Η Βαριά Βιομηχανία του Ερασιτεχνισμού και της Εκχώρησης

του Καρτέσιου

Δεκαετίες ολόκληρες, ο τουρισμός στην Ελλάδα αποκαλείται «βαριά βιομηχανία». Ακόμη κι αν είναι έτσι, τότε το Κράτος δείχνει τη σοβαρότητά του από το πώς αντιμετωπίζει αυτή τη βαριά του βιομηχανία. Από το πώς την στηρίζει, την ελέγχει, την αναπτύσσει. Ως στήριξη, δεν εννοώ βέβαια τις γελοιότητες περί απαγόρευσης συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας για να «μην πληγεί ο τουρισμός» ή το κρύψιμο των αδέσποτων σκύλων ώστε να μη θολώσει η «εικόνα της βαριάς βιομηχανίας μας».

Ως ανάπτυξη, δεν εννοώ βέβαια τις χαριστικές ρυθμίσεις χρεών σε μεγαλοξενοδόχους ή την αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζονται οι απάνθρωπες συνθήκες εργασίας των σκλάβων σε πολλές βιομηχανικές μονάδες τουρισμού. Ως στήριξη, δεν εννοώ βέβαια την άνευ όρων παράδοση της τουριστικής πολιτικής στους «επιχειρηματικούς τουριστικούς συνασπισμούς» τύπου ΣΕΤΕ.

Εννοώ ότι 9.500 ξενοδοχειακές μονάδες (2.000.000 περίπου κλίνες σε κύρια και ......
συμπληρωματικά καταλύματα), 4.500 τουριστικά ταξιδιωτικά γραφεία, 30.000 επιχειρήσεις εστίασης και αναψυχής, 1.000.000 απασχολούμενοι (άμεση, έμμεση και απορρέουσα τουριστική απασχόληση) και το 16-19% του ΑΕΠ της χώρας, χρειάζονται επενδύσεις σε στελεχιακό δυναμικό! Ποιος θα διαχειριστεί όλη αυτή τη δύναμη;

Τα ΤΕΙ Τουριστικών Επιχειρήσεων ήταν οι μόνες ανώτατες σχολές που θα μπορούσαν να προετοιμάσουν ικανό στελεχιακό δυναμικό για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη αυτής της βιομηχανίας. Από το Κράτος δεν αντιμετωπίστηκαν ποτέ με ιδιαίτερη σοβαρότητα, ενώ όλη τους η ανάπτυξη προήλθε από προσωπικές προσπάθειες κάποιων καθηγητών. Θα περίμενε όμως κανείς ότι αυτή την περίοδο της οικονομικής καταστροφής, όπου το Κράτος αναγάγει τον τουρισμό σε καθημερινό του επιχείρημα ανάκαμψης, θα έσκυβε με περισσότερη σοβαρότητα πάνω στο θέμα της εκπαίδευσης στελεχών τουριστικών επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με τον Ε. Βελισσαρίου, Αναπληρωτή Καθηγητή Προϊστάμενου Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων: « Πριν από ένα (περίπου) μήνα ο Υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος και η Υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη, έκαναν τις ακόλουθες δηλώσεις: “Ο Τουρισμός μαζί με την εμπορική ναυτιλία αποτελούν τη βαριά βιομηχανία της χώρας. Και αυτός δεν είναι ευφημισμός, αλλά μία πραγματικότητα”. Επίσης τόνισαν με έμφαση ότι: “Ο τουρισμός στηρίζεται στις υπηρεσίες προς τους επισκέπτες, γι’ αυτό η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας και της τουριστικής βιομηχανίας συνιστά πρωταρχικό στόχο και με τις δράσεις που εξαγγέλλουμε ενισχύουμε το ανθρώπινο δυναμικό”.

Παρά την εξαγγελία για αναβάθμιση του ρόλου της τουριστικής εκπαίδευσης, αλλά και της σημασίας του τουρισμού στην ελληνική οικονομία, με το σχέδιο ΑΘΗΝΑ καταργούνται όλα τα τμήματα Τουριστικών Επιχειρήσεων στην Ελλάδα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις τα προγράμματα σπουδών υποβαθμίζονται σε κατεύθυνση σπουδών «Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων», στα Τμήματα «Διοίκησης Επιχειρήσεων, Οργανισμών και Συστημάτων», (όπως στο ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας, στο ΤΕΙ Ηπείρου, στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και στο ΤΕΙ Κρήτης). Στα ΤΕΙ Αθηνών, Πειραιά, Λάρισας και Πάτρας, τα τμήματα όχι μόνο καταργούνται, αλλά δεν υπάρχουν πλέον ούτε ως κατεύθυνση σπουδών, στα αντίστοιχα τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων Οργανισμών και Συστημάτων, που δημιουργούνται. Ωστόσο έχω την πεποίθηση, ότι αυτό οφείλεται σε ακόμα 4 τυπογραφικά λάθη του σχεδίου ΑΘΗΝΑ.

