Το νέο μνημόνιο και το εφαλτήριο της Χ.Α.

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Χωροταξικά, ο Αντώνης Σαμαράς από σήμερα, Σάββατο, και μέχρι την επόμενη Παρασκευή θα κινηθεί μεταξύ Αθηνών, Ουάσιγκτον και Νέας Υόρκης. Πολιτικά, θα προβληματίζεται μεταξύ τρόικας και Χρυσής Αυγής. Στο επίκεντρο του προβληματισμού, σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, βρίσκεται ο πειρασμός των πρόωρων εκλογών, με αφορμή τον αντιναζιστικό «άθλο» που φέρουν εις πέρας οι μέχρι πρότινος τυφλές, κωφές και παράλυτες αστυνομικές και δικαστικές αρχές.

Δεν χρειάζεται να υιοθετήσει κανείς κάποια ευφάνταστη θεωρία συνωμοσίας για να αντιληφθεί ότι η κυβέρνηση, μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, διαχειρίζεται ως χρυσή ευκαιρία τον καταιγισμό αποκαλύψεων γύρω από τη δράση της Χ.Α. και του ενδεχομένου να χαρακτηριστεί...
και επίσημα αυτό που πράγματι είναι, μια εγκληματική οργάνωση. Ούτε χρειάζεται να υποστείλει τη σημαία του αντιφασισμού για να καταγγείλει ταυτόχρονα ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να «ξεπλύνει» μέσω της επιχείρησης κατά της Χ.Α. έναν καταιγισμό νέων μέτρων και επιβαρύνσεων που επίκεινται σε βάρος της κοινωνίας.

Η ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ ΤΗΣ ΤΡΟΪΚΑΣ

Λίγο πριν αναχωρήσει ο πρωθυπουργός για τις ΗΠΑ θα έχει (σήμερα, Σάββατο) μια σύντομη συνάντηση με τους επικεφαλής της τρόικας, της οποίας η τελευταία «επιθεώρηση» θα συνεχιστεί τον Οκτώβριο. Τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας θα παραμείνουν στην Αθήνα για να συνεχίσουν τη δουλειά με κάθε επιμέρους υπουργείο. Ο απολογισμός της «επιθεώρησης» συνοψίζεται στα εξής:

Και στα τέσσερα «προαπαιτούμενα» της δόσης του 1 δισ. ευρώ (αμυντικές βιομηχανίες, διαθεσιμότητα, κώδικας δικηγόρων και χρέη προς ΕΥΑΘ – ΕΥΔΑΠ), υπάρχουν εκκρεμότητες τις οποίες κανείς δεν βιάζεται να κλείσει. Ούτε η κυβέρνηση κρέμεται από αυτή τη μικρή δόση, ούτε η τρόικα θα κάνει σαματά, προς το παρόν, εφόσον εκκρεμεί μια πολύ πιο μεγάλη διαπραγμάτευση για το νέο μεσοπρόθεσμο, το χρέος και το νέο μνημόνιο.

Πιο ασφυκτική είναι η προθεσμία για τον νέο προϋπολογισμό, το σχέδιο του οποίου πρέπει να κατατεθεί μέχρι τις 7 Οκτωβρίου, βάσει της συνταγματικής δέσμευσης. Η τρόικα επέστρεψε ως «πρόχειρα» τα βασικά μεγέθη που έβαλε στο χαρτί το οικονομικό επιτελείο. Ωστόσο, το βασικό σενάριο του νέου προϋπολογισμού περιλαμβάνει μια θανατηφόρα δόση φορολογίας: συνολικά το υπουργείο Οικονομικών υπόσχεται να μαζέψει πάνω από 44 δισ. φόρους, άμεσους και έμμεσους, το 2014, που αντιστοιχούν σε ένα ΑΕΠ το οποίο στην καλύτερη περίπτωση θα φτάσει τα 180 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ρεκόρ που αξίζει καταχώριση στο βιβλίο Γκίνες. Μια οικονομία με σωρευτική ύφεση 25% σε μια τετραετία να προϋπολογίζει φόρους ίσους σχεδόν με το 25% του ΑΕΠ της!

