To Καζίνο, οι Τράπεζες και τα Σπίτια μας

του Σπύρου Στάλια*

Είναι σαββατόβραδο, με ντύσιμο και στυλ Σων Κόννερυ (ο δεύτερος καλύτερος James Bond είναι πολύ πίσω απ’ αυτόν), πηγαίνετε σε ένα κλασσικό Καζίνο. Κατευθύνεστε στο κεντρικό ταμείο, ‘πετάτε’ χίλια ευρώ, και η ευγενής και πανέμορφη υπάλληλος με χαμόγελο σας μετρά μάρκες αξίας 1 ευρώ, 5 ευρώ, 10 ευρώ, 50 ευρώ και 100 ευρώ που όλες μαζί έχουν αξία 1000 ευρώ. Οι μάρκες που κρατάτε στα χέρια σας είναι το χρήμα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στο Καζίνο. Με αυτές θα παίξετε, με αυτές μπορείτε να πιείτε ποτό και με αυτές, οτιδήποτε αγοράζετε μέσα στο Καζίνο, μπορείτε να ψωνίσετε. Όλοι οι θαμώνες του Καζίνου αυτή την σαββατιάτικη βραδιά έχουν κάνει ότι και εσείς για να αποκτήσουν τις μάρκες που επιθυμούν για να διασκεδάσουν.

Αν τα ευρώ στο κεντρικό ταμείο του Καζίνου τα ονομάσουμε ‘αποθεματικά’, τότε οι κυκλοφορούσες μάρκες σε αξία στο Καζίνο, μπορεί να είναι πολλά εκατομμύρια, αλλά όσα ακριβώς είναι στο κεντρικό ταμείο τα αποθεματικά, το πραγματικό χρήμα. Ούτε ένα ευρώ περισσότερες δεν είναι οι μάρκες, ούτε ένα ευρώ λιγότερες. Και καθώς τελειώνει η βραδιά ο καθένας με περισσότερες ή λιγότερες μάρκες επιστρέφει στο κεντρικό ταμείο και εξαγοράζει σε πραγματικό χρήμα ότι οι μάρκες του αθροίζουν. Τελευταίος έρχεται ο ταμίας της αίθουσας με τις δικές του μάρκες, και παίρνει τις εισπράξεις της...
βραδιάς του Καζίνου. Στο κεντρικό ταμείο δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ. αλλά είναι γεμάτο με τις μάρκες που χρησιμοποιήθηκαν αυτή τη βραδιά. Η προσφορά και η ζήτηση σε μάρκες και χρήμα συνέπεσε στο σετ.

Ας υποθέσουμε τώρα ότι ένας πολύ καλός πελάτης του Καζίνου χάνει όλες του τις μάρκες εκείνο το βράδυ, αλλά ως καλός πελάτης, που το Καζίνο εμπιστεύεται, του κάνει πίστωση 1000 ευρώ και του δίνει μάρκες αξίας 1000 ευρώ. Αυτός υπογράφει μια υποσχετική- επιταγή- γραμμάτιο 1000 ευρώ, που την παίρνει η ταμίας του κεντρικού ταμείου. Άρα οι κυκλοφορούσες μάρκες στην αίθουσα αυτή την στιγμή είναι όλες καλυμμένες με πραγματικά ευρώ εκτός από τις 1000 ευρώ αξίας του καλού πελάτη, που είναι καλυμμένες με μια υποσχετική αποπληρωμής. Ο καλός όμως αυτός πελάτης σε λίγο χάνει στη ρουλέτα και τις επιπλέον 1000 μάρκες και φεύγει. Αν όλοι οι πελάτες αποφάσιζαν εκείνη την στιγμή να φύγουν από το Καζίνο ο κεντρικός ταμίας θα είχε πρόβλημα, να εξοφλήσει τις μάρκες όλων. Θα είχε έλλειμμα 1000 ευρώ. Αλλά ας μην το κάνουμε θέμα, αφού τα 1000 ευρώ μπορούν κάλλιστα να βρεθούν από τις καθαρές εισπράξεις του Καζίνου αυτή την βραδιά.

Ας υποθέσουμε τώρα, ότι στους 50 κρουπιέρηδες που κάθονται στα τραπέζια και διευθύνουν τα διάφορα παιχνίδια, η Κεντρική Διεύθυνση του Καζίνου τους δίνει το δικαίωμα αυτοί να δίνουν πιστώσεις σε καλούς και γνωστούς παίκτες, και να μην εμπλέκεται καθόλου το κεντρικό ταμείο του Καζίνου σε αυτό το θέμα.

