ΕΝΦΙΑ, άλλη μια χαμένη ευκαιρία για την Αριστερά;

Η λαϊκή στέγη, η ελληνική ιδιοπερίπτωση και η ανάγκη συγκρότησης παλλαϊκών μετωπικών πρωτοβουλιών

του Ανδρέα Ζαφείρη

Ο αυτοκράτορας Τσιμισκής (925 – 976), λόγω των πολέμων, επέβαλε το φόρο «των καπνοδόχων». Σώμα εφοριακών είχε αποστολή να κατα-γράφει τον αριθμό των καπνοδόχων κάθε σπιτιού, ώστε να καθοριστεί ο αναλογών φόρος σε κάθε ιδιοκτήτη.

1000 χρόνια μετά το Μεσαίωνα, θα είχε ενδιαφέρον να παρουσίαζε η λαλίστατη κ. Βούλτεψη ένα επιχείρημα που να δικαιολογεί τον ΕΝΦΙΑ. Εάν στην περίπτωση των εχόντων λειτουργεί ως τεκμήριο, στη περί-πτωση των λαϊκών οικογενειών πως δικαιολογείται η φορολόγηση ενός περιουσιακού στοιχείου που αποκτήθηκε χωρίς καμία αρωγή από το κράτος;

Το 2014 η Eurostat υπολογίζει ότι στο σύνολο της χώρας:

-σε ιδιόκτητα χωρίς δάνειο ή υποθήκες ακίνητα κατοικεί το 61% του πληθυσμού

-σε ιδιόκτητα με στεγαστικό δάνειο ακίνητα κατοικεί το 15%

-σε νοικιασμένα ακίνητα κατοικεί το 24% του πληθυσμού της χώρας.

Μετά τον ΕΝΦΙΑ, τα ποσοστά θα τροποποιηθούν. Ουσιαστικά, εκατοντάδες χιλιάδες θα ...
πληρώνουν ενοίκιο στο κράτος. Στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες η ιδιοκατοίκηση είναι 95%, ο μέσος όρος της Ε.Ε. 64%, στη Γερμανία 43,8%. Άλλη μια επιβεβαίωση ότι οι "κομμουνιστές θα μας πάρουν τα σπίτια"...

Λαϊκή στέγη και Καπιταλισμός - Το δυτικό υπόδειγμα

Ο Φ. Ένγκελς, ήδη από το 1872, θα αναφερθεί στο ζήτημα της στέγασης της εργατικής τάξης, η οποία από τότε συνδεόταν με το δανεισμό, τους τόκους και τις δόσεις. Τα «30 χρυσά χρόνια» μετά τον πόλεμο, το μοντέλο της ιδιόκτητης μονοκατοικίας στα προάστια, με κήπο και γκαράζ, έγινε, στη Δύση, η απεικόνιση του αμερικάνικου ονείρου, στα μεσαία στρώματα ή σε ανώτερα τμήματα της εργατικής τάξης.

Μετά τη δεκαετία του 1970, στη προσπάθεια ο καπιταλισμός να ξεπεράσει τη κρίση του και να βρει νέους δρόμους κερδοφορίας επεκτείνει το "αμερικάνικο όνειρο", ή την ευρωπαϊκή εκδοχή του, σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Πώς ; Με δανεισμό χωρίς έλεγχο , με ενυπόθηκα δάνεια, με νέες υποθήκες πάνω στις παλιές.

Το 2006, ο τότε υπουργός εσωτερικών της Γαλλίας, Σαρκοζί θα δηλώσει την επιθυμία του να κάνει την πατρίδα του «χώρα των ιδιοκτητών (pays de propriétaires)», καθώς «η ιδιοκτησία είναι ένα στοιχείο σταθερότητας της Δημοκρατίας και του Έθνους». Στην πραγματικότητα, και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, η «ιδιόκτητη» κατοικία ήταν συνιδιοκτησία με τις Τράπεζες ή το κράτος (ή και τους δύο). Και όλη η εικόνα της ευμάρειας, ένα σαθρό οικοδόμημα.

Καθόλου τυχαίο το ότι παρ' όλο που σημείο έναρξης της σημερινής κρίσης θεωρείται η κατάρρευση της Lehmann Brothers το 2008, τα πρώτα σημάδια της είχαν εμφανιστεί δύο χρόνια πριν, στη κατάρρευση της αγοράς κατοικίας στις ΗΠΑ. Η ταξικότητα της κατάρρευσης εντοπίστηκε κυρίως στη λεγόμενη Sun Belt, το νότιο τόξο της χώρας μεταξύ των δύο ωκεανών, μια περιοχή που χαρακτηρίζετε από την ύπαρξη διαφορετικών εθνοτήτων, την αύξηση της φτώχειας και των αστέγων, τις συνοικίες της εγκληματικότητας κτλ.

