Εσείς τι σχέδιο Β’ έχετε;

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Ευτυχώς δεν έχει απαγορευτεί ακόμη η χρήση της λέξης «σχέδιο» και των προσδιορισμών του – Α,Β,Ω, εναλλακτικό, ανατρεπτικό, επικίνδυνο, ανθρώπινο ή θεϊκό. Και καθώς φτάσαμε στην τελική(;) συμφωνία επί της «μοναδικής λύσης» που ουδείς πιστεύει, του τρίτου Μνημονίου, εισφέρω μερικούς προβληματισμούς σε ένα άλλο πεδίο όπου καταγράφεται πληθωρισμός σχεδίων. Χωρίς ΕΔΕ και εισαγγελικές έρευνες εναντίον όσων τα διατυπώνουν.

Η προσεχής διετία είναι περίοδος ζύμωσης για βαθιά μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης. Βάση του «σχεδίου Α», της «έκθεσης των πέντε προέδρων «, η οποία εγκρίθηκε στην τελευταία σύνοδο κορυφής (25,26.6), μέχρι το 2017 πρέπει να δρομολογηθούν αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες προς μια ελεγχόμενη ομοσπονδοποίηση. Βασικό χαρακτηριστικό του «σχεδίου Α» είναι η αναβάθμιση του Eurogroup, που θα μοιράζεται με την Κομισιόν και ένα δίκτυο «ανεξάρτητων» αρχών ανταγωνιστικότητας την εξουσία δημοσιονομικής, οικονομικής ακόμη και μισθολογικής επιτήρησης κάθε κράτους- μέλους.

Απέναντι σε αυτό το «σχέδιο Α» αντιπαρατίθεται πλήθος «σχεδίων Β», που ουσιαστικά έχουν ήδη «κάψει» την εγκριθείσα «έκθεση των πέντε προέδρων».

Από τη γερμανική πλευρά έχουμε όχι ένα, αλλά δύο plan Β για την Ευρωζώνη. Το ένα προβλέπει ...
χρεοκοπία εντός ευρώ -χωρίς διάσωση!- και δυνατότητα εξόδου από την ΟΝΕ. Το δεύτερο «plan B» του Σόιμπλε «κουρεύει» την Κομισιόν, αναθέτοντας τον έλεγχο του ανταγωνισμού και της ενιαίας αγοράς σε «ανεξάρτητες αρχές». Το σχέδιο αυτό ερμηνεύει εν μέρει και τη γερμανική επιμονή για δάνειο - γέφυρα προς την Ελλάδα, πριν το ψιλοκοσκίνισμα του τρίτου μνημονίου.

Το γαλλικό «σχέδιο Β» ανασύρει την παλιά γερμανική ιδέα για Ευρωζώνη δυο ταχυτήτων. Θέλει μια πλήρως ομοσπονδιοποιήμενη Ευρωζώνη -ελίτ, 5-6 κρατών, με προεξέχουσα την ίδια τη Γαλλία, με κριτήρια κυρίως πολιτικά και όχι οικονομικά, καθώς οι αγορές εδώ και καιρό έχουν εκτοπίσει την ασθμαίνουσα γαλλικά οικονομία στην ευρωπεριφέρεια.

Πρόσφατα διατυπώθηκε και ιταλικό σχέδιο Β. Για την Ιταλία, που μετρά μια χαμένη 15 ετία εντός ευρώ, το κρίσιμη δεν είναι σε ποια ταχύτητα θα ενταχθεί, αλλά αν θα υπάρχει Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο με αμοιβαιοποίηση χρέους και πόρων χρηματοδότησης. Λογική απαίτηση για τη χώρα που είναι δεύτερος μεγαλύτερος καθαρός οφειλέτης της Ευρωζώνης, με μεγέθη που καθιστούν τον ESM νάνο.

