Ειδικες Οικονομικές Ζώνες. ΕΕ vs ΔΝΤ

του Γιάννης Σιδέρη*

Αυτό τον μήνα με τίτλο «ειδικές οικονομικές ζώνες για προσέλκυση επενδυτών» η Deutsche Welle παρουσιάζει τις «προτάσεις» του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών «για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας». Μία από τις βασικές προτάσεις είναι η δημιουργία ΕΟΖ.

Το θέμα λοιπόν ανακινείται, την στιγμή που όλα έδειχναν πως είχε παγώσει μετά και τις πολλές αντιδράσεις που είχε προκαλέσει ειδικά στη Θράκη, αλλά και στην Ήπειρο.

Ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση προεξάρχοντος του αρμόδιου υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη, φέρεται να επεξεργάζεται συνεχώς το θέμα, θέλοντας η συζήτηση να παραμείνει ανοιχτή.

«Οι ΕΟΖ δεν είναι υποχρεωτικό να αποτελούν γεωγραφική περιοχή, αλλά μπορούν να αντιστοιχούν σε μία θεματική ενότητα για ένα συγκεκριμένο κλάδο της ελληνικής οικονομίας», ....
έχει δηλώσει ο ίδιος ο υπουργός Ανάπτυξης πρόσφατα. Θέτοντας το θέμα όμως στην τελευταία συνάντηση με την τρόικα τον περασμένο Μάιο, το ΔΝΤ ήταν αρνητικό στην δημιουργία ΕΟΖ στην Ελλάδα, άρνηση που είχε εκφράσει επίσης και τον Σεπτέμβρη του 2013.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο Νίκος Παπανδρέου στο τεύχος Δεκεμβρίου 2011 της Οικονομικής Επιθεώρησης, κάτω από τον τίτλο «Ειδική Οικονομική Ζώνη, ἡ απάντηση στην υπερφορολόγηση» γράφει: «Ἡ Κυβέρνηση προτίθεται να ερευνήσει το πλαίσιο για μια Ζώνη, πού θα χαρακτηρίζεται από δραστική μείωση φορολογικών συντελεστών για τις επιχειρήσεις οι oοποίες επενδύουν ἤ λειτουργούν εκεί (…) Οι Ζώνες μπορούν να λειτουργήσουν, σύμφωνα με τις Συνθήκες της ΕΕ, όχι όπου να ’ναι, αλλά σε συνοριακές περιοχές, εκεί όπου οι γείτονες δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Ήδη φορείς από τη Θράκη, με πρωτοβουλία τού Εμπορικού της Επιμελητηρίου και με επικεφαλής την Κατερίνα Καραγιάννη, έχουν καταθέσει συγκεκριμένες προ-τάσεις…» Μάλιστα ὁ Ν.Π. προτείνει «να δημιουργηθεί μία ανεξάρτητη διοικητική Αρχή, αποκλειστικά για την Ειδική Οικονομική Ζώνη», γιά τή δουλειά πού σήμερα κάνει ἡ Γραμματεία Στρατηγικών Επενδύσεων (επικεφαλής ὁ εξόχως πρόθυμος Π. Σελέκος).

Η Κατερίνα Καραγιάννη όμως ποια είναι; Πρόκειται για το πρώην «δεξί χέρι» του επικεφαλής της Deutsche Bank, η οποία σε συνεργασία με το τουρκικό προξενείο στην Κομοτηνή (!), οργάνωσε τουρνέ στην «Ελεύθερη Ζώνη του Τσόρλου» για την προώθηση ανάλογου σχεδίου στη Βόρεια Ελλάδα.

Η κ. Καραγιάννη ήταν αυτή που έριξε την ιδέα για τη δημιουργία μιας Ειδικής Οικονομικής Ζώνης στη Θράκη -την υλοποίηση της οποίας υποστηρίζει ένθερμα η γερμανική καγκελαρία- με πολύ χαμηλό φορολογικό συντελεστή. Μάλιστα, η ίδια πρωτοστατεί στην υποβολή σχετικής πρότασης τόσο στην ελληνική κυβέρνηση όσο και στην ΕΕ.

