Η Τουρκική Άνοιξη

του Απ. Αποστολόπουλου

Είναι πολύ νωρίς για να πει κανείς ότι έφτασε και στην Τουρκία η «Αραβική Άνοιξη». Αν οι διαδηλώσεις μετατραπούν σε κίνημα ανατροπής θα φανεί τις επόμενες ώρες και ημέρες. Είναι φανερό, πάντως, ότι πλήθος ετερόκλιτων δυνάμεων περίμεναν πως και πως την πρώτη, έστω ασήμαντη, ευκαιρία για να εκδηλώσουν δυναμικά την αντίθεσή τους στον Ερντογάν. Λίγα κομμένα δέντρα στάθηκαν η ασήμαντη σπίθα για να ξεσπάσει φωτιά στον κάμπο. Ταυτόχρονες διαδηλώσεις σε σαράντα με εξήντα τουρκικές πόλεις επειδή κόπηκαν μερικά δέντρα στην Πόλη αφαιρούν το στοιχείο αυθορμητισμού και ενισχύουν το σενάριο της έτοιμης και προετοιμασμένης αντίδρασης. Πολύ θυμίζουν αυτά τις φωτιές στην Ελλάδα, επί Καραμανλή, όταν πολλοί μιλούσαν για Σχέδιο που τελικά οδήγησε στην πτώση του. Γεγονός είναι ότι και οι Δυτικές πρωτεύουσες αντέδρασαν σαν «έτοιμες από καιρό» και ομόφωνα καταδίκασαν την κυβέρνηση Ερντογάν για «ασύμμετρη αντίδραση» απέναντι στους διαδηλωτές. Η Δύση (ΗΠΑ/ΕΕ) εμφάνισε ενιαίο μέτωπο απέναντι στην Τουρκία, αν και θα πρέπει να προσέξουμε τη σιωπή, για την ώρα, της Γερμανίας.

Το πρώτο είναι ότι στις διαδηλώσεις μετείχαν ποικίλες δυνάμεις: Κοσμικοί κεμαλιστές,....
άνθρωποι των μεγάλων αστικών κέντρων, που βλέπουν να απειλείται ο τρόπος ζωής τους με ένα σταδιακό εξισλαμισμό της καθημερινής ζωής τους και Νόμους όπως ο πρόσφατος για την απαγόρευση του αλκοόλ. Κούρδοι, παρά τις κυβερνητικές προσπάθειες συνεννόησης (με τον Οτζαλάν) και παροχής δικαιωμάτων/ελευθεριών, ίσως όλοι δεν είναι σύμφωνοι με τον Κούρδο ηγέτη. Οπαδοί του Γκιουλέν (1) ο οποίος εθεωρείτο έως πρόσφατα ο μέντορας του Ερντογάν αλλά φαίνεται ότι τον τελευταίο καιρό έχουν σοβαρές τριβές. Και φυσικά οι οπαδοί της αντιπολίτευσης. Είναι, προσώρας, άγνωστο αν στις διαδηλώσεις μετέχουν και σε ποια έκταση οι Αλεβίτες, παραδοσιακά τοποθετημένοι στην Αριστερά, (συνολικά, 15εκ, περίπου) με στενή πολιτιστική/θρησκευτική σχέση με τους Αλαουίτες της Συρίας.

