Λίστες, σαπίλα, κουτσομπολιό και από πίσω διάλυση…

του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου

Το καθεστώς παρασάπισε. Οι λίστες και ο χειρισμός τους έγιναν αγωγοί που οδηγούν τις ακαθαρσίες ενός ήδη σοβαρά οζώδους συστήματος διακυβέρνησης, νομιμότητας και νομιμοποίησης κατευθείαν στο πρόσωπο του Έλληνα πολίτη. Τα ΜΜΕ έγιναν αγωγοί πολιτικών λυμάτων και επιχειρηματικών ακαθαρσιών. Και ποια είναι η αντίδραση; Περιπτωσιολογία, μικροαστικός σκανδαλισμός, νομικισμός, οικονομισμός, κουτσομπολιό, από την μία πλευρά, για διασκέδαση των αιτίων της κατάρρευσης μέσα στο βούρκο του πολιτικού συστήματος, ή διαπίστωση ότι είναι ο καπιταλισμός παρασάπισε, από την άλλη πλευρά.

Συμπέρασμα: ρευστοποίηση του προβλήματος και όχι του καθεστώτος που προκαλεί το πρόβλημα της σαπίλας, ή ιδεολογικοποίηση του προβλήματος στο επίπεδο των γενικότερων κομμουνιστικών αντιλήψεων. Στην πρώτη περίπτωση εξαφανίζονται τα αίτια δια της εξατομίκευσης, εξειδίκευσης και ουδετεροποίησης της λαβυρινθώδους διαδικασίας ελέγχου και καταλογισμού ευθύνης, ενώ στην δεύτερη γενικεύονται σε τέτοιο βαθμό που παύουν να προκαλούν για άμεση δράση, μια και παράλληλα δεν εντάσσονται σε καμία απολύτως επαναστατική στρατηγική.

Πώς λοιπόν αντιμετωπίζουμε την κεφαλαιώδη και πασιφανή σαπίλα ενός πολιτικού/πολιτισμικού συστήματος που καταρρέει βουλιάζοντας (έλκοντας) στον βούρκο του ολόκληρη την ελληνική...
κοινωνία; Υποκριτικά, δικολαβικά, γκεμπελιστικά, διασκεδαστικά έως ψυχαγωγικά, παραπλανητικά έως πρόστυχα, συμπλεγματικά έως φασισμού, ως ευκαιρία ξεκαθαρίσματος λογής-λογής λογαριασμών, ως μοναδική στιγμή για (εσω)κομματική αναδιοργάνωση, ή, από την άλλη πλευρά, καταγγέλλοντας τον άτιμο καπιταλισμό, που ως οικονομική διαδικασία εκμετάλλευσης εμπεριέχει την ανηθικότητα και την κοινωνική καταστροφή στον πυρήνα του!

Έτσι, ασφαλώς μην ελπίζετε σε δημοκρατική μεταβολή και κάθαρση των οργάνων του κράτους. Μην ελπίζετε σε συντεταγμένη μετάβαση σε μια δημοκρατική δομή πολιτείας, η οποία θα συνοδεύεται/συνδέεται με μια μη- ληστρική, μη-φοροκλεπτική κλπ. λειτουργία της αγοράς, η οποία δεν θα αποθεώνει την απατεωνιά και δεν θα δικαιολογεί την απληστία, ως επιτομή της «νέας οικονομίας». Ούτε βέβαια σε σύντομο εναρμονισμό κοινωνίας και αγοράς. Μέσω των παραπάνω προσεγγίσεων απλώς διασκεδάζεται το καθεστωτικό πρόβλημα της κρίσης στο εσωτερικό, ενώ ταυτόχρονα χάνουμε την δυνατότητα να εξετάσουμε πώς ετούτο συνδυάζεται με την καιροσκοπική και υποκριτική λειτουργία της ΕΕ και την εκμεταλλευτική (μετακεφαλαιοκρατική) δομή της ευρωζώνης. Μετά από αυτό, βραχυκυκλώνεται η πιθανότητα καλά οργανωμένης κοινωνικής αντίδρασης.

Υπονομεύεται μέσω αυτών των προσεγγίσεων, δηλαδή, η συλλογική οργάνωση της αντίδρασης των πολιτών με κατεύθυνση την πολιτική δράση για κοινωνική χειραφέτηση από την διαπλοκή και την μορφή χρεοκοπίας που ορίζει η τρόικα. Και αυτό οφείλεται στην αδυναμία να αντιληφθούμε το ουσιαστικό πρόβλημα στην σημερινή Ελλάδα, το οποίο βρίσκεται στη βάση και των «λιστών» και της σαπίλας και του δημοσιογραφικού ή δημοσιογραφίστικου κουτσομπολιού που τα συνοδεύει λυτρωτικά.