Πιο σημαντικές από τα προαπαιτούμενα της δόσης του 1 δισ. και το σχέδιο προϋπολογισμού είναι οι «παρακαταθήκες» που άφησε το ΔΝΤ για τη μεγάλη διαπραγμάτευση που αφορά: Πρώτον, άνοιγμα του ασφαλιστικού από μηδενική βάση, αφού το σύστημα απειλείται με κατάρρευση και αντιμετωπίζει «τρύπα» μέχρι 2 δισ. ευρώ. Δεύτερον, αναθεώρηση του καθεστώτος των ομαδικών απολύσεων, με στόχο την περαιτέρω διευκόλυνσή τους με κριτήρια τις «ιδιαίτερες ανάγκες» κάθε κλάδου (βλέπε τράπεζες). Τρίτον, επενεξέταση του χρονοδιαγράμματος των αποκρατικοποιήσεων που το 2014 πρέπει να αποφέρουν έσοδα 3,8 δισ. ευρώ.

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ «ΠΑΖΑΡΙ»

Τα καινούργια κεφάλαια στην ατζέντα της τρόικας προβλέπονται στο επικαιροποιημένο μνημόνιο, πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο του νέου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος που πρέπει να νομοθετηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου, συναρτώνται άμεσα με μια «πολιτική συμφωνία» για το πόσο από το «πρωτογενές πλεόνασμα» που υποτίθεται έχει παραγάγει με ποικίλες αλχημείες η κυβέρνηση είναι αποδεκτό από τους δανειστές, αλλά μπλέκονται και με το μεγάλο «παζάρι» για τη νέα παρέμβαση στο ελληνικό χρέος, προκειμένου να καταστεί βιώσιμο.

Τον πρώτο λόγο σ’ αυτό έχουν οι ευρωπαϊκές συνιστώσες της τρόικας (Κομισιόν/ΕΚΤ) και θα «μιλήσουν» στις συνεδριάσεις του Eurogroup του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου. Ωστόσο, το «κλειδί» των αποφάσεών τους το κρατά το ΔΝΤ, το οποίο εντός του Οκτωβρίου θα πρέπει να αποφασίσει κατά πόσο καλύπτεται χρηματοδοτικά η Ελλάδα για το επόμενο 12μηνο προκειμένου να συνεχίσει τη συμμετοχή του στη δανειοδότησή της (8,9 δις. εντός του 2014). Αλλά, πέραν αυτού θα πρέπει να τηρηθεί και η συμφωνία Ε.Ε. – ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους μέχρι το 2022. Υπενθυμίζουμε ότι πέρσι τέτοιον καιρό οι δανειστές είχαν συμφωνήσει να εκταμιεύσουν μεγαλύτερες δόσεις του δανείου για το 2013, αφού προηγουμένως είχε επέλθει ένας συμβιβασμός με το ΔΝΤ: να επιτευχθεί μείωση του χρέους στο 124% του ΑΕΠ μέχρι το 2020 και κάτω του 110% του ΑΕΠ το 2022. Το σωτήριον έτος 2022 είναι μακριά, αλλά τα νούμερα δεν βγαίνουν, και γι’ αυτό το ΔΝΤ επενέρχεται συχνά – πυκνά σε υπενθυμίσεις αυτής της συμφωνίας που προϋποθέτει μιας μορφής κούρεμα του χρέους.

