Οικονομική και ορθή διατροφή στην κρίση: Πώς να πετύχουμε

Γράφει ο Γιαγκίδης Γιώργος, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Σήμερα παρατηρείται ένας μεγάλος και άκρατος πληθωρισμός (αύξηση κόστους ζωής), μαζί με την πτώση του εισοδήματος για τον Έλληνα πολίτη και μοιραία το κόστος των τροφίμων αυξάνεται. Η επίδραση αυτή στη διατροφή μας είναι κάτι παραπάνω από αντιληπτή.

Η κρίση στη διατροφή μας

To κόστος των τροφίμων αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την επιλογή τους. Έτσι ομάδες ανθρώπων χαμηλότερου εισοδήματος έχουν μεγαλύτερη τάση προς την υιοθέτηση κακών διατροφικών επιλογών και συνηθειών. Βέβαια, δεν ισχύει πάντοθεν ότι η υψηλότερη οικονομική άνεση ισοδυναμεί αυτόματα με καλύτερες και ποιοτικότερες διατροφικές επιλογές.

Η μελέτη της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε 3.000 κατοίκους της Αττικής, έδειξε ότι τα άτομα με ανώτερη και ανώτατη μόρφωση κατανάλωναν περισσότερα φρούτα, ψάρια και λαχανικά και λιγότερα λιπαρά.

Τα κύρια αίτια φυσικά που οδήγησαν στα παραπάνω αποτελέσματα ήταν το αυξημένο κόστος της υγιεινής διατροφής.

Σύμφωνα με τον Κοσμήτορα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, Καθηγητή Νικόλαο Μανιαδάκη, η οικονομική κρίση οδηγεί σε έντονη στροφή προς την κατανάλωση γρήγορου φθηνού φαγητού, το οποίο είναι πλούσιο σε ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το μειωμένο επίπεδο σωματικής δραστηριότητας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης παχυσαρκίας, Σ. διαβήτη κ.τ.λ.

Η Ελλάδα που αλλάζει

Επί των ημερών μας η Ελλάδα ακροβατεί μεταξύ των πρώτων θέσεων στην παχυσαρκία ενηλίκων στην Ευρώπη, με αυτή την τάση να αποτελεί ανοδική (2 στους 10 παχύσαρκοι και 7 στους 10 με μη φυσιολογικό υψηλό βάρος). Επιπρόσθετα η χώρα κρατά την 1^η θέση στην παιδική παχυσαρκία στην Ε.Ε. Εκτιμήσεις καταγράφουν πως το 2025 στην Ελλάδα θα υπάρχουν 480.000 υπέρβαρα-παχύσαρκα παιδιά. Τα σύγχρονα δεδομένα τονίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα από το 2010, παράλληλα με άλλους πάραγοντες, όπως η ελλειπής διατροφική παιδεία.

Παράδοξο πείνας – παχυσαρκίας

Εν καιρώ κρίσης θα περίμενε κανείς αρκετά νέα κρούσματα υποσιτισμού, ωστόσο οι διεθνείς έρευνες καταγράφουν το λεγόμενο «το παράδοξο της πείνας με παχυσαρκία» (the hunger-obesity paradox). Δυτικές κοινωνίες, όπως η Ελλάδα, σπάνια έχουν μια συνδεδεμένη οικονομική ανέχεια με φαινόμενα υποσιτισμού. Αντίθετα, υπάρχει σύνδεση της ανέχειας με την αύξηση του βάρους και της παχυσαρκίας.

Μηχανισμοί σύνδεσης παχυσαρκίας & οικονομικής δυσχέρειας

Οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους η οικονομική στενότητα αυξάνει τα επίπεδα της παχυσαρκίας, βρίσκονται ακόμη υπό διερεύνηση και πιθανότερες αιτίες είναι: οι τιμές των τροφίμων, η φτηνή ψυχαγωγία με την τηλεόραση στο σπίτι, το στρες, η μειωμένη σωματική άσκηση λόγω περιορισμένης προσβασιμότητας σε γυμναστήρια, γήπεδα κ.α.

Τα προβλήματα στη διατροφή μέσα στην κρίση – Το δυτικό πρότυπο

Όπως κατανοήσαμε, όσο η κρίση καλπάζει, τόσο δυσχεραίνει σε μεγάλο βαθμό και η διατροφή μας και υιοθετείται το δυτικό πρότυπο διατροφής των παθογενειών στην υγεία μας, όπως αντανακλάται περισσότερο στις Η.Π.Α, από τις οποίες προήλθε. Το ωράριο διατροφής (λόγω των εξαντλητικών ωραρίων εργασίας) δεν επιτρέπει τη σωστή διατροφή στους σωστούς χρόνους, η κακή ψυχολογίαοδηγεί και αυτή σε άσχημες διατροφικές συμπεριφορές, αλλά και κακό ορμονικό προφίλ (κορτιζόλη, αδρεναλίνη, ντοπαμίνη κ.α), ενώ και η ποιότητα της τροφής είναι αρνητική. Τα τρόφιμα που καταναλώνονται σήμερα, είναι πλούσια σε δυσμενή για την υγεία πρόσθετα τροφίμων (συντηρητικά, χρωστικές κ.α.), έχουν μεγάλο βαθμό ελευθέρων ριζών, ζάχαρης, αλατιού, κορεσμένων καιπολυακόρεστων επεξεργασμένων λιπαρών, όπως τα τρανς λιπαρά. Ενώ τέλος, όλα αυτά τα τρόφιμα περισσότερο, έχουν κενές θερμίδες, δηλαδή θερμίδες δίχως τα επιθυμητά θρεπτικά συστατικά (όπως ένα κρουασάν που έχει μόνο αλάτι, ζάχαρη και δυσχερή λιπαρά), σε αντίθεση με μια μπανάνα λόγου χάριν, που σε πολύ λιγότερες θερμίδες προσφέρει πάρα πολύ πιο υγιεινά προϊόντα (βιταμίνες, αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες κ.α.)

