Ευρώ ή Δραχμή; Υποδούλωση ή Ελευθερία;

του Δημήτρη Καζάκη

Ακόμη και σήμερα υπάρχουν ορισμένοι που επιμένουν ότι το δίλημμα Ευρώ ή Δραχμή, όπως έχει πολιτογραφηθεί στην κοινή διάλεκτο το αληθινό δίλημμα κοινό νόμισμα, ή εθνικό κρατικό νόμισμα, είναι ένα ψευδοδίλημμα και τέλος πάντων δεν είναι το κυρίαρχο ζήτημα. Αυτό μπορεί να το ισχυρίζεται μόνο όποιος είτε διακρίνεται για την άγνοιά του, είτε για την σκοπιμότητά του στην εξυπηρέτηση αλλότριων συμφερόντων. Κι ενώ η άγνοια δεν αποτελεί επιχείρημα και συγχωρείται, η σκοπιμότητα όχι.

Είναι αδιανόητο να χρειάζεται να λέμε και να ξαναλέμε τα αυτονόητα, αλλά αγαπητές κυρίες και κύριοι από την πρώτη στιγμή που το νόμισμα χρησιμοποιήθηκε ως βασικό συναλλακτικό μέσο αποτέλεσε την καρδιά του οικονομικού προβλήματος. Ο Αριστοτέλης διέκρινε δύο είδη οικονομίας: την «κατά φύσιν κτητική», που καλύπτει τις λογικές ανάγκες του ανθρώπου μέσα από την παραγωγή, τόσο σε επίπεδο οικογένειας όσο και σε επίπεδο πόλης και τη «χρηματιστική», που εξυπηρετεί αλόγιστες επιθυμίες πλουτισμού, άρα είναι «παρά φύσιν».

Η ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΙΚΗ

Για τον Αριστοτέλη «η χρηματιστική σχετίζεται κυρίως με το νόμισμα και έχει κύριο έργο της την...
εξασφάλιση μεγαλύτερου κέρδους, επειδή προσπορίζει πλούτο και χρήματα… Γι' αυτό πολύ εύλογα η τοκογλυφία είναι μισητή, επειδή το κέρδος προέρχεται από το ίδιο το νόμισμα κι όχι από τη χρήση, για την οποία προορίστηκε. Ενώ επινοήθηκε για χάρη της συναλλαγής, το νόμισμα πολλαπλασιάζεται από τον τόκο (γι' αυτό άλλωστε και ο τόκος ονομάστηκε έτσι γιατί όπως τα γεννήματα είναι όμοια με τους γεννήτορες τους, έτσι και ο τόκος είναι γέννημα χρημάτων από χρήματα). Επομένως απ' όλους τους τρόπους απόκτησης πλούτου βασικά αυτός είναι ο πιο αφύσικος.»

Επομένως, το πρώτο και βασικό βήμα για να αντιμετωπιστεί ο «παρά φύσιν» πλουτισμός και πιο συγκεκριμένα η τοκογλυφία είναι να ελέγξει η κοινωνία το νόμισμα και να το χρησιμοποιήσει αυστηρά ως γενικό ισοδύναμο, δηλαδή ως μέτρο της συναλλαγής και όχι ως μέσο πλουτισμού και συσσώρευσης χρέους. Πότε ελέγχει η κοινωνία το νόμισμα; Όταν διατηρεί για τον εαυτό της το εκδοτικό δικαίωμα του νομίσματος και κατέχει τους βασικούς μοχλούς της κυκλοφορίας του, δηλαδή πρώτα και κύρια την κεντρική τράπεζα. Πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Με την κατάκτηση της δημοκρατίας όπου ο ίδιος ο λαός ασκεί την κυριαρχία στην χώρα του.