ΤΕΤ Α ΤΕΤ ΜΕ ΛΑΓΚΑΡΝΤ

Αυτό είναι και ένα από τα βασικά αντικείμενα της επίσκεψης Σαμαρά στις ΗΠΑ. Στη συνάντηση με την επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, θέλει να διερευνήσει τις διαθέσεις του Ταμείου για το timing και την ένταση των πιέσεων που θα ασκήσει στο Βερολίνο ώστε να γίνει άμεσο ή έμμεσο κούρεμα του ελληνικού χρέους. Αν και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η κ. Λαγκάρντ θα εμπιστευτεί τα σχέδιά της στον πρωθυπουργό.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου, θα αποσαφηνιστεί το deal (ή και το διαζύγιο) Ε.Ε. και ΔΝΤ, θα αποφασιστεί τι μορφή θα έχει η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους (πιθανότατα παράταση εξόφλησης και μεγάλη μείωση επιτοκίων) και θα εξεταστεί η μορφή του νέου πακέτου βοήθειας που θα καλύπτει το χρηματοδοτικό κενό 2015-2016. Η τελική απόφαση γι’ αυτό ίσως να μείνει σε εκκρεμότητα μέχρι την άνοιξη, όπως υποστηρίζει μέχρι τώρα η γερμανική ηγεσία, αλλά δεν αποκλείεται και επίσπευση, σε περίπτωση που αυτό επιβάλει η συμμετοχή των υποψηφίων εταίρων της Μέρκελ στο Βερολίνο, των σοσιαλδημοκρατών. Αλλά, κι αυτό με το σειρά του περιπλέκει τα πράγματα, αφού μια απόφαση για τον «μεγάλο ασθενή» της Ευρωζώνης είναι στενά συνδεδεμένη με το πώς θα προχωρήσει η περίφημη τραπεζική ένωση (ποιος θα εγγυάται και ποιος θα πληρώνει για τις χρεοκοπημένες τράπεζες) και το αν θα υιοθετηθούν τα ευρωομόλογα – τα οποία υποστηρίζουν οι γερμανοί σοσιαλδημοκράτες, αν και όχι με ιδιαίτερο ζήλο. Και τα δύο ζητήματα ακουμπάνε το απόλυτο γερμανικό ταμπού: την «αμοιβαιοποίηση» του χρέους, κρατικού και τραπεζικού.

ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ

Υπάρχουν ενδείξεις, λοιπόν, ότι η λύση του ελληνικού «ζητήματος» θα γίνει υποσύνολο μια ευρύτερης συμφωνίας για μια σημαντική αλλαγή στη διαχείριση της κρίσης της ευρωζώνης. Σημαντική για τις αγορές, τις τράπεζες, τις πολιτικές και επιχειρηματικές ελίτ που τσαλαβουτάνε στην ύφεση, αλλά όχι για τις κοινωνίες. Ακόμη και μια σημαντική ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, θα συνοδευτεί από ένα τρίτο μνημόνιο που θα διαιωνίζει τη λιτότητα και θα εδραιώνει τις «μεταρρυθμίσεις» οι οποίες καταλύουν δικαιώματα και εθνική κυριαρχία.

Η περίπλοκη διπλωματία μεταξύ ΔΝΤ, Κομισιόν, ΕΚΤ και πολλών αξιωματούχων σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τους επόμενους μήνες θα έχει, λοιπόν, «πολλή Ελλάδα» στο επίκεντρο, αλλά όχι αποκλειστικά αυτή. Ο συγκερασμός συμφερόντων που πρέπει να επιτευχθεί ανάμεσα στα «θηρία» της καπιταλιστικής οικονομίας δεν αφήνει περιθώρια για περισπασμούς. Από την άποψη αυτή, τα σχέδια της συγκυβέρνησης της Αθήνας να κεφαλαιοποιήσει γρήγορα τα κέρδη από την επιχείρηση κατά της Χ.Α., με προσφυγή σε πρόωρες εκλογές, μπορεί και να μπουν στον «πάγο» από τους δανειστές. Εκτός αν πειστούν ότι επίκειται μια τόσο σίγουρη εκλογική νίκη του «μνημονιακού τόξου» που θα εξασφαλίζει γρήγορη, χωρίς τριβές και αντιστάσεις αποδοχή του νέου μνημονίου. Αν τους «βγει» το σενάριο αυτό, θα οφείλουν ευγνωμοσύνη στο «πολυεργαλείο» (του συστήματος) Χ.Α.

από το «Δρόμος της Αριστεράς»