Ένα παράδειγμα κενών θερμίδων VS πλούσιων θερμίδων

• Ένα κουτάκι τύπου κόλα, μας αποδίδει στα 355 ml / 160 θερμίδες, καθαρά από απλούς υδατάνθρακες, όπως η ζάχαρη, καθώς έχει 42 γρ ποσοτικά, δηλαδή 8 κουτ. του γλυκού ζάχαρη!
• Μια κανονική ντομάτα στα 100 γρ μας αποδίδει περίπου 25 θερμίδες, στις οποίες περιέχονται αντιοξειδωτικά (Καροτένια & λυκοπένιο), φυτικές ίνες, βιταμίνες (όπως η C) και πλειοψηφικά νερό, τα όποια συλλήβδην προστατεύουν και βελτιώνουν την υγεία μας.

Μέτρα προφύλαξης και βελτίωσης στη διατροφή μας

Είναι σαφές όσο ποτέ άλλοτε η ανάγκη επιστροφής στις διατροφικές ρίζες μας. Η παραδοσιακή ελληνική δίαιτα, η μεσογειακή διατροφή, στηρίζεται σε μια συχνή κατανάλωση δημητριακών, φρούτων, λαχανικών, βοτάνων και άγριων χόρτων. Μετριασμένα καταναλώνονται τα γαλακτοκομικά, αβγά, όσπρια, πατάτες, λευκό κρέας και ψάρια, ενώ υπάρχει ένας περιορισμός κυρίως στην κατανάλωση κόκκινου κρέατος και γλυκών (λίγες φορές το μήνα)

Έχει αποδειχθεί πως έχει τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τα καρδιαγγειακά νοσήματα από το ΣΥΝΟΛΟ των διατροφών στον κόσμο. Επίσης βοηθά στην πρόληψη καρκίνου (κυρίως παχέος εντέρου), Σ. Διαβήτη, νευροεκφυλιστικών νοσημάτων, οστεοπόρωσης  και γενικά στα περισσότερα γνωστά νοσήματα, όπως επίσης στην αντιμετώπιση τους σε κάποιο βαθμό (Τα Ω-3 της Μ. Διατροφής βοηθούν στις φλεγμονώδους νόσους τύπου αρθρίτιδας). Είναι δηλαδή, μια οικονομική διατροφή και πλήρως ενσωματωμένη στη χώρα μας και το περιβάλλον της.

Αλλα μέτρα

Καθώς πολλές φορές τα δυσμενή στην υγεία τρόφιμα έχουν χαμηλότερη τιμή και φορολογία, καλό θα είναι να αυξηθεί από το κράτος εκεί η φορολόγηση, ένας φόρος παχυσαρκίας δηλαδή, όπως συμβαίνει σε πολλά μέρη του εξωτερικού.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, οι αγροτικές επιδοτήσεις σε τρόφιμα όπως το καλαμπόκι και η σόγια μειώνουν τις τιμές σε προϊόντα που είναι λιγότερο υγιεινά και περισσότερο επεξεργασμένα.

Άλλα μέτρα είναι η πρόσληψη του διαιτολόγου στις σχολικές μονάδες, η διανομή μαθημάτων διαιτολογίας στα σχολικά χρόνια (δεν διδάσκεται τίποτα ο Έλληνας μαθητής περί σωστής διατροφής) και επιδοτούμενα πρόγραμμα διατροφής, παράλληλα με αυξημένες ημερίδες περί διατροφής, πρέπει δηλαδή η σωστή διατροφή να περάσει στην κουλτούρα μας. Ακόμη πρέπει να συντελεστεί μια οικονομική και υγειονομική πολιτική υπέρ του πολίτη, για την καλύτερη διατροφική επιλογή. Τέλος, στήριξη της αγροτικής κοινότητας, έτσι ώστε να επιτευχθούν ελκυστικότερες τιμές και ευκαιρίες στα αγροτικά προϊόντα από την Ελλάδα, μια χώρα που εισάγει τρόφιμα και ας έχει 97% διατροφική επάρκεια!

Η κόκκινη γραμμή της φωτογραφίας αντιστοιχεί στην ικανοποίηση του 100 % των διατροφικών αναγκών του πληθυσμού μας στην Ελλάδα από την εκάστοτε κατηγορία τροφίμων, δηλαδή τη διατροφική αυτάρκεια ή επάρκεια του.

Συμπέρασμα

Στην Ελλάδα ακόμα και σήμερα μπορούμε να πετύχουμε το καλύτερο και αυτό πρέπει να διεκδικήσουμε, βάσει όλων των παραπάνω. Θετικό κλείνοντας πάντως, το γεγονός πως μεγάλη μερίδα των Ελλήνων επιστρέφουν σε μια προσαρμογή επάνω στο μεσογειακό μοντέλο διατροφής, περισσότερο λόγο ανάγκης επιστροφής στις ρίζες, αλλά και σε μια οικονομικότερη διατροφή, αν εκτελείται σωστά.

Πηγή: euzhn16, μέσω http://teleytaiaexodos.blogspot.gr/