Η Έξοδος από το Ευρώ με τα Μάτια του ΔΝΤ (Αργεντινή-Ελλάδα)

του Σπύρου Στάλια*

Στην του Έκθεση του Μαρτίου του 2012 το ΔΝΤ (March 2012, IMF Country Report No. 12/57, σελίδες 229, μπορείτε να την αναζητήσετε στο διαδίκτυο, δυστυχώς μόνο στα Αγγλικά) ένοιωσε την ανάγκη να περιγράψει ένα λεπτομερές σενάριο που αφορά στην έξοδο της Ελλάδος από το Ευρώ. Για πρώτη φορά ένα τέτοιο σενάριο προσήλθε από ένα διεθνές θεσμικό όργανο. Το σημείο αυτό της Έκθεσης επιμελώς απεκρύβη από την ελληνική κοινή γνώμη.

Έως τώρα τέτοια σενάρια είχαν περιγραφεί από ανεξάρτητους οίκους αξιολόγησης, από Πανεπιστημιακά Ερευνητικά Κέντρα, από άλλους μελετητές, κυρίως από την Αμερική και την Αγγλία και όλα συγκλίνουν στην άποψη ότι τελικά η Ελλάδα θα πρέπει να αποχωρήσει από το Ευρώ.

Κοινός παρανομαστής όλων αυτών των απόψεων ήταν ότι καμία χώρα στον κόσμο δεν εξήλθε από τέτοια κρίση και οδηγήθηκε στην ανάπτυξη με μόνο μέσο την εσωτερική υποτίμηση των...
αμοιβών, την διάλυση του κοινωνικού κράτους με παράλληλη διατήρηση ενός τόσου ισχυρού νομίσματος. Η συνταγή αυτή οδηγεί στην πλήρη καταστροφή.

Η αίσθηση που αποκομίζει κάποιος για τους λόγους που οδήγησαν το ΔΝΤ στην διατύπωση αυτού του σεναρίου είναι ότι μάλλον θέλει να αποστασιοποιηθεί.

Έτσι λοιπόν για πρώτη φορά το ΔΝΤ εισάγει το σενάριο της απομάκρυνσης της Χώρας μας από την ζώνη του Ευρώ και την υιοθέτηση ενός νέου νομίσματος και σαν παράδειγμα χρησιμοποιεί την Αργεντινή κυρίως.

Χαρακτηριστικά η Έκθεση αναφέρει στη ότι ‘η περίπτωση της Αργεντινής είναι ένα καλό παράδειγμα για το πώς είναι πιθανό να εξελιχτούν τα μακροοικονομικά μεγέθη της Ελλάδος, παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία της Ελλάδος μοιάζουν δυσμενεστέρα σε σχέση με την πρότερο διεθνή εμπειρία’ (σελ. 49)’.

Η έκθεση ως προς την Αργεντινή αναφέρει ότι ‘ η χώρα μεταξύ των ετών 1998-2002 είχε παγιδευτεί σε ένα καθοδικό σπιράλ, και η σταθεροποίηση μέσω της εσωτερικής υποτίμησης (όπως η Ελλάδα τώρα) τελικά αποδείχτηκε αδύνατη και έτσι για να επιτευχτεί η ανάκαμψη αποφασίστηκε η υποτίμηση του νομίσματος (σελ.49).’

Τον Ιανουάριο του 2002, το εθνικό νόμισμα αποσυνδέθηκε από το δολάριο και υποτιμήθηκε κατά 70%. Η Αργεντινή κήρυξε στάση πληρωμών (πτώχευση) σε $155 δις δημοσίου χρέους. Μετά από τη στάση πληρωμών και λόγω της υποτίμησης του νομίσματος, το χρέος ανήλθε στο 150% του ΑΕΠ, ο πληθωρισμός σκαρφάλωσε στο 26% το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 11% το βιοτικό επίπεδο επέστρεψε στα επίπεδα του 1968 και η ανεργία έπιασε το 25%.

‘Χρειάστηκαν όμως μόνον μόλις τρεις μήνες, σε πείσμα όλων αυτών, η οικονομία να εισέλθει σε μια αυτοδύναμη και διαρκή ανάπτυξη (σελ.49)’ τονίζει η Έκθεση. Πράγματι από τότε η Αργεντινή είχε μέση ανάπτυξη της τάξης του 8% ετησίως και υπήρξε μια υποδειγματική οικονομία.