Η ίδια έχει δηλώσει: «Ο Δρ. Μπεγκ ήρθε για εμάς εδώ από την Φρανκφούρτη με δικά του έξοδα. Οι ελεύθερες οικονομικές ζώνες έχουν μεγάλη σημασία. Είμαστε όλοι μάρτυρες της μεγάλης ανάπτυξης που σημείωσαν για την Πολωνία οι ΕΟΖ. Η (Δυτική) Θράκη είναι υποχρεωμένη να γίνει ελεύθερη εμπορική ζώνη. Άλλωστε τρία είναι τα πράγματα που έχουμε ανάγκη: Ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη. (Ο δρ Χανς Μπεγκ, είναι νομικός με εξειδίκευση στο φορολογικό δίκαιο).

Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης την ίδια χρονιά δήλωνε: «Ο τόπος μας θέλει καινούργιες ιδέες, εμπειρίες και νέους τρόπους σκέψεις μέσα σε ένα ορθολογικό και ειλικρινές περιβάλλον […] Εμείς για τις ΕΟΖ έχουμε μιλήσει από τον Απρίλιο, ανοίγοντας πρώτοι την διαβούλευση» (21/11/2011). Η Πελοπόννησος είναι μία από τις υποψήφιες περιφέρειες για δημιουργία ΕΟΖ.

Μια άλλη υποψήφια Περιφέρεια είναι η Ήπειρος. Όταν σε ερώτηση του Ευρωβουλευτή της ΝΔ Γιάννη Τσουκαλά προς τον Επίτροπο των Οικονομικών θεμάτων της ΕΕ, κύριο Όλι Ρεν ο επίτροπος απάντησε «Ειδικές Οικονομικές Ζώνες μπορούν να ιδρύονται στην επικράτεια των κρατών – μελών και οι επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται σε αυτές μπορούν να λαμβάνουν στήριξη για νέες επενδύσεις, μεταξύ άλλων, με την προϋπόθεση ότι η στήριξη αυτή παρέχεται βάσει κανόνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων», στην Ήπειρο πανηγύριζαν. (Δεκέμβριος 2012)

Ο Περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, σημείωσε ότι η περιοχή της Ηπείρου, «μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει τη δυνατότητα που της παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε με τη δημιουργία μιας ή και περισσοτέρων Ε.Ο.Ζ. να προσελκύσει επενδύσεις, να τονώσει την οικονομία της και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας που σήμερα είναι δυσεύρετες».

«Οι δηλώσεις Ρεν είναι μια θετική εξέλιξη για την Ήπειρο, αλλά και για την Ελλάδα, αφού δίνεται η ευκαιρία στον Υπουργό Ανάπτυξης να αξιοποιήσει τα νέα δεδομένα, που αφορούν και την περιοχή μας» σημείωσε, με τη σειρά του, ο δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης.

Το ίδιο έτος ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κροκίδης, κατέθεσε εγγράφως στους συναρμόδιους υπουργούς κείμενο 12 προτάσεων για οικονομική ανάπτυξη. Η δωδέκατη πρόταση ήταν η δημιουργία Ειδικών Ναυτιλιακών Οικονομικών Ζωνών όπου θα συμπεριλαμβάνει Πέραμα, Ελευσίνα, Σκαραμαγκά, Χαλκίδα, Σύρο, ίσως και τμήμα των ΟΛΠ, ΟΛΘ.

Ο ίδιος μάλιστα, έφτασε να δηλώνει πως όραμά του είναι να γίνει ο Πειραιάς «Χονγκ Κόνγκ».