Το εμφανές και σαφές πρόβλημα, η αιτία της χρεοκοπίας, είναι το σάπισμα του καθεστώτος ηγεμονίας στην χώρα μας και η παράβλεψη της ανάγκης δόμησης μιας εναλλακτικής ηγεμονίας με κοινωνικά, σοσιαλιστικά ασφαλώς χαρακτηριστικά. Στον πυρήνα αυτού του προβλήματος βρίσκεται η δομή του πελατειακού-κεφαλαιοκρατικού ελληνικού κράτους, το οποίο διακρίνεται από δύο κρίσιμα χαρακτηριστικά: (1) την κουλτούρα και πρακτική εξάρτησης από τις κυρίαρχες δυνάμεις που το ελέγχουν μετά τον Πόλεμο – στις οποίες ανήκει, για την ακρίβεια, μετά τον Πόλεμο – και (2) την κυριαρχία του μηχανισμού της διαπλοκής (: άρρηκτη σχέση του κυριάρχου πολιτικού συστήματος με μια κάστα οικονομικών συμφερόντων, των γνωστών και λιγότερο προβεβλημένων νταβάδων). Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά αλληλοσυνδέονται και αλληλοεπηρεάζονται.

Οι κρίσεις του ελληνικού κράτους, μετά τον εμφύλιο, σε μεγάλο βαθμό καθορίστηκαν από την σχέση αυτών των δύο παραγόντων. Μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου η σχέση αυτή έλαβε μια ολοκληρωμένη μορφή, η οποία συνδυάστηκε με τον μύθο ευημερίας και ασφάλειας της «εξευρωπαϊσμένης Ελλάδας», με εμφατικό σημαίνον την Ολυμπιάδα και την ένταξη στην Ευρωζώνη.

Το πρόβλημα με άλλα λόγια δόμησε μύθο και χάραξε μια άκρως αμφιλεγόμενη πολιτική πρακτική, η οποία επιχείρησε να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα: τις πελατειακές ανάγκες του δικομματικού κράτους μας με την νεοφιλελεύθερη δομή της ευρωζώνης, ενισχύοντας αναπότρεπτα την διαφθορά, την παραοικονομία και την διαπλοκή. Επιταχύνοντας, με άλλα λόγια, το σάπισμα του καθεστώτος, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που η Ελλάδα μεταβαλλόταν στον πλέον επικίνδυνο, κρίσιμο κρίκο της Ένωσης και της Ευρωζώνης. Από το 2005 και μετά δεν ήταν λίγοι οι αξιωματούχοι της Ένωσης και ειδικοί μελετητές των ευρωπαϊκών θεσμών που διέβλεπαν τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης στην ΕΕ, με εστία την Ελλάδα.

Τι έπραξαν; Ο καθένας φρόντισε να απαλλαγεί από τις ευθύνες του και όλοι εστίασαν το πρόβλημα στην εσωτερική πολιτική σκηνή της Ελλάδας, η οποία κολυμπούσε στον ζόφο των σκανδάλων της: κάθε κίνηση της διοίκησης και σχεδόν κάθε πρωτοβουλία της κυβέρνησης είχε καταντήσει και ένα σκάνδαλο, αναπότρεπτα πλέον, εξαιτίας της ισχυρά διαπλεκόμενης δομής σε συνδυασμό με οικονομικά συμφέροντα των κεντρικών εταίρων μας (Γερμανία, Γαλλία), των ΗΠΑ, ακόμη και της Ρωσίας, η ηγεσία της οποίας ποτέ δεν έπαψε να βλέπει την χώρα μας σαν μια βολική σύζυγο, που όμως παντρεύτηκε λάθος πρόσωπο (: «λάθος» φορέα ηγεμονίας).

Και όλα ετούτα οδήγησαν στην χρεοκοπία και στην σημερινή απομόνωση και περιθωριοποίηση της Ελλάδας με δραματικές κοινωνικές και ίσως πολιτικές και εθνικές συνέπειες που πιθανότητα θα βιώσουμε στην συνέχεια; Ίσως ρωτήσεις. Όχι ακριβώς. Όλα αυτά ήταν, ας πούμε, οι αναγκαίες συνθήκες, αλλά σε καμία περίπτωση ικανές για να προσδώσουν στην ελληνική κρίση την σημερινή της τραγική μορφή. Απαιτείτο και το φυτίλι που θα πυροδοτούσε την ελληνική βόμβα! Αυτό ήταν η διεθνής κρίση στο σύστημα κεφαλαιοποίησης και το ξεφούσκωμα της διεθνούς οικονομίας, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και σύντομα μεταφέρθηκε απέναντι στην Ευρώπη.

