Μεσοπρόθεσμο, Αγροτικός Τομέας και Αγρότες

του Γιάννη Τόλιου

Η κατάθεση και ψήφιση του νέου «Μνημονίου» στη Βουλή ή του λεγόμενου «Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος» 2013-16, μαζί και του Κρατικού Προϋπολογισμού 2013, συνεπάγονται άκρως αρνητικές συνέπειες στους έλληνες εργαζόμενους και στην οικονομία, καθώς και στον αγροτικό τομέα και τον κόσμο της υπαίθρου. Οι συνέπειες θα είναι άμεσες και έμμεσες, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, σε παλιούς και νέους αγρότες, άνδρες και γυναίκες, αγρότες αποκλειστικής ή εποχιακής απασχόλησης.

ΠΕΡΙΚΟΠΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 1 ΔΙΣ €

Σύμφωνα με τις επιλογές του «Μεσοπρόθεσμου» προβλέπονται:

α) περικοπές αγροτικών συντάξεων με την κατάργηση των δώρων στις κύριες συντάξεις του ΟΓΑ. Το συνολικό ποσό της μείωσης ανέρχεται σε 673 εκατ. € για το 2013 και 717 εκατ. € ως το 2016. Ταυτόχρονα αυξάνονται τα γενικά όρια συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια (ανδρών και γυναικών) από 65 σε 67 χρόνια που αφορά και τους αγρότες.

β) αυξάνονται οι εισφορές υγειονομικής περίθαλψης των ασφαλισμένων στον ΟΓΑ (90 εκατ. το 2013), ενώ από την άλλη περικόπτεται οι δαπάνες φαρμακευτικής περίθαλψης όλων των...

οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης μαζί και του ΟΓΑ, κατά 390 εκατ. το 2013, και συνολικά 800 εκατ, ως 2016.

γ) περικόπτεται οι επιστροφές φόρων στους αγρότες. Ο συντελεστής επιστροφής ΦΠΑ από 11% μειώνονται 6%, ενώ για τις πωλήσεις αγροτικών προϊόντων από τους αγρότες (πωλήσεις σε ιδιόκτητο κατάστημα, λαϊκές αγορές ή εξαγωγές), ο συντελεστής μειώνεται από 5% στο 3%. Επίσης μειώνεται η επιδότηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο ντίζελ. Ο ειδικός φόρος αυξάνεται από 21 σε 66 ευρώ το χιλιόλιτρο, ενώ το συνολικό κόστος περικοπής ανέρχεται σε 130 εκατ το 2013. Επίσης μειώνονται οι δαπάνες για τα ειδικά προγράμματα γεωργίας ύψους 25 εκατ. για το 2013, ενώ αυξάνεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης καπνού που αφορά και αγρότες.

ε) γίνονται περικοπές στις εκπτώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων συμπεριλαμβανομένων των αγροτών (φορολογία από τα 5.000 €), όπως επίσης και περικοπές στα οικογενειακά επιδόματα (παιδιών, κά),

στ) τέλος οι κατώτατες μικτές αμοιβές των εργαζόμενων γενικά και αυτών του αγροτικό τομέα, διαμορφώνονται σε χαμηλότερα επίπεδα (για τους άνω των 25 ετών στα 586 € το μήνα ή 26 € την ημέρα, ενώ για τους κάτω των 25 ετών σε 510 € το μήνα ή 23 € την ημέρα).

ΚΟΣΤΟΣ, ΤΙΜΕΣ, ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Εκτός από τις άμεσες περικοπές εισοδήματος στα πλαίσια του νέου «Μνημονίου» ή του λεγόμενου «Μεσοπρόθεσμου», συνεχίζουν τη δράση τους έμμεσες χρόνιες αιτίες που οδηγούν σε συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής και αντίστοιχα αγροτικού εισοδήματος και απασχόλησης. Ειδικότερα η αύξηση του κόστους παραγωγής (ζωοτροφές, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, καύσιμα, κά), σε συνδυασμό με τη δράση διαφόρων καρτέλ (κρέατος, γάλακτος, κά), σε όλη την αλυσίδα επεξεργασίας και εμπορίας προϊόντων διαιωνίζει το τεράστιο άνοιγμα της «ψαλίδας» τιμών μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ζωοτροφές τον τελευταίο χρόνο αυξήθηκαν ως 30% (σόγια από 41 λεπτά/κιλό πέρυσι σε 70 λεπτά/κιλό φέτος, το κριθάρι από 18 λεπτά σε 30 λεπτά το κιλό, κοκ) κάνοντας προβληματική την επιβίωση χιλιάδων κτηνοτρόφων. Από την άλλη οι λαϊκοί καταναλωτές λόγω ακρίβειας και οικονομικής στενότητας μειώνουν τις αγορές προϊόντων (η αξία του «μέσου καλαθιού» προϊόντων από 65 € το 2010 μειώθηκε σε 50 € στις αρχές του 2012).! Συνολικά εξ’ αιτίας της ασκούμενης πολιτικής έχουμε μείωση της παραγωγής και του αγροτικού εισοδήματος. Εκτιμάται (ΠΑΣΕΓΕΣ) ότι το 2012 η μείωση παραγωγής θα φθάσει 30%, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat το αγροτικό εισόδημα το 2011 μειώθηκε κατά 18% και το ύψος του ήταν περίπου 78% του 2005. Από την άλλη η μείωση των «εισοδηματικών ενισχύσεων» (επιδοτήσεων) στα πλαίσια της ΚΑΠ επιτείνει τη μείωση του (οι ενισχύσεις προς τους μικρούς αγρότες έχουν σχεδόν καταργηθεί). Τέλος η νέα αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2013 και το νέο «δημοσιονομικό πλαίσιο» της ΕΕ στην περίοδο 2014-20, με τις προβλεπόμενες περικοπές αγροτικών κονδυλίων θα επιδεινώσουν στο εγγύς μέλλον το πρόβλημα.