Το βρετανικό Plan B, διατυπωμένο μέσω του εκβιασμού του δημοψηφίσματος για Brexit, τυπικά δεν αφορά την Ευρωζώνη. Ωστόσο, οι αλλαγές που διαπραγματεύεται αφορούν κρίσιμα πεδία των χρηματοπιστωτικών αγορών και κεφαλαιαγορών, μέσω των οποίων το City, ουσιαστικά, διεκδικεί λόγο στην νομισματική πολιτική της ΟΝΕ, χωρίς να απεμπολεί τη στερλίνα του.

Τέλος, μακριά από τη Βρετανία, αλλά πλησιέστατα στη στρατηγική τα, υπάρχει και αμερικανικό σχέδιο Β για το ευρώ. Για όσους ακόμη απορούν για την αμερικάνικη πρεμούρα να αποφευχθεί το Grexit, καλό θα είναι να ρίχνουν μια ματιά στο παιχνίδι των ισοτιμιών ευρώ- δολαρίου. Το ευρωπαϊκό νόμισμα έχει αποδειχθεί ιδεώδης σάκος του μποξ στον νομισματικό ανταγωνισμό. Για την αμερικάνικη ελίτ, η Ευρωζώνη δεν είναι παρά  υποσύνολο του σχεδίου για την παγκόσμια διακυβέρνηση του καπιταλισμού ως ένα είδος οικονομικού ΝΑΤΟ. Με ή ενάντια σε ανταγωνιστικούς πόλους, όπως η Ρωσία και η Κίνα.

Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε κι άλλα PlanΒ χωρών εντός και εκτός Ευρωζώνης - όπως της Πολωνίας, όπου πολιτικό σύστημα και κοινή γνώμη αποκλείουν πλέον την ένταξη της χώρα στο ευρώ για τα επόμενα πολλά χρόνια. Όλα τα σχέδια είναι ανταγωνιστικά, διατυπώνονται με κριτήριο τα ιδιαίτερα «εθνικά» συμφέροντα, τους φόβους και τις προσδοκίες των «εθνικών» επιχειρηματικών ελίτ και τη δυσφορία των υποτελών τάξεων. Σ’ αυτά τα συγκρουόμενα σχέδια Β αποτυπώνονται τα άνισα αποτελέσματα της νομισματικής ένωσης, που έχει ευνοήσει όχι περισσότερες από τέσσερις χώρες, ενώ έχει ευνουχίσει παραγωγικά τις άλλες, οι οποίες συντηρούνται με αποκλειστικό καύσιμο τη λιτότητα και τη φτωχοποίηση του πληθυσμού. Το project «περισσότερες Ευρώπες» και μόνο η γερμανική πυγμή φαίνεται ικανή να σώσει τα προσχήματα μιας αυταρχικής, ολοκληρωτικής ενοποίησης.

Σ’ αυτό το κάδρο, η Ελλάδα αποτελεί πανευρωπαϊκή παρένθεση, την ώρα που οι περισσότερες χώρες αναδιαπραγματεύονται τη θέση τους  στο ασταθές οικοδόμημα, που κανείς δεν γνωρίζει βάσει ποιου Plan B θα εξελιχθεί ή αν θα αποφύγει το Plan X, αυτό της διάλυσης. Εξ ου και το ερώτημα του τίτλου: Εσείς τι σχέδιο Β έχετε; Aφορά την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση, το όλον πολιτικό σύστημα, την οικονομική ελίτ της χώρας, τους τεχνοκράτες που βεβαιώνουν «après euro, le deluge» και ομνύουν στο αναπόδραστο του τρίτου Μνημονίου. Τι Plan B έχετε για το μέλλον της Ευρωζώνης; Πως φαντάζεστε τη θέση της χώρας σε αυτήν;  Ή μήπως τα μνημόνια, το τρίτο σήμερα, ένα τέταρτο σε ένα -δυο χρόνια- θα είναι πλέον ο μόνος κρίκος που συνδέει τη χώρα με τη νομισματική δυστοπία;