Στις 12/7/2012 ο Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Με τις ΕΟΖ, δεν ζητάμε χρήματα από τους εταίρους, αλλά να μας δοθεί η δυνατότητα να προσελκύσουμε επενδύσεις, σεβόμενοι το εργασιακό καθεστώς, αλλά με επί μέρους κίνητρα»

Ο κύριος Βρούτσης Υπ. Εργασίας, όμως επίσης το 2012 δηλώνει: : «Δεν θα υπάρξουν στην Ελλάδα ειδικές οικονομικές ζώνες. Με βρίσκει αντίθετο κάτι τέτοιο και προσωπικά ως προς την πολιτική μου πρόταση».

Ωστόσο ο ίδιος είναι που με την μείωση των μισθών και των αποζημιώσεων, σε συνδυασμό με την μείωση των φορολογικών συντελεστών επί των κερδών των επιχειρήσεων, έχει ξεκινήσει την διαδικασία μετατροπής ολόκληρης της Ελλάδας σε ΕΟΖ, πρόταση την οποία είχε καταθέσει ο πρόεδρος των Γερμανών Βιομηχάνων Πέτερ Κάιτελ σε συνέντευξή του στο περιοδικό Spiegel. Στην ίδια συνέντευξη εξήγησε η Ελλάδα ότι θα εξοπλιστεί με την απαραίτητη και θεμιτή οικονομική βοήθεια (ΕΣΠΑ και κονδύλια από ΕΚΤ;), αλλά και με προσωπικό από την ΕΕ, το οποίο θα συνδιαμορφώνει επί τόπου τις μεταρρυθμίσεις!

Βέβαια το να μετατραπεί ολόκληρη η Ελλάδα σε ΕΟΖ θα ισοδυναμούσε με πλήρη ανατροπή του Ευρωπαϊκού κεκτημένου, αλλά κανείς δεν ξέρει πως μπορεί να κατοχυρωθεί και αυτό θεσμικά!

Στο μεταξύ ο κύρος Φούχτελ κόβει ανενόχλητος βόλτες ανά την Ελλάδα, βρίσκοντας πρόθυμους Δημάρχους και Περιφερειάρχες, αδελφοποιώντας με αντίστοιχους δήμους της Γερμανίας και προωθώντας με αυτόν τον τρόπο τα σχέδια της χώρας του.

Ωστόσο δύο γεγονότα ήρθαν να ανακόψουν προσωρινά τις επιδιώξεις Γερμανίας και των υποτελών Ελληνικών κυβερνήσεων. Το πρώτο είναι οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας, ιδιαίτερα έντονες στην Θράκη αλλά και στην Ήπειρο, μια και ο λαός άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι οι ΕΟΖ δεν είναι κάτι αντίστοιχο με τις ΒΙΠΕ που γνώριζε και δεν έχουν σα στόχο την ανάπτυξη, όπως διατείνονταν οι κυβερνώντες.

Ο Δημ. Καζάκης (οικ. Αναλυτής και Γ.Γ. του ΕΠΑΜ) ήταν από τους πρώτους που ανακύρηξε το θέμα των ΕΟΖ σε μείζον, ενημερώνοντας τον κόσμο περί τίνος πρόκειται. Στις 8 Δεκ 2011 δήλωνε:

«Θέλουν λοιπόν κάποιοι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες στην Ελλάδα ώστε να μπορέσουν να «αναπτυχθούν» οι περιοχές τις οποίες εμείς «δεν μπορούμε» να τις αναπτύξουμε, λες και είναι κάτι που βρίσκεται στο γονίδιό μας ως ελάττωμα και θα πρέπει να μας τις «αναπτύξουν» άλλοι… Αυτό που λένε λοιπόν αυτοί οι «επενδυτές» είναι απλό: «θα πάρω τα λεφτά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του ΕΣΠΑ και άλλων παρεμφερών προγραμμάτων, για να αναπτύξω την χώρα σου, όμως θα το κάνω μόνο μέσα σε μία Ειδική Οικονομική Ζώνη όπου θα πρέπει να έχω την κυριότητα του συνόλου των ιδιοκτησιών που υπάρχουν σε αυτήν, είτε είναι ιδιωτική είτε δημόσια. Γι’ αυτό τον λόγο ψηφίστηκε στις 29 Ιουνίου ο εφαρμοστικός νόμος ο οποίος προβλέπει ότι η ιδιοκτησία αποσπάται από την κυριότητα. Δηλαδή μπορεί κανείς να έχει την ιδιοκτησία ενός αντικειμένου αλλά όχι απαραίτητα και την κυριότητά του την οποία μπορεί να την έχει άλλος…! Γιατί γίνεται αυτό; Μα για να μπορεί να έρθει ο επενδυτής και να διεκδικήσει δικαίωμα στην ιδιοκτησία, κινητή, ακίνητη αλλά και στο οικονομικό προϊόν που παράγεται σε αυτήν άρα και να πληρωθεί από τον κάτοχό της, για να «αναπτύξει» την περιοχή που περιλαμβάνεται εντός της ΕΟΖ…!»