Η πολύ φρέσκια στο νεο-ηγεμονισμό Γερμανία, στην νέα οικονομική περιοχή της ΕΕ, κλήθηκε/πιέστηκε να συμβιβάσει τον μηχανισμό παραγωγής πλεονάσματος στο εσωτερικό της με την ανάγκη ελεγχόμενου πληθωρισμού στην ευρωζώνη, ο οποίος θα κάλυπτε θεωρητικά και μεσοπρόθεσμα τις απώλειες του τραπεζικού συστήματος.

Η γερμανική βιομηχανική ελίτ, αντέδρασε και τότε έσκασε η βόμβα Ελλάς με τον κ. Παπανδρέου να μετατρέπει με «αφελή μαεστρία» το δημοσιονομικό πρόβλημα σε πιστωτική κρίση, που μάλιστα επικεντρωνόταν στην εσωτερική ευθύνη. Ολόκληρη η διαπλεκόμενη κεντροαριστερά και κεντροδεξιά ακολούθησε, δομώντας ένα τραγικό ταξίδι στην άβυσσο, καθώς οι ηγεσίες τους πίστεψαν πως με την τρόικα και τον άθλιο ατομικό μηχανισμό θα απαλλαγούν από τις ευθύνες τους για την κατάρρευση και την χρεοκοπία και θα επέφεραν νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες διαφορετικά δεν θα μπορούσαν ποτέ να επιβληθούν επί της εκλογικής τους πελατείας.

Ουσιαστικά οι ηγεσίες ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και οι παραφυάδες τους, παζάρεψαν την πολιτική τους επιβίωση με την Γερμανία, σε πρώτο πλάνο και τις ΗΠΑ σε δεύτερο, με αντιπαροχή την εσωτερική υποτίμηση και εξαθλίωση της ελληνικής κοινωνίας και την άθλια σε βάρος των συμφερόντων της χώρας, καθυστερημένη και τεμαχισμένη αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους. Μια διαδικασία που έγινε και εξελίσσεται από τους δανειστές και όχι από το τυπικά κυρίαρχο ελληνικό κράτος.

Αυτό αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία και μοναδική περίπτωση προδοσίας της αστικής/πολιτικής τάξης μιας χώρας απέναντι στον λαό. Και όμως ο λαός (ένα μέρος του ασφαλώς, με αρκετούς να απέχουν επιτηδείως και μάλλον προβληματικώς) τίμησε εκλογικά αυτούς που τον ατίμωσαν, μετατρεπόμενος αυτόματα σε λαουτζίκο. Αμέσως μετά ο λαουτζίκος ριζοσπαστικοποιείται, όχι κοινωνικά και πολιτικά φυσικά, αλλά εθνικιστικά και ενώνεται με τον λαουτζίκο της ακροδεξιάς σε ένα αγώνα ισοπέδωσης των πάντων: κάτω οι πολιτικοί απατεώνες, κάτω η ίδια η πολιτική και ο συνδικαλισμός, κάτω οι προδότες της επιστήμης των τεχνών και της διανόησης, κάτω… στον Πειραιά στα Καμίνια, και ζήτω το ανάδελφο έθνος μας το ιερό… και άλλες, παρόμοιες ηλιθιότητες.

Ιδού και το παρεπόμενο πρόβλημα της πολιτικής αθλιότητας του κυρίαρχου συστήματος ηγεμονίας στην χώρα! Τώρα το αδιέξοδο ολοκληρώνεται, με την έννοια ότι λιγοστεύουν οι (Discursive) πιθανότητες για έξοδο από την κρίση με δημοκρατικές διαδικασίες, ενώ αυξάνονται οι πιθανότητες το διαρκές κοινοβουλευτικό πραξικόπημα των τελευταίων δύο ετών να οδηγήσει/καταλήξει σε κανονική χούντα. Αν λάβεις μάλιστα υπόψιν την γενικότερη γεωπολιτική αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή μας (μέρος αυτής της αναταραχής είναι και η κρίση στην Ελλάδα, δίχως αμφιβολία) τότε η ολοκλήρωση της αντιδημοκρατικής εκτροπής έρχεται ακόμη πιο κοντά ως πιθανότητα.