Το νόμισμα δεν είναι ένα απλό εργαλείο, αλλά αντιπροσωπεύει σχέσεις δύναμης, εξάρτησης, εξουσίας και εκμετάλλευσης. Συνεπώς δεν είναι αδιάφορο το τι νόμισμα διαθέτει μια οικονομία, ούτε το ποιος το εκδίδει, ή το ελέγχει. Αν ήταν έτσι, τότε γιατί δεν επετράπη στην Ελλάδα από τις Προστάτιδες Δυνάμεις να εκδώσει το δικό της νόμισμα στο έδαφός της από το κράτος της, μετά την δολοφονία Καποδίστρια και την εγκατάσταση της «ξένης ακρίδας», όπως ονόμασε ο λαός μας την Βαυαροκρατία; Γιατί για πρώτη φορά στην ιστορία της η Ελλάδα κατόρθωσε να εκδώσει το δικό της εθνικό κρατικό νόμισμα μόλις το 1949;  Πόσο δύσκολο είναι να το καταλάβει κανείς ότι χωρίς το δικό σου εθνικό νόμισμα δεν μπορείς καν να σταθείς σαν χώρα; Μάλλον πολύ δύσκολο, έως ακατόρθωτο όταν φοράς τις παρωπίδες της ιδεολογίας, ή της σκοπιμότητας.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ

Ο αγώνας για εθνικό κρατικό νόμισμα έναντι των παγκόσμιων νομισμάτων με χρυσή κανόνα ή χωρίς και σε ιδιωτικά χέρα, είναι ένας αγώνας που υφίσταται ανάμεσα στους εκπροσώπους της δημοκρατίας και της απολυταρχίας πολύ πριν την βιομηχανική επανάσταση τον 19ο αιώνα. Ο περίφημος άγγλος ποιητής Πέρσι Σέλυ έγραφε στα 1820 για την επινόηση του δημόσιου χρέους όταν για πρώτη φορά εφαρμόστηκε ως εργαλείο διακυβέρνησης: «Οι πλούσιοι, χωρίς να είναι πλέον σε θέση να εξουσιάσουν με τη βία, έχουν εφεύρει το καθεστώς αυτό ώστε να μπορούν να κυβερνούν με την απάτη. Οι πιο δεσποτικές κυβερνήσεις της αρχαιότητας δεν γνώριζαν την εφεύρεση αυτή, η οποία είναι μια συνοπτική μέθοδος για να αποσπάσει από τους ανθρώπους πολύ περισσότερα από όσα όλοι οι πραιτοριανοί φύλακες, τα αυθαίρετα δικαστήρια, και οι εισπράκτορες φόρων που έγιναν σε έσχατη περίπτωση δικαστές, δεν θα μπορούσαν ποτέ να στραγγίσουν. Ούτε η περσική μοναρχία ούτε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όπου η θέληση ενός ατόμου αναγνωριζόταν ως ανέκκλητο δίκαιο, δεν απέσπασε ποτέ το ένα εικοστό από την αναλογία που αποσπά τώρα από την ιδιοκτησία και την εργασία των κατοίκων της Μεγάλης Βρετανίας.» Και φυσικά ζητούσε την ολοκληρωτική διαγραφή του δημόσιου ή εθνικού χρέους, όπως και το πέρασμα του δικαιώματος έκδοσης του νομίσματος στα χέρια μια δημοκρατικής διακυβέρνησης του εργαζόμενου λαού.

Το εθνικό κρατικό νόμισμα από εκείνη την εποχή συνδέθηκε με τις δημοκρατικές προσδοκίες των πιο φιλελεύθερων και φωτεινών μυαλών, αλλά και με τους αγώνες των λαών για δημοκρατία και εθνική αυτοτέλεια και ανεξαρτησία. Όταν το 1931, καταμεσής του παγκόσμιου κραχ, συναντήθηκαν στο Λονδίνο τα καλύτερα μυαλά της γηραιάς Αλβιόνος για να συζητήσουν για την κρίση, όλοι τους με μια φωνή επανέλαβαν όσα έγραφε ο Σέλυ σχεδόν έναν αιώνα νωρίτερα. Μάλιστα ένας από αυτούς ο Σερ Μπάζιλ Μπλάκετ, ξεκίνησε την ομιλία του κάπως έτσι: «Λέγεται ότι σε αναλογία με τον αριθμό τους υπάρχουν περισσότεροι ειδικοί στο σκάκι στα τρελοκομεία από οποιαδήποτε άλλη τάξη, μετά από αυτούς έρχονται οι ειδικοί στα νομισματικά…» Ειρωνευόταν εκείνους τους «ειδικούς» που θεωρούσαν δευτερεύον ζήτημα το νομισματικό και αντιμετώπιζαν το παγκόσμιο νόμισμα σε χρυσό και με αντίκρισμα χρέος το ίδιο με το εθνικό κρατικό νόμισμα που δεν συσσωρεύει χρέος.

Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Οι λαοί κατόρθωσαν να επιβάλουν μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο τη λογική του εθνικού κρατικού νομίσματος στις περισσότερες χώρες του κόσμου και έτσι άνοιξε ο δρόμος για τον μεταπολεμικό εκδημοκρατισμό του πολιτικού συστήματος, αλλά και για κατακτήσεις στα δικαιώματα της εργασίας. Είναι τυχαίο που την εποχή αυτή, την εποχή του εθνικού κρατικού νομίσματος είχαμε τις περισσότερες κατακτήσεις από ποτέ στη δημοκρατία και στα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα; Είναι τυχαίο ότι η δραστική υποχώρηση των παγκόσμιων νομισμάτων μεταπολεμικά και η κρίση του συστήματος του Bretton Woods, που ωφέλησε την σταθερότητα των εθνικών νομισμάτων ακόμη και των πιο αδύναμων οικονομιών, συνδέθηκε άρρηκτα με την κατάρρευση του αποικιοκρατικού συστήματος σε παγκόσμιο επίπεδο;

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΡΕΒΑΝΣ

Φυσικά ποτέ οι ολιγαρχίες δεν συγχώρησαν τους λαούς που επέβαλαν την λογική του εθνικού νομίσματος κι έτσι περιόρισαν δραστικά την δυνατότητα επεκτατισμού τους σε βάρος των πιο αδύναμων οικονομιών, χωρών και λαών. Οι εκπρόσωποι των πιο αρπακτικών μερίδων του διεθνούς κεφαλαίου δεν σταμάτησαν να κατηγορούν το εθνικό νόμισμα. Ο Φρήντριχ Χάγιεκ, ένας από τους πιο υστερικούς νεοσυντηρητικούς αυστριακής καταγωγής, είδωλο για τους πιο πωρωμένους θατσερικούς, εξέδωσε το 1976 ένα βιβλίο για την αποκρατικοποίηση του χρήματος (The Denationalization of Money) όπου υποστήριξε την έκδοση ανταγωνιστικών ιδιωτικών νομισμάτων που θα επέτρεπαν την υπέρβαση των συνόρων και θα έκαναν τις αγορές να συγκλίνουν σε ένα ή δύο με αποτέλεσμα να επιβληθούν ενιαίοι χρηματοπιστωτικοί κανόνες παγκόσμια. Ο Χάγιεκ δεν έκανε τίποτε περισσότερο από το να επαναφέρει την παλιά νομισματική θεωρία των μερκαντιλιστών του 17ου και 18ου αιώνα που χρησίμεψε στην δημιουργία των πρώτων σύγχρονων αυτοκρατοριών σε βάρος των πιο αδύναμων λαών, χωρών και περιοχών του πλανήτη.

Η θεωρία αυτή αν και απορρίφθηκε τότε από το σύνολο σχεδόν των σοβαρών οικονομολόγων του πλανήτη, αποτέλεσε το πιο τρελό όνειρο των μεγάλων διεθνοποιημένων τραπεζών και των πολυεθνικών που χρηματοδότησαν την διάδοσή της τόσο στα επιτελεία των κυβερνήσεων, όσο και στα πανεπιστήμια. Κι έτσι από την δεκαετία του ’80 και μετά άρχισε σιγά-σιγά να οικοδομείται. Κι έτσι το παλιό θέσφατο των εκπροσώπων της απολυταρχίας, αυτή η τόσο παλιά και απαρχαιωμένη αντίληψη που λειτουργεί ως ιδανικό μέσο επεκτατισμού των ισχυρών σε βάρος των αδύναμων, ντύθηκε με τα φανταχτερά χρώματα της παγκοσμιοποίησης και μας πλασαρίστηκε με τόνους μακιγιάζ για να περάσει ως κάτι νέο, αυτό που προέρχεται από τις πιο αντιδραστικές παραδόσεις του παρελθόντος.