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ... «ΤΑ ΨΕΥΤΙΚΑ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟ ΜΕΓΑΛΑ»!

Η συρρίκνωση της παραγωγής οδηγεί μοιραία σε μείωση αυτάρκειας αγροτικών προϊόντων, σε αύξηση εισαγωγών και αντίστοιχα της διατροφικής εξάρτησης. Σε σύνολο 40 περίπου βασικών διατροφικών προϊόντων, ο βαθμός αυτάρκειας μειώθηκε το 2011 κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στο 91,5% περίπου. Ωστόσο σε ορισμένα είδη ήταν πολύ χαμηλότερη, πχ. πατάτες 82%, λεμόνια 60%, όσπρια 45%, σιτάρι 33% και ζάχαρη μόλις 14% (από 77 χιλ.τόνους 2010 μειώθηκε σε 38 χιλ.τόνους 2011) ενώ πριν δέκα χρόνια υπήρχε αυτάρκεια.! Αντίστοιχα στα «κτηνοτροφικά-αλιεία», ο βαθμός αυτάρκειας ήταν κατά μέσο όρο 76%, ενώ στο αγελαδινό γάλα 58% στο κρέας 30% (χοιρινό 35% και βοδινό 28%), πράγμα που οδηγεί σε μεγάλες εισαγωγές κτηνοτροφικών και αύξηση του εμπορικού ελλείμματος αγροτικών προϊόντων στα 1,1 δις € (κτηνοτροφικά 695 εκατ. και φυτικά 430 εκατ. €).

Από την άλλη το μόνιμο «ρεφραίν» κυβέρνησης (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) και «τρόϊκας» (ΕΕ-ΔΝΤ-ΕΚΤ) είναι ότι η λιτότητα θα φέρει ανάπτυξη, παρ’ ότι στην πράξη παρατηρούμε ……υποανάπτυξη.! Ενδεικτικό της αποεπένδυσης στον αγροτικό τομέα είναι η πλήρης αποτελμάτωση του αγροτικού ΕΣΠΑ 2007-13. Χαρακτηριστικά τα αδιέξοδα των 7.700 επενδυτικών σχεδίων βελτίωσης, η αξιολόγηση των οποίων βρίσκεται ακόμα στο αρχικό στάδιο, ενώ μηδενική ήταν η απορρόφηση το προγράμματος μεταποίησης και εμπορίας αγροτικών προϊόντων. Επίσης μεγάλα αδιέξοδα αντιμετωπίζουν οι αγρότες από την έλλειψη ρευστότητας (κεφάλαιο κίνησης) για την αγορά αγροτικών εφοδίων και καλλιεργητικά δάνεια. Με την ιδιωτικοποίηση της ΑΤΕ, το πρόβλημα θα οξυνθεί, ενώ μεγάλο μέρος της αγροτικής γης που έχει υποθηκευτεί στην Αγροτική Τράπεζα κινδυνεύει να περάσει με συνοπτικές διαδικασίες σε ιδιώτες τραπεζίτες, αφαιρώντας από τους παραγωγούς έναν από τους βασικότερους όρους ύπαρξης τους. Η περίπτωση ιδιωτικοποίησης της εταιρίας «Δωδώνη» είναι χαρακτηριστική.

ΜΕ ΠΟΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ;

Μπροστά στους έλληνες αγρότες όπως και γενικά στους εργαζόμενους της χώρας τίθεται ως άμεσος στόχος η ανατροπή του «Μνημονίου» και διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, η εφαρμογή προστασίας της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών στρωμάτων και παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, με στόχο την αύξηση της απασχόλησης και δικαιότερη αναδιανομή του εισοδήματος. Στον αγροτικό τομέα χρειάζεται η εφαρμογή πολιτικής «αυτοδυναμίας τροφίμων» που θα κινείται στον αντίποδα των κυρίαρχων πολιτικών σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο. Οι άξονες αυτής της πολιτικής είναι η επεξεργασία ενός εθνικού προγράμματος βιώσιμης αγροτικής ανάπτυξης, αναδιοργάνωσης και δημοκρατικής λειτουργίας των φορέων άσκησης αγροτικής πολιτικής, αναδιάρθρωσης καλλιεργειών και αύξησης γεωργικής απασχόλησης, τον καθορισμό τιμών που θα υπολογίζουν το κόστος παραγωγής, θα διασφαλίζουν τον κόπο του αγρότη και την προστασία των καταναλωτών από τη δράση των καρτέλ, πολιτική ασφάλειας και ποιοτικός έλεγχος τροφίμων, προστασία σπόρων και βιοποικιλότητας, ανάπτυξη κτηνοτροφίας και προστασία της παράκτιας αλιείας, δασοπροστασία διαχείριση υδατικών πόρων, αγροτουρισμός, εξυγίανση και ανάπτυξη συνεταιρισμών, οριζόντια μέτρα στήριξης μικρομεσαίων αγροτών, κά. Η προώθηση της συγκεκριμένης πολιτικής είναι υπόθεση των αγροτών και του λαϊκού κινήματος για ανατροπή του Μνημονίου και συγκρότησης μιας αριστερής κυβέρνησης που θα το υλοποιήσει ανοίγοντας ελπιδοφόρους ορίζοντες στην ελληνική κοινωνία.