Γιατί δεν πρόκειται να ανακάμψει η ελληνική οικονομία.

του Δημήτρη Καζάκη

Ακούμε πολλά περί ανάπτυξης και υποσχέσεις ανόδου του ΑΕΠ μέσα στο 2017 κι άλλα πολλά παρόμοια. Ακούμε επίσης μεγαλόστομες εξαγγελίες για επενδύσεις, που θα φέρουν, λέει, την ανάπτυξη, κοκ. Η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική. Η ελληνική οικονομία στερείται παρόντος, αλλά περισσότερο στερείται προοπτικής. Ό,τι και να λένε.

Κι ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός. Η οικονομία δεν παράγει διαθέσιμο εισόδημα ικανό να αυξήσει την πραγματική αγοραστική δύναμη του μέσου νοικοκυριού και να βοηθήσει έτσι την οικονομία να μπει σε τροχιά ανάκαμψης. Αν δεν παραχθεί ικανό διαθέσιμο εισόδημα για το μέσο νοικοκυριό, ξεχάστε τα όλα. Ότι κι αν λένε. Ότι κι αν υπόσχονται. Όσο κι αν εμφανίζεται ο δείκτης του ΑΕΠ να αυξάνει.

Ποιά είναι η εικόνα του διαθέσιμου εισοδήματος του μέσου νοικοκυ-ριού; Μας την δείχνει το διάγραμμα που παρουσιάζει το % της αποτα-μίευσης επί του καθαρού διαθέσι-μου εισοδήματος των νοικοκυριών την περίοδο 1999-2016 με βάση τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών. Για το έτος 2016 τα στοιχεία αφορούν μόνο το πρώτο εξάμηνο.

Αυτό που δείχνει το διάγραμμα είναι πόσο από το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα μένει στην άκρη ως αποταμίευση μετά την ικανοποίηση των βασικών καταναλωτικών δαπανών τους. Δηλαδή αν περισσεύει διαθέσιμο εισόδημα μετά τις βασικές καταναλωτικές δαπάνες του νοικοκυριού.

Γιατί αυτό το % είναι εξαιρετικά σημαντικό; Διότι χωρίς να περισσεύει έστω και ελάχιστο από το....
καθαρό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα αύξησης της εσωτερικής ζήτησης σε οτιδήποτε άλλο εκτός από τα βασικά καταναλωτικά είδη. Και χωρίς αυτή την αύξηση δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική άνοδος στον τζίρο της οικονομίας και επομένως ανάκαμψη.

Τι δείχνει το εν λόγω διάγραμμα; Κάτι που δεν πρέπει να ξεφεύγει κανενός από το νου κάθε φορά που ακούει ειδικούς και μη να υπόσχονται ανάπτυξη υπό καθεστώς ευρώ και μνημονιακών πολιτικών. Το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην Ελλάδα δεν περισσεύει ούτε στο ελάχιστο από την εποχή που η κυβέρνηση Σημίτη έστησε τη λεηλασία του χρηματιστηρίου 1999-2000.

Έτσι μας έβαλαν στο ευρώ. Με τα νοικοκυριά να βλέπουν την πραγματική τους αγοραστική δύναμη να εξανεμίζεται. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ το % της αποταμίευσης στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών από 9,25 το 1995 έπεσε στο 1,44 το 1999. Με άλλα λόγια τα νοικοκυριά των εργαζομένων έπαψαν να είναι σε θέση να βάζουν έστω και λίγα στην άκρη. Αυτή ήταν αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας, ιδιωτικοποιήσεων και λεηλασίας δημόσιου και τραπεζικού χρήματος την εποχή Σημίτη, που προετοίμασε το έδαφος για το ευρώ.

Με την είσοδο στο ευρώ, το ελληνικό νοικοκυριό όχι μόνο δεν κατόρθωσε να αναρρώσει, αλλά είδε το διαθέσιμο εισόδημά του να μην μπορεί ούτε καν να ισοφαρίσει τις βασικές καταναλωτικές του δαπάνες. Κι έτσι άρχισαν τα αρνητικά πρόσημα στο % αποταμίευσης. Τα ελληνικά νοικοκυριά με το ευρώ χρειάστηκε είτε να φάνε από τα έτοιμα, είτε να προχωρήσουν σε ιδιωτικό δανεισμό προκειμένου να καλύψουν ακόμη και βασικές καταναλωτικές τους δαπάνες.

Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες βρήκαν πελάτες για να πουλήσουν δάνεια για να ξεπληρωθούν άλλα δάνεια με φθηνό χρήμα από την ΕΚΤ. Έτσι δημιουργήθηκε η λεγόμενη χρυσή δεκαετία των τραπεζικών υπερκερδών με τα νοικοκυριά, το κράτος και ολόκληρη η οικονομία να βυθίζεται όσο ποτέ άλλοτε στο χρέος.