Το δεύτερο γεγονός που «πάγωσε» (;) την διαδικασία, ήταν το αρνητικά διακείμενο στην πρόταση αυτή ΔΝΤ, όπως εκφράστηκε μέσω των αντιπροσώπων του σε πρόταση της Ελληνικής Κυβέρνησης στις 11/9/2012 αλλά και στις 8/5/2013.

Γιατί όμως η κυβέρνηση επιμένει στην δημιουργία ΕΟΖ στην χώρα μας; Τι (και ποιους) εξυπηρετεί;

Η Γερμανία, ήδη από το 2006, έχει στραφεί προς ανανεώσιμες πηγές ενέργειες, με στόχο την ενεργειακή της αυτονομία αλλά και την απαλλαγή της από την επικίνδυνη πυρηνική ενέργεια. Ωστόσο το σχέδιο δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί προσωρινά. Ένα ατύχημα όμως, επανέφερε βίαια το σχέδιο ανάπτυξης των ΑΠΕ. Πρόκειται για το πυρηνικό ατύχημα της Φουκοσίμα το 2010. Το αποτέλεσμα; Η επιβάρυνση των καταναλωτών για την υποστήριξη του λογαριασμού υπέρ των ΑΠΕ στη Γερμανία αυξήθηκε κατά 47% το 2013 μόνο.

Βέβαια, από την άλλη πλευρά, παρά τη δυσφορία για τις αυξήσεις, η κοινή γνώμη δείχνει να υποστηρίζει στην πράξη τη μετάβαση της Γερμανίας προς μια “καθαρή” οικονομία, κι ενώ η αντιπολίτευση δεν προτείνει κάποιον εναλλακτικό δρόμο.

Η καγκελαρία όμως έχει και ένα άλλο πολύ σημαντικό πρόβλημα. Αυτό των πυρηνικών αποβλήτων όπου  η ασφαλής τους φύλαξη προϋποθέτει την κατασκευή υπόγειων αποθηκευτικών χώρων, που μπορούν να αντέξουν πολέμους, φυσικές καταστροφές, ακόμα και μια νέα εποχή παγετώνων. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το περιοδικό Spiegel, τα κατάλοιπα της πυρηνικής εποχής θα πρέπει να φυλαχθούν σε έναν οριστικό χώρο για ένα εκατομμύριο χρόνια. Αυτός τουλάχιστον είναι ο στόχος του νομοσχεδίου που παρουσίασε η γερμανική κυβέρνηση τον Απρίλιο και το οποίο περιλαμβάνει σχέδιο για να επιλεγεί η τοποθεσία φύλαξης των πολύ επικίνδυνων αποβλήτων.  Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Περιβάλλοντος, θα παραχθούν 173.442 κυβικά μέτρα ραδιενεργών αποβλήτων χαμηλής και μεσαίας ακτινοβολίας και 107.430 κυβικά μέτρα ραδιενεργών θρυμματισμένων λίθων. Πρόκειται για μία τεραστίων διαστάσεων επιχείρηση που δεν προβλέπεται να ολοκληρωθεί, σύμφωνα με τους ειδικούς, πριν από το 2080 «το νωρίτερο».

