Εξακολουθεί να βυθίζεται η ιδιωτική οικονομία

του Λεωνίδα Βατικιώτη

Ως νούμερο ένα χώρα υποψήφια για χρεοκοπία χαρακτήρισε η Blackrock την Ελλάδα

Ηχηρό ράπισμα στο πρόσωπο της κυβέρνησης Σαμαρά ήταν η τριμηνιαία έκθεση της Blackrock που αποτιμά τον κίνδυνο χρεοκοπίας που διατρέχουν 50 χώρες το κόσμου. Η τοποθέτηση της Ελλάδας στη τελευταία θέση, την 50η, δηλαδή πιο χαμηλά ακόμη κι από την Αργεντινή, την Ουκρανία, την Αίγυπτο και την Βενεζουέλα, ήταν πλήγμα για την κυβέρνηση δεδομένων των κριτηρίων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και αφορούν: 40% στην δημοσιονομική κατάσταση (από το ύψος του δημοσίου χρέους στο ΑΕΠ που με βάση στοιχεία της Eurostat το πρώτο τρίμηνο του 2014 έφτανε το 174,1%, αυξημένο κατά 13,3% σε σχέση με ένα χρόνο πριν, μέχρι την δομή του χρέους και τα φορολογικά έσοδα), 30% στην πρόθεση πληρωμών (που παραμένει προφανώς αναμφισβήτητη), 20% στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας (που εξετάζει την κατάσταση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, όπου παρατηρείται επιδείνωση με το εμπορικό έλλειμμα να αυξάνει κατά 3,4% το πρώτο τρίμηνο του 2014) και κατά 10% στην...
υγεία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Κι εδώ, η Blackrock ξέρει για την κατάσταση των τραπεζών τόσα πολλά πράγματα, καθώς στελέχη της έκαναν την αξιολόγηση των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με βάση την οποία εξέδωσαν το πόρισμα για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, όσο κανένας άλλος. Η διείσδυσή της μάλιστα στην ελληνική οικονομία είναι σκανδαλώδης καθώς, με τις παράλληλες επενδύσεις της, θέτει θέμα σύγκρουσης συμφέροντος. Η τοποθέτηση επομένως της Ελλάδας στην 50η θέση μεταξύ 50 κρατών όλου του κόσμου (ευτυχώς για τον Σαμαρά που η λίστα δεν περιελάμβανε 100 ή περισσότερα κράτη) διαψεύδει το κλίμα αισιοδοξίας που επιχειρεί να δημιουργήσει η κυβέρνηση για να δείξει ότι οι θυσίες πιάνουν τόπο, ενώ η έξοδος από την ύφεση είναι θέμα χρόνου.

Η αλήθεια είναι ότι ακόμη κι αν αποδειχθούν σωστές οι προβλέψεις για μη αρνητικούς ρυθμούς μεγέθυνσης φέτος, η άνοδος θα έχει προέλθει από επιχειρηματικές δραστηριότητες μηδενικής προστιθέμενης αξίας: από καφέ, σουβλατζίδικα και αρπαχτές στον τουρισμό που είναι το πραγματικό success story του αχαλίνωτου καπιταλισμού.

Προς επίρρωση οι απογοητευτικές επιδόσεις των εξαγωγών που αποτελούν για τους ίδιους κριτήριο αξιολόγησης του δυναμισμού μιας οικονομίας, ανεξαρτήτως για παράδειγμα της απασχόλησης που επιτυγχάνεται (μήπως έτσι μειωθεί η ανεργία από το 27%) ή του βαθμού κάλυψης των εσωτερικών καταναλωτικών αναγκών, που θα έπρεπε να είναι το μέτρο για την αποτίμηση των επιδόσεων μιας οικονομίας. Παρά λοιπόν τις θετικές προβλέψεις που διατυπώνονται για την άνοδο του παγκόσμιου ΑΕΠ και του εμπορίου φέτος (3,7% προβλέπει το ΔΝΤ) η πορεία που ακολουθούν οι εξαγωγές από τον Οκτώβριο του 2013 μέχρι και τον Μάριο του 2014 είναι έντονα καθοδική, συμβάλλοντας μαζί με την αύξηση των εισαγωγών στην προαναφερθείσα διεύρυνση του εμπορικού ελλείμματος.