Έτσι θα νομιμοποιηθεί καλύτερα η μερική έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη (ειδική σχέση με εισαγωγή διπλού νομισματικού συστήματος) και η μακρόχρονη καραντίνα της στο Δυτικό σύστημα, ενώ θα την «γλυτώσουν» όλοι σχεδόν οι κεντρικοί παίχτες της διαπλοκής.

Κάποιοι μάλιστα από αυτούς θα ηγηθούν στο πλαίσιο του κοινωνικοπολιτικού μετασχηματισμού που καταλήγει αναπόδραστα σε φτωχοποίηση και νέο-προτεκτορατοποίηση, όπως και ασφαλώς σε αναθεώρηση των συνθηκών και κανόνων που ορίζουν το ελληνικό εθνικό συμφέρον στην περιοχή μας. Αυτό φαντάζομαι να αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει ως προς τις διαφορές και τις σχέσεις μας με γειτονικά κράτη!

Η μόνη πολιτική δράση που θα μπορούσε να απαντήσει δημοκρατικά στο πρόβλημα είναι εκείνη που υποστήριξα πριν ακόμη η κρίση λάβει πιστωτικά και απολύτως απορρυθμιστικά χαρακτηριστικά: ήταν ο σχηματισμός ενός μετώπου για συντεταγμένη δημοκρατική αποκατάσταση, κάθαρση και παραγωγική αναδιάρθρωση, ορθολογικοποίηση των δημοσιονομικών, με δημόσιο έλεγχο των τραπεζών και πολιτικό πυρήνα την αριστερά.

Δυστυχώς δεν υπήρξε ωριμότητα ούτε από την αριστερά, παρότι έγιναν κάποια σοβαρά βήματα για να προβληματοποιηθεί δομικώς ορθά η κρίση και να γεννηθεί αντίστοιχη πολιτική δράση. Προϊόν αυτού υπήρξαν τα πέντε σημεία/ άξονες συνεργασίας που παρουσίασε προεκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ. Δυστυχώς και αυτά τα προσπεράσαμε ασυλλόγιστα και δίχως ίχνος στρατηγικής αντίληψης. Μόνον αφορισμούς και καιροσκοπισμούς διακρίνω από παντού. Πολιτική δηλαδή ανωριμότητα που ενισχύει την σύγχυση, εξαιτίας και της σπεκουλαδόρικης τακτικής των ΜΜΕ.

Σήμερα δεν υπάρχει λύση στο πρόβλημα, καθώς δεν επιτεύχθηκε αναπροβληματοποίηση του καθεστώτος στην Ελλάδα με αστικά/δημοκρατικά κριτήρια. Οι οικονομικές συνέπειες της κρίσης αντί να αναδείξουν το πολιτικό πρόβλημα το συσκότισαν περισσότερο και τώρα η χώρα βουλιάζει στην αναπαράσταση του υπονόμου της διαφθοράς και διαπλοκής, δίχως (πολιτικό) σωσίβιο.

Πλέον ακόμη και η κοινωνία αν αναζητούσε νέα πολιτική λύση, πολύ αμφιβάλω αν υπάρχει χρόνος και μέθοδος για να αποφευχθούν τα χειρότερα, τα οποία περιέγραψα πιο πάνω. Δυστυχώς πολιτικά δημοκρατική λύση θα αναζητηθεί στα σοβαρά αρκετά αργότερα, αφού πρώτα βιώσουμε ένα άθλιο μεσοδιάστημα ακραίας ταπείνωσης και κοινωνικού εξανδραποδισμού, όπου η μπόχα από το σάπιο καθεστώς θα συνδυάζεται με την σαδιστική υποκρισία των συμμάχων μας, οι οποίοι θα πληρώσουν και αυτοί με την σειρά τους την παρτίδα σκακιού που έστησαν σε αυτή την γωνία του πλανήτη.

Ο νικητής είναι δεδομένος, υπό τις σημερινές συνθήκες, και δεν είναι άλλος από το λόμπι των χρηματιστών, εκτός αν χαθεί ο έλεγχος και πάψει να έχει πλέον σημασία για την ανθρωπότητα ποιος θα είναι νικητής και ποιος ηττημένος! Εύχομαι να κάνω λάθος, όπως εύχομαι να υπάρξουν πολιτικοί παράγοντες που θα αναλάβουν πρωτοβουλία δημοκρατικού επαναπροσδιορισμού της κρίσης, έξω από τα γνωστά και ημιθανή/φθαρμένα πλέον κοινοβουλευτικά ήθη και πλαίσια (:εξευτελισμένες πρακτικές).