Η εξαγορά των οικονομικών σπουδών και η υποβάθμισή τους ως εκεί που δεν παίρνει άλλο, βοήθησε ώστε ακόμη δεξιοί και αριστεροί να υποταχθούν στη νοσηρή του παρουσία. Ιδίως όταν πήρε την συγκεκριμένη μορφή του ευρώ και συνοδεύτηκε από πακτωλό κονδυλίων εξαγοράς του κομματικής υπαλληλίας και του περιβάλλοντος χώρου που είχαν σχηματίσει τα κόμματα γύρω τους.

ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΡΟΥΜΕ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ;

Που να σκεφτούν τα αυτονόητα. Πώς να αντιληφθούν ότι χωρίς εθνικό κρατικό νόμισμα δεν μπορεί καν να υπάρξει εθνική κυριαρχία, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί η τραπεζοκρατία και η χρεοκρατία. Πολύ περισσότερο σήμερα. Το πρόβλημα της εθνικής κυριαρχίας σήμερα δεν συνδέεται τόσο με τις δανειακές συμβάσεις, οι οποίες εύκολα καταγγέλλονται με βάση το διεθνές δίκαιο.

Το τεράστιο πρόβλημα της εθνικής κυριαρχίας βρίσκεται, πρώτα και κύρια, στο γεγονός ότι όλες οι «διεθνείς δεσμεύσεις» που έχουν επιβάλει οι δανειστές και η τρόικα στην χώρα μας έχουν περάσει στο εσωτερικό δίκαιο της χώρας και υπέρ τους έχουν νομολογήσει και τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας. Επομένως δεν υπάρχει κανένας θεσμικός τρόπος ανατροπής ή αποδέσμευσης της χώρας υπό την υπάρχουσα νομική μορφή της από τις δεσμεύσεις που της έχουν επιβληθεί. Όποιος λέει το αντίθετο, είτε τρέφει άγνοια, είτε κοροϊδεύει τον κόσμο. Θα μου πείτε ο πρώτος είναι; Όχι, αλλά όποιος σέβεται τον εαυτό του, τούτο το λαό που υπόκειται σε μεθοδευμένη γενοκτονία και την πατρίδα του που καταστρέφεται, οφείλει τουλάχιστον να λέει πάντα και κάτω απ’ όλες τις συνθήκες την αλήθεια.

Η εθνική κυριαρχία της χώρας δεν μπορεί να διεκδικηθεί από τον λαό, ούτε μπορεί να κατακτηθεί αν δεν ενεργοποιηθεί η ακροτελεύτια διάταξη του υφιστάμενου Συντάγματος, άρθρο 120 και ειδικότερα η παράγραφος 2 που προβλέπει: «O σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων.» Η παράγραφος 3 που προβλέπει: «O σφετερισμός, με οποιονδήποτε τρόπο, της λαϊκής κυριαρχίας και των εξουσιών που απορρέουν από αυτή διώκεται μόλις αποκατασταθεί η νόμιμη εξουσία, οπότε αρχίζει και η παραγραφή του εγκλήματος.» Και της παραγράφου 4 που προβλέπει: «H τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία.»

Ποιος μπορεί να ενεργοποιήσει αυτή την ακροτελεύτια διάταξη του υφιστάμενου Συντάγματος; Μόνο ο ίδιος ο λαός αυτοπροσώπως με τον τρόπο που θα επιλέξει ο ίδιος. Όχι ασύνταχτα, σαν μπουλούκι, εύκολος αντίπαλος των δοσίλογων και του καθεστώτος, αλλά συντεταγμένα και οργανωμένα ανά γειτονιά και χώρο δουλειάς. Έτοιμος για όλα προκειμένου να κερδίσει την ελευθερία του.