Σε πτώση οι εξαγωγές, σε άνοδο το εμπορικό έλλειμμα

Η σημαντικότερη αιτία πίσω από την κόπωση που παρατηρείται στις εξαγωγικές επιδόσεις βρίσκεται, σύμφωνα με τους εξαγωγείς της Βόρειας Ελλάδας, στην έλλειψη διαθέσιμων κεφαλαίων. Δηλαδή, στην απροθυμία του τραπεζικού τομέα να χρηματοδοτήσει ακόμη κι αυτές τις επιχειρήσεις που είναι συνήθως οι πρωταθλητές του κάθε κλάδου, δηλαδή οι πιο επιτυχημένες, με το ρίσκο να βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο. Η επενδυτική αποχή των τραπεζών αποτυπώνεται με τον πιο παραστατικό τρόπο στα στοιχεία που εξέδωσε η Τράπεζα της Ελλάδας για την χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Με βάση αυτά, τον Ιούνιο του 2014 συνεχίστηκε η μείωση της χρηματοδότησης στον ιδιωτικό τομέα κατά 3,5% (σε ετήσια βάση) που διαμορφώθηκε σε 214,81 δισ. ευρώ. Η μεγαλύτερη δε μείωση καταγράφτηκε στην χρηματοδότηση επιχειρήσεων (-4,7%), αντίθετα πχ απ’ ό,τι συνέβη με την χρηματοδότηση ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και ατομικών επιχειρήσεων (+1,5% δωδεκάμηνη μεταβολή).

Η απόφαση των τραπεζιτών να συνεχίσουν να διατηρούν τα θησαυροφυλάκιά τους ερμητικά κλειστά αποτελεί πρόκληση αν λάβουμε επιπλέον υπ’ όψη μας την σταθερή άνοδο που παρατηρείται στις τραπεζικές καταθέσεις. Επομένως δεν δικαιολογείται. Ο Ιούνιος ήταν ο τέταρτος συνεχόμενος μήνας που καταγράφηκε αύξηση, συγκεκριμένα αξίας 1,1 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα οι καταθέσεις να φτάσουν τα 163,2 δισ. ευρώ (εξακολουθούν επομένως να απέχουν έτη φωτός από το ιστορικό υψηλό των 237 δισ. ευρώ που είχε καταγραφεί στα τέλη του 2009). Η αύξηση μάλιστα όπως ήταν αναμενόμενο προήλθε από τις καταθέσεις των επιχειρήσεων. Οι ιδιώτες μόνο αναλήψεις κάνουν για να πληρώνουν δάνεια και οφειλές στην εφορία που μέχρι το τέλος του έτους (οπότε θα πρέπει να καταβληθούν 11 δισ. ευρώ σε φόρο εισοδήματος, τέλος επιτηδεύματος, εισφορά αλληλεγγύης, ενιαίο φόρο ιδιοκτησίας ακινήτων, τέλη κυκλοφορίας, κ.α.) θα φτάσουν σε νέα ύψη.

Οι τράπεζες επομένως μπορούν να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, αλλά δεν θέλουν. Επιλέγουν να διατηρούν τα ρευστά διαθέσιμα στα ταμεία τους ξέροντας ό,τι γνωρίζει καλά και η Blackrock: την τεράστια δυσκολία που θα αντιμετωπίσουν οι τέσσερις ελληνικές τράπεζες τον Οκτώβριο με αφορμή τα τεστ αντοχής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που θα έχει ως αποτέλεσμα να απαιτηθούν όχι μόνο τα 11,5 δισ. ευρώ που έχουν απομείνει στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (και σκανδαλώδους αδιαφάνειας) αλλά πολύ περισσότερα ακόμη κεφάλαια.

Το έγκλημα επομένως της «διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας δεν περιορίζεται μόνο στο 2010 όταν, όπως είπε κι ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι την προηγούμενη εβδομάδα, «η Ελλάδα σώθηκε προκειμένου να διαφυλαχθούν τα συμφέροντα μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών, οι οποίες ήταν εκτεθειμένες». Το έγκλημα συνεχίζεται ακόμη και σήμερα με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να απορροφούν και τον τελευταίο εναπομείναντα πόρο της χειμαζόμενης ελληνικής οικονομίας για να εξασφαλίσουν την δική τους επιβίωση.

από το «Πριν»