Επίσης στο Σχέδιο ΑΘΗΝΑ δεν γίνεται καμία μνεία για τις δύο «Ανώτερες Σχολές Τουριστικών Επαγγελμάτων» (Ρόδου και Αγίου Νικολάου), οι οποίες υποθέτω, ότι καταργούνται ή ότι απλώς και αυτές έχουν ξεχαστεί να συμπεριληφθούν στον γενικότερο σχεδιασμό. Αντίθετα με το σχέδιο ΑΘΗΝΑ έχουν γεννηθεί δύο νέα τμήματα με την ονομασία «Διοίκηση Τουριστικών και Πολιτιστικών Μονάδων» στην Άμφισσα και στον Πύργο της Ηλείας, με 0 εκπαιδευτικό προσωπικό ! (σύμφωνα πάντα με το σχέδιο ΑΘΗΝΑ)».

Υπάρχουν βέβαια και άλλα «παλαβά» στο σχέδιο «ΑΘΗΝΑ» όπως ότι τα τμήματα ξενοδοχειακής κατεύθυνσης με όποια μορφή τελικά αποκτήσουν, μεταφέρονται από την Πάτρα και τη Θεσσαλονίκη στους παγκοσμίως διάσημους τουριστικούς προορισμούς… Μεσολόγγι και Σέρρες. Δεν έχω κάτι εναντίον αυτών των δύο πόλεων, απλώς δε διαθέτουν το λιμάνι της Πάτρας και την τουριστική δυναμική της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται περί απλής λογικής.

Για παράδειγμα, «οι Ανώτερες και Ανώτατες σχολές Τουρισμού σχετίζονται άμεσα, βάσει της διεθνούς πρακτικής, με διεθνή κέντρα-πόλεις υποδοχής των διεθνών τουριστών: Νίκαια, Aix-en Provence και Παρίσι στη Γαλλία, Λωζάνη και Γενεύη στην Ελβετία, Λονδίνο, Γλασκώβη και Εδιμβούργο στο Ηνωμένο Βασίλειο κ.ο.κ».

Να προσθέσω ότι οι απόφοιτοι των ΑΤΕΙ ξενοδοχειακών επιχειρήσεων είχαν απορρόφηση σε τεράστιο ποσοστό, ενώ σύλλογοι ξενοδόχων που είναι γνωστοί για τον επαγγελματισμό και την πείρα τους, όπως αυτοί της Κρήτης,διαμαρτύρονται για το κλείσιμο των εν λόγω σχολών.

Είναι γνωστό ότι πολλές περιοχές στήριξαν μέρος της οικονομίας τους στην ύπαρξη ΤΕΙ. Μια ακόμη ελληνική διαστροφή που μετέτρεψε τους φοιτητές σε «προϊόντα» και τα Ιδρύματα σε προεκλογική υπόσχεση πολιτικάντηδων (και ΤΕΙ θα σας φέρω). Τα ΤΕΙ τουριστικών επιχειρήσεων, όμως, στη χώρα που έχει βαφτίσει «βαριά βιομηχανία» τον τουρισμό της θα έπρεπε να διαφυλαχθούν ως κόρη οφθαλμού.

Η απαξίωση και το κλείσιμό τους δεν αποδεικνύει απλώς ότι ζούμε στη χώρα του ερασιτεχνισμού και της αστειότητας που χώνονται μέσα σε βαρύγδουπες ονομασίες όπως «Σχέδιο ΑΘΗΝΑ». Μακάρι να ήταν τόσο απλά τα πράγματα και τόσο αφελείς οι … σχεδιαστές σχεδίων. Η εξαφάνιση της Δημόσιας Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στον τουριστικό τομέα, είναι φανερό ότι:
α) παραχωρεί τα αποκλειστικά δικαιώματα στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ο τουρισμός είναι από τα λίγα πεδία εκπαίδευσης με έντονη ζήτηση, καθώς θα συνεχίσει να προσφέρει προοπτική εργασίας στους αποφοίτους τους, οπότε αντιμετωπίζεται ως η κότα με τα χρυσά αυγά, και
β) οι μεγαλοεργολάβοι του τουρισμού θα αμείβουν πλέον «ανειδίκευτο προσωπικό», καθώς δεν θα έχουν πλέον να ασχολούνται με επαγγελματικά δικαιώματα αποφοίτων με εξειδικευμένες γνώσεις.

Το ξεπούλημα και οι εξυπηρετήσεις, έχουν τελικά πολλά πρόσωπα και τρόπους. Για περισσότερη γνώση επάνω στο συγκεκριμένο ξεπούλημα, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:

- η επιστολή του Δημήτρη Λαλούμη, Πρόεδρου ΔΡ.Α.Τ.Τ.Ε. και Αναπληρωτή Καθηγητή Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων Τ.Ε.Ι. Αθήνας

- η επιστολή του Σ. Βαρβαρέσου, Καθηγητή Οικονομικής και Πολιτικής του Τουρισμού

- η ανακοίνωση του Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Πάτρας

- το κείμενο του Ε. Βελισσαρίου, Αναπληρωτή Καθηγητή Προϊστάμενου Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων

-  η ανακοίνωση του ΤΕΙ Αθήνας, επιστολές καθηγητών, στοιχεία βιωσιμότητας των τμημάτων καθώς και το gopetition για τη διατήρηση αυτοτέλειας του τμήματος Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Αθήνας

* Greece, All Time Classic. Το νέο slogan του EOT είναι προφανώς εμπνευσμένο από μια «εσωτερική» διαπίστωση: «Ελλάδα, μια ζωή τα ίδια».