Η Ελλάδα πάσχει ακριβώς στα ιδία σημεία, δυσμενέστερα, με εκείνες τις χώρες που υποτίμησαν το νόμισμα τους, όπως ‘υπερβολικό δημόσιο χρέος, έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, έλλειψη διεθνών επενδύσεων, ελάχιστες εξαγωγές, δομές καθόλου ευέλικτες στην αγορά εργασίας, παράγωγης και υπηρεσιών, πολιτική και κοινωνική αστάθεια’(σελ.49).

Αλλά αν μια ‘ισχυρή πολιτική βούληση που θα ήταν αποφασιστική για την εκτέλεση αυτού του σχεδίου (έξοδος από το Ευρώ), που θα απαιτήσει διαρκή προσπάθεια για μια επώδυνη προσαρμογή’ (σελ 49), υιοθετήσει τη δραχμή, τότε η Ελλάδα θα μπει άμεσα στο δρόμο της ανάπτυξης. Το νέο νόμισμα θα υποτιμηθεί κατά 50%, ο πληθωρισμός θα εκτιναχτεί στο 35% με έτος βάσης το 2012 και το ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 10%. Η ανάκαμψη όμως θα είναι ραγδαία. Το επόμενο έτος το 2014 θα ανέλθει κατά 6% το ΑΕΠ ενώ ο πληθωρισμός θα αποκλιμακώνεται με ταχύτατο ρυθμό κάτω του 5% έως το 2014 (σελ 46).

Μένει να δούμε λοιπόν τι είναι εκείνο που φοβίζει τόσο πολύ την έξοδο της Ελλάδος από το Ευρώ. Η Έκθεση του ΔΝΤ τονίζει ότι ‘Οι έμμεσες δευτερογενείς επιπτώσεις είναι πιο ενδιαφέρουσες. Οι αντιλήψεις για την σταθερότητα της αγοράς της Ευρώπης θα τεθούν σε δοκιμασία, και οι επενδυτές θα θεωρήσουν πιθανή και άλλη έξοδο (χώρας) από το Ευρώ (που μια τέτοια πιθανότητα ένα τοίχος προστασίας θα μετρίαζε αλλά δεν θα εξαφάνιζε).

Επιπροσθέτως η χρήση εργαλείων για την διαχείριση της εξόδου από το Ευρώ, όπως πάγωμα καταθέσεων, ελέγχων στη διακίνηση κεφαλαίων θα προξενούσε σε άλλες αδύνατες περιοχές του Ευρώ άμεση απόσυρση κεφαλαίων. Εκτός αυτών, τραπεζικές μοχλεύσεις με σκοπό την μείωση των πιστωτικών κίνδυνων θα οδηγούσε πιθανότατα σε μια αυτοεκπληρούμενη κρίση σε ασθενείς χώρες με κίνδυνο μετάδοσης και σε άλλες χώρες, (domino effect).

Και η Έκθεση καταλήγει ‘Οι ανταγωνιστές της Ελλάδος (π.χ. στον Τουρισμό) θα απολέσουν δραστηριότητες λόγο της ταχυτάτης αύξησης της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδος που θα προέλθει από την υποτίμηση του νομίσματος (σελ.47).

Συνοψίζοντας η Έκθεση του ΔΝΤ δεν περιγράφει μια καταστροφή της Ελλάδος από μια πιθανή υιοθέτηση της δραχμής, όπως ορισμένοι Μνημονιακοί και Τραπεζίτες τρομοκρατούν τον Ελληνικό Λαό, αλλά σημειώνουν την ευεργετική για την ανάπτυξη της χώρας έξοδο από το Ευρώ (σελ. 46 μετά σχεδιαγραμμάτων), πράγμα που το Μνημόνιο καθ’ οιονδήποτε τρόπο ως τώρα δεν εγγυάται αλλά αντιθέτως θα απαιτήσει και νέα επώδυνα μέτρα.

*Ο Σπύρος Στάλιας είναι οικονομολόγου Ph.D π. Διευθύνων Σύμβουλος ΟΛΚΕ-ΟΛΠ