Που εμπλέκεται η Ελλάδα αλλά και γενικότερα ο Νότος;

Όταν μια χώρα δεν διαθέτει τους πόρους για να δημιουργήσει τη δική της υποδομή παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, η εναλλακτική λύση είναι να φτιαχτεί η υποδομή από μια άλλη χώρα και να πληρωθεί μέσω της εξαγωγής της ενέργειας στη χώρα αυτή. Κάπως έτσι μπαίνει στο παιχνίδι και ένα ακόμη εργαλείο, αυτό της διακρατικής συνεργασίας για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας όπως προβλέπεται από την σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία.

Το αντίστοιχο πρόγραμμα στην Ελλάδα έχει την ονομασία «Ήλιος», το οποίο εκπόνησε ο Γ. Παπακωνσταντίνου και προβλέπει την κατασκευή ηλιακών πάρκων, με το παραγόμενο ρεύμα να εξάγεται σε ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στη Γερμανία. Με δικά της μηχανήματα και απέναντί της μια χώρα παραδομένη και διψασμένη για επενδύσεις, είναι βέβαιο ότι η Γερμανία θα κλείσει τις καλύτερες δυνατές συμφωνίες. Χαρακτηριστικό είναι ότι, σύμφωνα με τους όρους του έργου, τα όποια κέρδη θα προκύπτουν για την Ελλάδα, θα διατίθενται αποκλειστικά στην αποπληρωμή του χρέους.

(Άρθρο 13 της σχετικής σύμβασης: «Η Ελλάδα δεσμεύει τα μελλοντικά έσοδα από το πρόγραμμα Ήλιος ή έσοδα από άλλες ιδιωτικοποιήσεις, πέραν αυτών που ήδη περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα προσαρμογής, προκειμένου να μειώσει περαιτέρω το χρέος της Ελληνικής Δημοκρατίας μέχρις του ποσού των 15 δις. ευρώ, με σκοπό την αποκατάσταση της δανειοδοτικής ικανότητας του ΕΜΧΣ»)

Όσο για τα πυρηνικά απόβλητα, πολλοί αναρωτηθήκαν σε τι εξυπηρετούσαν οι επιδιώξεις δημιουργίας ΕΟΖ σε έναν άγονο τόπο, όπως η Ήπειρος. Ο νοών νοείτο!

Γιατί οι εκπρόσωποι του ΔΝΤ εμφανίζονται αρνητικοί;

Είναι προφανές ότι το ΔΝΤ εξυπηρετώντας κατ’ εξοχήν τα αμερικανικά συμφέροντα, βλέποντας την Ελλάδα να μετατρέπεται εξ ολοκλήρου σε προτεκτοράτο των Γερμανών, αντιδρά φυσιολογικά, για γεωοικονομικούς και γεωπολιτικούς λόγους.

Δεν γνωρίζουμε που θα καταλήξει αυτή η ιστορία των ΕΟΖ για την χώρα μας. Είναι βέβαιο πάντως πως ο εναγκαλισμός μας με την ΕΕ, μόνο το εθνικό συμφέρον δεν προωθεί, πράγμα που γίνεται όλο και πιο φανερό και στην καθημερινότητά μας. Άλλωστε η δημιουργία ΕΟΖ σε μια χώρα, προϋποθέτει την φτωχοποίηση του λαού της, αλλά και την εισροή λαθρομεταναστών. Και οι δύο προϋποθέσεις καλύπτονται πλήρως στην χώρα μας. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Μόνο η έξοδός μας από την ΕΕ μπορεί να μας οδηγήσει στην ευημερία!

Υ.Γ. Ελπίζω η ομάδα του Σαμαρά να μην με εγκαλέσει ως «εξτρεμιστή» μια και καταφέρομαι κατά της ΕΕ!

*Ο Γιάννης Σιδέρης είναι μέλος του Ε.ΠΑ.Μ. Πάτρας.