Στον καπιταλισμό, δεν μπορεί να βρεθεί λύση στο πρόβλημα της κατοικίας από τη στιγμή που η στέγη αποτελεί αντικείμενο κερδοφορίας. Είτε μέσω της πολιτικής των δανείων είτε (όταν η πολιτική αυτή καταρρεύσει) μέσω της υπερφορολόγησης, ενός συστήματος μεταβίβασης εισοδήματος από τις κυριαρχούμενες προς τις κυρίαρχες τάξεις, όπως είναι ο ΕΝΦΙΑ.

Λαϊκή στέγη στην Ελλάδα: Μια ιδιοπερίπτωση με πολιτικό ενδιαφέρον

Η παραπάνω εικόνα στην Ελλάδα διαφοροποιείται σημαντικά. Τα χρόνια του '50,του '60 , του ΄70 και του ΄80, «το κεραμίδι πάνω από το κεφάλι» δεν ήταν ούτε κεϋνσιανή κατάκτηση ούτε μικροαστικό όνειρο, αλλά η ανάγκη στέγασης ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων που «σπρώχτηκαν» στα μεγάλα αστικά κέντρα και ειδικά στην Αθήνα. Από τα αυθαίρετα του Περάματος μέχρι την αντιπαροχή στο Κέντρο, η οικοδομή ήταν πολλά περισσότερα από μια βασική παραγωγική δραστηριότητα ή στοιχείο επίδειξης συγκεκριμένων κοινωνικών στρωμάτων.

Ήταν και ο εργαζόμενος που χωρίς ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό του ή τα παιδιά του, αποταμίευε για ένα «σπίτι για τα παιδιά» ή για να έχει ένα «αποκούμπι για τα γεράματα», λόγω της χαμηλής ή ανύπαρκτης κοινωνικής ασφάλειας.

Ήταν ο μετανάστης ή ο ναυτικός που έστελνε τα λεφτά «πίσω στη πατρίδα», ώστε να γυρίσει πίσω και να έχει ένα σταθερό σημείο επανεκκίνησης της ζωής του.

Ήταν ο κάτοικος της Αθήνας που, εγκλωβισμένος μέσα σε τόνους τσιμέντο, αναζητούσε μια σταγόνα ανθρώπινης διαβίωσης την Κυριακή, στα «οικόπεδα με θέα» και τα αυθαίρετα που σηκωνόταν σε ένα βράδυ.

Η λαϊκή στέγη στην Ελλάδα δεν στηρίχθηκε, σε αντίθεση με άλλες χώρες της Δύσης, κυρίως σε κάποια χρηματοπιστωτική «φούσκα», αλλά στη προσωπική στέρηση και θυσία μιας ολόκληρης γενιάς. Ακόμη και η περίοδος των δανείων, που εγκαινιάζεται μετά τη Σημιτική περίοδο, δεν αλλάζει τη συνολική εικόνα. Και αυτή η «ιδιαιτερότητα» είναι ιδιαίτερα κρίσιμη πολιτικά.

ΕΝΦΙΑ και Αριστερά

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να σταθεί η Αριστερά απέναντι στη καταλήστευση του ΕΝΦΙΑ.

Μπορεί να ξεκινήσει μια συζήτηση για το τι θα κάνει η κυβέρνηση της Αριστεράς ή η λαϊκή εξουσία ή η αντικαπιταλιστική εργατική εξουσία (όταν και εάν). Θα καταργήσει τον ΕΝΦΙΑ (και σε ποιό ποσοστό), θα φορολογήσει την κατοικία και με ποια κριτήρια; Καταγγέλλοντας βέβαια με έμφαση, στο παρόντα χρόνο, το άδικο και απαράδεκτο μέτρο.

Μπορεί, όμως, και χωρίς να εγκαταλείπεται η παραπάνω συζήτηση, που είναι όντως ουσιαστική, να γίνει μια ισχυρή προσπάθεια, ειδικά στις λαϊκές γειτονιές και όχι μόνο, ώστε να συγκροτηθούν μετωπικές παλλαϊκές πρωτοβουλίες, χωρίς κομματικά στίγματα ή προσπάθειες άντλησης μικροκομματικής υπεραξίας. Μετωπικές παλλαϊκές πρωτοβουλίες όπου θα συνδράμουν και θα συμμετέχουν όλες οι δυνάμεις της Αριστεράς (και όχι μόνο), χωρίς αποκλεισμούς χωρίς περιχαρακώσεις.

Υπάρχουν εμπειρίες από προηγούμενα κινήματα. (Διόδια, ΔΕΗ, "Δεν Πληρώνω", Αγανακτισμένοι). Εμπειρίες που μένει να αξιοποιηθούν, να αναπτυχθούν. Ήδη σε κάποιες περιοχές, έχουν ξεκινήσει κινήσεις, όπως στη Ζάκυνθο και αλλού. Απαιτείται συντονισμός, σχέδιο, πολιτική κάλυψη και μετωπική λογική.

Και εκεί, στο πεδίο της πράξης, θα κριθούμε όλοι.

από το "iskra.gr"