Οίκοθεν νοείται, ότι όσο και αν είναι επιτυχημένο το νέο σύστημα, άλλο τόσο πρέπει να είναι προσεκτικό το Καζίνο, θέτοντας όρια στους κρουπιέρηδες στο πόσες μάρκες δανείζουν, παίρνοντας υποσχετικές αποπληρωμής από τους πελάτες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο τέλος της βραδιάς οι μάρκες πρέπει να μετατραπούν σε πραγματικό χρήμα, σε ευρώ. Είναι λοιπόν δυνατόν να μην υπάρχει το αντίστοιχο χρήμα στο κεντρικό ταμείο, λόγω υπερβολικού δανεισμού, και έτσι αιφνιδίως μια βραδιά το Καζίνο να καταστραφεί, να πτωχεύσει λόγω αδυναμίας να μετατρέψει τις μάρκες σε ευρώ. Ναι μεν έχει άπειρες μάρκες το Καζίνο αλλά αυτές θα πρέπει να αντιστοιχούν σε πραγματικό χρήμα αλλιώς κακώς κυκλοφόρησαν μέσα στο Καζίνο.

Τώρα ας μεταφέρουμε το Καζίνο στην πραγματική οικονομία. Μην νομίζετε ότι θα είναι λάθος ‘μεταφορά’. Πλήρως θα αποτυπωθεί η πραγματικότητα.

Στη θέση του Κεντρικού Ταμείου τοποθετήστε την Κεντρική Τράπεζα. Στη θέση των κρουπιέρηδων τοποθετήστε τις Εμπορικές Τράπεζες. Όπου μάρκες, βάλτε ευρώ, και όπως ο κρουπιέρης δίνει μάρκες μέσω δανεισμού, αυξάνοντας έτσι την προσφορά τους μέσα στο Καζίνο, έτσι και οι Τράπεζες αυξάνουν την προσφορά χρήματος στην οικονομία μέσω δανεισμού. Τέλος στους πελάτες του Καζίνου τοποθετήστε τον εαυτό σας και όλους μας, τις επιχειρήσεις και το Κράτος.

Ποια είναι η βασική υπόσχεση του Καζίνου; Κάθε μάρκα με την εμφάνιση της στο Κεντρικό Ταμείο θα εξοφλείται με πραγματικό χρήμα. Ας ξεκινήσουμε από εδώ.

Την εποχή του χρυσού (19^ος αιώνας έως το 1945) που όλων των χωρών τα νομίσματα είχαν αναφορά στο χρυσό, δηλαδή επί της ουσίας είχαν νόμισμα τον χρυσό, και η Ελλάδα, η κάθε Κεντρική Τράπεζα στον κόσμο ήταν υποχρεωμένη να έχει αποθεματικά σε χρυσό, έτσι ώστε να μπορεί κάθε νόμισμα να το ανταλλάσσει με προκαθορισμένη ποσότητα χρυσού. Το σύστημα αυτό άλλαξε το 1945 και αντικαταστάθηκε με το σύστημα που προδιέγραψε η Συμφωνία του Bretton Woods. Η συμφωνία αυτή όριζε, ότι κάθε τοπικό νόμισμα θα μπορούσε να ανταλλάσσεται στην κάθε Κεντρική Τράπεζα με μια προκαθορισμένη ποσότητα δολαρίων ΗΠΑ. Και στην πρώτη περίπτωση και στην δεύτερη, αλλά με πιο δύσκολες προϋποθέσεις λόγω της δομής του συστήματος διεθνών συναλλαγών, μια χώρα χωρίς αποθεματικά χρυσού ή δολαρίων κάλλιστα μπορούσε να πτωχεύσει.

Η οικονομική ιστορία είναι γεμάτη από περιπτώσεις κρατικών χρεοκοπιών. Από το 1824 έως το 2010 είχαμε τουλάχιστον 287 επίσημες χρεοκοπίες από 110 κράτη. Η Ελλάδα πτώχευσε έξη φόρες, το 1827, 1843, 1893, 1932, 1945 και το 2010 και εξακολουθεί να είναι πτωχευμένη. Δηλαδή όταν πτώχευε είχε πάντα ξένο νόμισμα. Η αίτια ήταν η μετατρεψιμότητα του νομίσματος. Με άλλα λόγια οι κρουπιέρηδες-τράπεζες δεν ήσαν προσεκτικοί, λόγω απληστίας, και έθεταν έναντι υποσχετικών σε κυκλοφορία πιο πολλές μάρκες-χρήμα, που ήταν αδύνατον να μετατραπούν μετά σε χρυσό ή δολάρια και η πτώχευση ερχόταν. Οι Καζίνο-Τράπεζες ξέμεναν με κόκκινα δάνεια στα χεριά τους που αυτές είχαν δημιουργήσει. Η πτώχευση έχει οδυνηρές συνέπειες. Οι χώρες γίνονται υποχείρια των δανειστών τους, δηλαδή του Καζίνο Τραπεζικού Συστήματος που για να σωθεί μετά επιβάλει υψηλή φορολογία. Φυσικά μισθοί και ημερομίσθια περικόπτονται δραματικά. Οι χώρες ζουν μακροχρόνια ύφεση και ανεργία, ξεπουλιούνται, διαλύονται οι κοινωνικές δομές τους μέσα σε μια αφόρητη δραματική λιτότητα.

Το σύστημα αυτό κατέρρευσε με την σειρά του τον Αύγουστο του 1971 όταν ο Πρόεδρος Νίξον, ανέστειλε μονομερώς το σύστημα του Bretton Woods, ακυρώνοντας την άμεση μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό.