Μόλις κινδύνεψαν οι τράπεζες από την αδυναμία να πληρωθεί το χρέος, η ΕΕ επενέβη και έθεσε υπό καθεστώς κατοχής την Ελλάδα με πρόσχημα ένα σισύφειο κυνηγητό πρωτογενών πλεονασμάτων στον κρατικό προϋπολογισμό. Για να γίνει, δήθεν, βιώσιμο το χρέος. Το αποτέλεσμα ήταν απόλυτα προβλέψιμο και καταστροφικά εκκωφαντικό.

Το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα του ελληνικού νοικοκυριού κυριολεκτικά κατέρρευσε και έφτασε να υπολείπεται των βασικών καταναλωτικών δαπανών του πάνω από 13%. Ο ΟΟΣΑ υπολογίζει αυτό το έλλειμμα του προϋπολογισμού των νοικοκυριών στην Ελλάδα σε 17,24%. Ενώ το 2016 εκτιμά ότι θα φτάσει στο 20%!

Δηλαδή τα ελληνικά νοικοκυριά χρειάζονται επιπλέον 20% διαθέσιμο εισόδημα προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις τρέχουσες δαπάνες για τα βασικά είδη και υπηρεσίες κατανάλωσης. Και να φανταστεί κανείς ότι το κάθε νοικοκυριό στην Ελλάδα καλείται να πληρώσει επιπλέον γύρω στα 4.700 ευρώ το χρόνο σε άμεσους φόρους και να εξυπηρετήσει ένα ιδιωτικό χρέος της τάξης των 107,5 δις ευρώ προς τις τράπεζες. Πράγμα που μεσοσταθμικά επιβαρύνει το νοικοκυριό ετήσια με πάνω από 1.000 ευρώ τοκοχρεολύσια κατ' ελάχιστο.

Με άλλα λόγια αν το μέσο διαθέσιμο εισόδημα του ελληνικού νοικοκυριού είναι γύρω στα 27.000 ευρώ ετήσια, τότε χρειάζεται περίπου άλλα 5.000 ευρώ μόνο και μόνο για να καλύψει τις τρέχουσες καταναλωτικές του δαπάνες. Αν προσθέσουμε σ' αυτά τις απαιτήσεις για εξυπηρέτηση της άμεσης φορολογίας και των δανείων από τις τράπεζες, τότε το επιπλέον εισόδημα που χρειάζεται να ανταπεξέλθει το μέσο νοικοκυριό τις ανελαστικές του δαπάνες ανέρχεται περίπου στα 10.700 ευρώ!

Δηλαδή για να μπορεί το μέσο ελληνικό νοικοκυριό να ανταποκριθεί στις ετήσιες ανελαστικές υποχρεώσεις, χρειάζεται μια άνοδο του διαθέσιμου εισοδήματός του τουλάχιστον κατά 40%! Πόθεν;

Εδώ ακριβώς βρίσκεται η καρδιά του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδας, που καμιά επένδυση από το εξωτερικό δεν πρόκειται να λύσει. Κι από κει πρέπει αναγκαστικά να ξεκινήσει και η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Αντί να μας απασχολεί ο ισοσκελισμός του κρατικού προϋπολογισμού -που στις παρούσες συνθήκες όχι μόνο δεν λύνει κανένα πρόβλημα, αλλά επιδεινώνει την εισοδηματική κατάσταση των νοικοκυριών λόγω της φορολογίας και των ιδιωτικοποιήσεων- θα πρέπει να μας απασχολεί η ισοσκέλιση του προϋπολογισμού των νοικοκυριών. Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη, ούτε σε χίλια χρόνια.

Κι αυτό απαιτεί αμέσως, εδώ και τώρα, δυο θεμελιώδεις ενέργειες. Αφενός, την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος ώστε να ισοσκελιστεί με τις βασικές καταναλωτικές δαπάνες του και, αφετέρου, το πάγωμα όλων των υποχρεώσεων των νοικοκυριών προς την εφορία και τις τράπεζες στην προοπτική ολοκληρωτικού σβησίματος των χρεών τους. Αφού πρώτα ξεδιαλύνουμε την ήρα από στάρι, δηλαδή τα δόλια χρέη, από τα υπόλοιπα.

Χωρίς αυτές τις πρώτες άμεσες ενέργειες, ανάκαμψη δεν πρόκειται να υπάρξει, όσο μεγαλόφωνα κι αν μιλάνε για "ανάπτυξη" οι κυβερνήσεις του δοσιλογισμού και οι δανειστές. Το μόνο που θα συνεχίσει να υπάρχει είναι το έρεβος για τα νοικοκυριά στην Ελλάδα. Μέχρις ότου η δημογραφική γενοκτονία του ελληνικού λαού εξασφαλίσει ότι δεν θα υπάρχουν πια στη χώρα ηλικίες ικανές για να την υπερασπιστούν απ' αυτούς στην κυβερνούν και τα άνομα συμφέροντα που την θέλουν οικόπεδο προς πώληση.

Δημοσιεύτηκε στην kontranews, 31/12/2016