλά ο μεγαλομανής, αλλά όχι τυχοδιώκτης Ερντογάν. Το γεγονός ότι ο τουρκικός στρατός και η αεροπορία του χρειάστηκαν δύο ολόκληρους μήνες για να υπερισχύσουν μιας αντάρτικης δύναμης στο Αφρίν, μάλλον δεν διαφημίζει την ισχύ τους. Τυχόν εμπλοκή σε πολεμική σύγκρουση με οργανωμένο στρατό θα ήταν εξαιρετικό ρίσκο για τον Ερντογάν, πέραν των άλλων γιατί, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, είναι υποχρεωμένος να κοιτάζει διαρκώς πίσω από την πλάτη του. Ας θυμηθούμε ότι το διαβόητο σχέδιο «Βαριοπούλα» προέβλεπε πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν στη διάρκεια τεχνητής κρίσης με την Ελλάδα.

Επόμενος στόχος

Για την ώρα, τα επείγοντα διλήμματα του Ερντογάν αφορούν τη συνέχιση της εκστρατείας του στη Συρία. Ο ίδιος δήλωσε στην Καλλίπολη ότι επόμενος στόχος του είναι το υπό κουρδικό έλεγχο Μανμπίτζ, περί τα 100 χιλιόμετρα ανατολικά του Αφρίν, όπου όμως βρίσκονται περί τους 2.000 Αμερικανοί κομάντος. Η Τουρκία πιέζει την Ουάσιγκτον να διώξει την YPG από το Αφρίν, κάτι που θα απέτρεπε μια ολέθρια για το ΝΑΤΟ σύγκρουση, αλλά επί του παρόντος κάτι τέτοιο δεν διαγράφεται στον ορίζοντα.

Αντίθετα, η ισραηλινή ιστοσελίδα DEBKA ανέφερε ότι την παραμονή της άλωσης του Αφρίν οι Αμερικανοί μετέφεραν στρατεύματα από άλλες περιοχές της βόρειας Συρίας για να ενισχύσουν την παρουσία τους στο Μανμπίτζ. Στο ίδιο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι ο Αμερικανός υποστράτηγος Κένεθ Μακένζι διέταξε πεζοναύτες και άλλες δυνάμεις που στρατοπεδεύουν στο Ιράκ να περάσουν τα σύνορα και να διαταχθούν σε κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας. Οι επόμενες μέρες μπορεί να είναι κρίσιμες.

Πηγή: kathimerini, μέσω http://teleytaiaexodos.blogspot.gr/