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ

Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο εντός ευρώ; Πόσο ανόητος, πόσο άσχετος και πόσο αναίσθητος πρέπει να είναι κάποιος για να απαντήσει ναι. Βέβαια, υπάρχουν κι εκείνοι που απαντούν ότι το δίλλημα του νομίσματος δεν μας ενδιαφέρει. Δικαίωμά τους. Όμως δεν πρέπει να μας απαντήσουν σε ορισμένα απλά ερωτηματάκια; Πώς θα γίνει να ξεφορτωθούμε το χρέος, έστω του σημαντικότερου μέρους του, όταν οι χρεωστικές απαιτήσεις των 240 δις ευρώ που δόθηκαν από το ευρωσύστημα στο ελληνικό κράτος περιήλθαν από 1/7/2013 στην αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας; Και για να λείψουν τα δικολαβίστικα και οι ανοησίες περί επαναδιαπραγμάτευσης θα θυμίσουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 32 παράγραφος 8 της Ιδρυτικής Συνθήκης του ΕΜΣ προβλέπονται τα εξής: «Στον βαθμό που είναι αναγκαίο για την άσκηση των δραστηριοτήτων που προβλέπονται στην παρούσα συνθήκη, όλη η περιουσία, οι χρηματοδοτικοί πόροι και τα στοιχεία του ενεργητικού του ΕΜΣ δεν υπόκεινται σε κανέναν περιορισμό, ρύθμιση, έλεγχο και μορατόρια οποιασδήποτε φύσεως.»

Με άλλα λόγια αποκλείεται εξαρχής οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με τον ΕΜΣ για τον περιορισμό, ρύθμιση, ή μορατόριουμ επί των χρωστικών του απαιτήσεων έναντι του ελληνικού κράτους. Να το θυμάστε αυτό κάθε φορά που κάποιος επίδοξος επαγγελματίας του πολιτικού θράσους θα σας μιλά με στόμφο για επαναδιαπραγμάτευση.

Τέλος, μπορούν να μου πουν όλες αυτές οι αγαπητές κυρίες και οι κύριοι που λένε ότι δεν τους ενδιαφέρει το δίλημμα του νομίσματος, που θα βρουν την αναγκαία χρηματοδότηση για την ελληνική οικονομία που σβήνει και την κοινωνία που πεθαίνει, χωρίς χρέος, χωρίς η χώρα να ξεπουλιέται; Από τον Άγιο Βασίλειο, βοήθειά μας; Από τον θείο Σκρουτζ; Ή από τον Ντόναλντ τον απατεώνα; Όσο αποφεύγετε να απαντήσετε πειστικά και επί του προκειμένου, τόσο εμείς δικαιούμαστε να σας αντιμετωπίζουμε σκωπτικά και με λοιδορία. Είστε το ίδιο απατεώνες με όλους τους υπόλοιπους. Και το ίδιο επικίνδυνοι γιατί το ζήτημα δεν είναι απλά θεωρητικό, αλλά από αυτό κρίνεται η ίδια η ζωή της χώρας και του λαού της. Εδώ και τώρα. Σήμερα. Κάθε μέρα που περνά μέσα στο ευρώ χιλιάδες Έλληνες χάνουν τα πάντα ακόμη και την ελπίδα για ζωή. Το να εμφανίζεται σ’ αυτήν την κατάσταση κάποιος και να τους πουλά φούμαρα, να προσπαθεί να τους εξαπατήσει και να του αποσπάσει την προσοχή από το βασικό δίλημμα τότε είναι χειρότερος από τους δημίους. Είναι σαν τους κατ’ επάγγελμα ταρτούφους που χρησιμοποιούσαν στον μεσαίωνα οι δήμιοι για να διασκεδάζουν το πλήθος και τα θύματα τους πριν την εκτέλεση προκείμενου να αποφύγουν κάποια πιθανή εξέγερση.

Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα. Δεν μας φτάνουν οι δήμιοι που ανοιχτά σου λένε ότι προκειμένου να διασωθεί το ευρώ δεν τους νοιάζει κι αν χαθεί η χώρα με τον λαό της πρώτο. Έχουμε και τους ποικίλους ταρτούφους που μας λένε ότι το νομισματικό δίλημμα, εκείνο που συμπυκνώνει με τον πιο άμεσο και πρακτικό τρόπο την επιλογή ανάμεσα στον ραγιαδισμό και την ελευθερία, δεν είναι κυρίαρχο, ή τέλος πάντων δεν πρέπει να μας απασχολεί.

Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΑΡΤΟΥΦΩΝ

Πώς μπορεί λοιπόν να υπάρξει ενότητα ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι; Πώς μπορεί να υπάρξει ενότητα ανάμεσα σ’ εκείνους που παλεύουν για την ανατροπή της δουλοπαροικίας του χρέος υπό το ευρώ με εκείνους που θέλουν μόνο μια αλλαγή στην διαχείριση εντός ευρώ; Πώς μπορεί να υπάρξει ενότητα ανάμεσα σ’ εκείνους που θέλουν λεύτερη και δημοκρατική την πατρίδα τους με εκείνους που διαπραγματεύονται απλά τους όρους της δουλοπαροικίας και του ραγιαδισμού; Όσο και να θέλουν οι ποικίλοι ταρτούφοι να ξεγελάσουν τον κόσμο, δεν πρόκειται να πείσουν ότι ο μεγάλος εχθρός είναι το μνημόνιο και οι δανειακές συμβάσεις. Γι’ αυτό και κανένας φύσει και θέσει Τραμπάκουλας δεν έχει το δικαίωμα να γίνεται άθλιος τυμβωρύχος μετατρέποντας το ηρωικό ακρωνύμιο του ιστορικού ΕΑΜ σε Εθνικό Αντιμνημονιακό Μέτωπο. Ειδικά σε μια εποχή που μνημονιακοί-αντιμνημονιακοί έχουν πλήρως αποδεχτεί το συνολικό πλαίσιο της δουλοπαροικίας του χρέους που έχει εγκαταστήσει στη χώρα μας το ευρώ.

Δεν υπάρχει κανένα πεδίο συνεργασίας ή ενότητας με δήμιους και ταρτούφους. Δεν πρόκειται να προδώσουμε τους όρκους μας και τις σημαίες μας, τις πολεμικές σημαίες ενός μαχόμενου λαού που διεκδικεί την ελευθερία του, για προσωρινά και αμφίβολα εκλογικά οφέλη μέσα από συνεργασίες με ταρτούφους της πολιτικής σκηνής. Και ταρτούφος είναι όποιος δεν θέτει ζήτημα δημοκρατίας με αφετηρία την ακροτελεύτια διάταξη του Συντάγματος και δεν ξεκινά από την αφετηρία του εθνικού κρατικού νομίσματος προκειμένου να διαγραφεί μονομερώς το χρέος και να ανοικοδομηθεί η χώρα χωρίς δημόσια και ιδιωτικά χρέη, χωρίς ολιγαρχίες και καθεστώτα υποτέλειας.

Εμείς επενδύουμε σε μια άλλη ενότητα. Τελείως διαφορετική. Μια ενότητα που κερδίζεται μέσα στην μάχη. Μια ενότητα που συγκροτείται βήμα το βήμα μέσα στον λαό κρατώντας ψηλά, πιο ψηλά απ’ όλους για να φαίνονται απ’ όλο τον λαό, τα πολεμικά λάβαρα που μπορούν να φέρουν την λύτρωση και την ελευθερία. Εμείς κρατάμε αυτά τα πολεμικά λάβαρα ψηλά και τα τιμούμε με τον αγώνα μας. Όσοι είναι αληθινοί πατριώτες και δημοκράτες ήδη μέσα στον αχό της μάχης έρχονται δίπλα μας και μαζί τους μάζες-μάζες αρχίζει να αφουγκράζεται το προσκλητήριο της τιμής κι ο λαός.

Αφήστε να δούμε στην πράξη ποια ενότητα θα επικρατήσει. Η δική τους, ή η δική μας; Η δική τους γύρω από τυχάρπαστες συνεργασίες με σκοπό την κοινοβουλευτική έδρα, ή η δική μας με επίκεντρο τον λαό; Πάντως ένα είναι σίγουρο. Όποιος θα στέκεται ορθός μέχρι το τέλος αυτού του πολέμου, αυτός θα είναι κι ο νικητής. Κι εμείς είμαστε από γερό σκαρί, από ξύλο γριάς ελιάς που με το λάδι της έδινε δύναμη στους αρχαίους ήρωες και γεροί σαν τον πλάτανο που στην παχιά σκιά του ξαπόσταινε πάντα ο λαός μας στην σχόλη της μάχης, ή του μεροκάματου, που για τους περισσότερους ήταν τις πιο πολλές φορές πιο σκληρό κι από τον πόλεμο. Είμαστε ίδιοι με την πατρίδα μας, γέννημα θρέμμα των πιο ζωντανών της παραδόσεων και από εμάς δεν πρόκειται να ξεμπερδέψουν ούτε οι δήμιοι, ούτε οι ταρτούφοι.