Η απόφαση του Προέδρου Νίξον συνιστά μια από τις μεγαλύτερες επαναστατικές καινοτομίες που έγιναν ποτέ στην ιστορία του νομίσματος, αλλά και της νομισματικής πολιτικής, που ακόμα δεν έχει γίνει κατανοητή ούτε από Καθηγητές Οικονομικών στα Πανεπιστήμια, πολλώ δε μάλλον από τους πολιτικούς και ειδικότερα από τους αριστερούς πολιτικούς.

Στο παράδειγμα του Καζίνου είπαμε ότι ο κρουπιέρης πρέπει να είναι προσεκτικός στο πόσο μπορεί να δανείσει, γιατί θέτοντας πάρα πολλές μάρκες σε κυκλοφορία ίσως το Καζίνο να βρεθεί σε αδυναμία να τις μετατρέψει σε πραγματικό χρήμα με αποτέλεσμα το Καζίνο να πτωχεύσει.

Με την απόφαση του Νίξον το χρήμα έγινε μη μετατρέψιμο σε άλλη αξία. Το χρήμα είναι χρήμα, επειδή η Κυβέρνηση μιας Χώρας ορίζει το χρήμα του Κράτους (fiat money) χωρίς κανένα εξωτερικό περιορισμό. Γίνεται δε αποδεκτό, επειδή αυτό το χρήμα δέχεται το Κράτος για την αποπληρωμή των φόρων των πολιτών και με αυτό το Κράτος πληρώνει τον ιδιωτικό τομέα να αγοράσει οτιδήποτε επιθυμεί. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;

Σημαίνει ότι το Κράτος που εκδίδει το νόμισμα του ποτέ, μα ποτέ, δεν πτωχεύει. Ποτέ μια χώρα που εκδίδει το δικό της νόμισμα και που ελευθέρα διακυμαίνεται στις αγορές δεν πτωχεύει. Τελεία και Παύλα. Και κάτι σημαντικό. Το Κράτος δεν είναι πια στους πελάτες του Καζίνο Τραπεζικού Συστήματος. Εκδίδει το νόμισμα του. Αυτό διοικεί το Τραπεζικό Σύστημα.

Σήμερα στον κόσμο ελάχιστες χώρες υπόσχονται μετατρεψιμότητα του νόμισμα τους σε χρυσό ή σε κάποιο άλλο νόμισμα. Παράδειγμα τέτοιο είναι η Κίνα που υπόσχεται την μετατροπή του νομίσματος της σε δολάρια ΗΠΑ και σε κάποια αλλά νομίσματα. Αλλά και το ευρώ δεν είναι μετατρέψιμο σε κάποια άλλη αξία, χρυσό ή δολάρια ΗΠΑ ασχέτως της κοινής πίστης των ανθρώπων, ότι πίσω από το ευρώ, βρίσκονται αποθεματικά χρυσού ή άλλα νομίσματα και έτσι έχει αξία για να ζητείται. Αυτά είναι μύθοι. Παρ’ ολ’ αυτά όμως το ευρώ έχει τις ιδιότητες του χρυσού, επειδή είναι συνδεδεμένο με πληθωρισμό όχι πάνω από 2%. Τα ευρώ είναι μια ορισμένη ποσότητα που καθορίζει η ΕΚΤ. Κατά συνέπεια οι χώρες της ευρωζώνης είναι υπό καθεστώς χρυσού κανόνα, κάτι που αποκρύπτεται, δηλαδή ζουν ακόμα στον 19^ο αιώνα, είναι στα χέρια των Τραπεζιτών.

Νομίζω ότι έγινε σαφές γιατί η Χώρα μας βρίσκεται σε αυτή την άθλια κατάσταση. Επί της ουσίας ένα Καζίνο Τραπεζικό Σύστημα την κατέστρεψε, το όποιο αφού το ίδιο κατέρρευσε πριν, μετά απαίτησε ο Λαός να το σώσει. Και οι καλοί μας πολιτικοί υπάκουσαν στους Τραπεζίτες. Αυτή είναι η Ελλάδα σήμερα, αυτή είναι η Ευρώπη σήμερα. Η Δημοκρατία είναι επίφαση.

Η άμεση επιστροφή στο Εθνικό Νόμισμα για να τεθούν οι βάσεις της οικονομικής ανάπτυξης της Χώρας, και οι Έλληνες να δουλέψουν πάλι, αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Όσο παραμένουμε στο ευρώ η Χώρα θα βρίσκεται σε διαρκή ύφεση και οι ξένοι θα μας πάρουν κάθε περιουσιακό στοιχείο και τα σπίτια μας χωρίς οίκτο. Με την δε ρευστή κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή η Χώρα, ατοίχιστη ούσα, υπάρχει κίνδυνος να κατατμηθεί.

spyridonstalias@hotmail.com

*Ο Σπύρος Στάλιας είναι οικονομολόγος Ph.D και ήταν επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας του ΕΠΑΜ στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015