Το δεύτερο είναι ότι η Τουρκία δείχνει, ιδίως τον τελευταίο καιρό, σημάδια αλαζονείας. Ο Ερντογάν δεν δίστασε, μπροστά στον Ομπάμα, να δηλώσει ότι θα επισκεφτεί τη Γάζα παρά τις δημόσιες αμερικανικές αντιρρήσεις. Ο Ερντογάν δεν μπορεί να επικριθεί επειδή επιμένει να υποστηρίζει τα συμφέροντα της χώρας του όπως αυτός νομίζει, ως εκλεγμένος πρωθυπουργός, όχι πάντως από αυτούς που διεκδικούν το ίδιο δικαίωμα για κάθε ελληνική κυβέρνηση. Ωστόσο η απώλεια του μέτρου και η υποτίμηση του συσχετισμού δυνάμεων είναι λάθος που έχει ακριβό τίμημα τόσο στην Άγκυρα όσο και στην Αθήνα. Μόνο η κυβερνώσα υποτελής ελληνική ελίτ μπορεί να κατηγορεί τον Τούρκο πρωθυπουργό επειδή δεν υποτάσσεται ασυζητητί στις επιταγές των ξένων. Άλλο να συμπλέεις με ξένα συμφέροντα επειδή εξυπηρετείς και τα δικά σου και άλλο να υπηρετείς τα αλλότρια συμφέροντα χωρίς να υπερασπίζεσαι τα ημέτερα. Η ελληνική ελίτ έχει κάθε λόγο να ανησυχεί μήπως οι Τούρκοι διαδηλωτές δώσουν το κακό παράδειγμα στους εφησυχασμένους Έλληνες. Η ανησυχία κυβερνητικών κύκλων ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να επιχειρήσει «εξαγωγή της κρίσης» προκαλώντας επεισόδιο με την Ελλάδα θα είχε νόημα αν η κυβερνητική ηγεσία ήταν αποφασισμένη να απαντήσει αναλόγως. Αλλά οι ανενόχλητοι περίπατοι των τουρκικών πολεμικών σκαφών στα ελληνικά χωρικά ύδατα πείθουν ότι μια τέτοια αντίδραση δεν είναι αναμενόμενη.

Ο Ερντογάν πήρε μήνυμα ότι δεν είναι ανεξέλεγκτος ούτε αδιαμφισβήτητος. Υπάρχει ένας ολόκληρος κοινωνικός χώρος που μπορεί να ηττήθηκε εκλογικά αλλά δεν εξαφανίστηκε ούτε θα παραδοθεί αμαχητί. Ο κίνδυνος για την Τουρκία είναι να μετατραπούν οι εκλογικές ήττες των κοσμικών/κεμαλικών σε πολιτικό διχασμό, με άγνωστες συνέπειες. Δεν αρκούν πάντως μερικές διαδηλώσεις, όσο βίαιες και αν είναι, για να συμβεί αυτό. Η όποια αντιπολίτευση θα πρέπει να έχει (όπως στα καθ’ ημάς ο ΣΥΡΙΖΑ) ένα αποδεκτό πρόγραμμα τόσο για το Κουρδικό όσο και για το «Συριακό», ασφαλώς και για τα κοινωνικά θέματα, ώστε να υπάρξει ρήγμα βάθους με πολιτική διάσταση. Η αντιπολίτευση αυτή τη στιγμή είναι ανεπαρκής στην Τουρκία. Ο Ερντογάν αν φθάσει στις εκλογές (τις Δημοτικές, τον Οκτώβριο) έχει πολλές πιθανότητες να τις κερδίσει. Αν φθάσει. Διότι η κυβέρνηση μπορεί να παραμείνει, ο Ερντογάν ίσως όχι. Αν τα πράγματα αγριέψουν μπορεί ίσως να απομακρυνθεί, με το καλό ή με το ζόρι, (αλά Καραμανλή) και να τον διαδεχθεί κάποιος «πιο συνεργάσιμος». Η πολιτική της Τουρκίας ίσως διατηρήσει τον γενικό προσανατολισμό της αλλά ο (επίδοξος) Σουλτάνος μπορεί να χάσει τη θέση του αν όχι το κεφάλι του.

Η Τουρκία εξακολουθεί να είναι πολύτιμος σύμμαχος για τη Δύση. Αλλά όχι μια ανεξέλεγκτη, μεγάλης Ισχύος, Τουρκία. Είναι τουλάχιστον αμφίβολο ότι η Δύση έχει στρατηγική ανατροπής της ισλαμικής τουρκικής κυβέρνησης και επαναφοράς των κεμαλιστών. Αν η Δύση δεν έχει διάδοχο εγγυητή της σταθερότητας (των δυτικών συμφερόντων) θα κάνει την ανάγκη φιλοτιμία και θα πείσει τον εαυτό της πως ένα τράβηγμα του αυτιού στον Ερντογάν είναι, προσώρας, αρκετό. Μετά βλέποντας και κάνοντας.

ΥΓ. Ο Γκιουλέν ζει στις ΗΠΑ και ηγείται ισχυρού οικονομικά Ομίλου με μεγάλη θρησκευτική/πολιτιστική δράση και επιρροή.

από το «iskra.gr»