Στο καλό και να μας γράφετε

του Κωνσταντίνου Καπνίση

Συνηθίζουμε να λέμε ότι ο κοινωνικός βίος είναι αγαθό και εφόσον είναι αγαθό τότε είναι σίγουρο ότι έχει και αξία για την ζωή μας. Η ποιότητα του ανθρώπου, η ανθρωπιά του, η «ανθρωπινότητά» του αν θέλετε, προϋποθέτει τον κοινωνικό βίο. Οι ελπίδες μας άλλωστε, τα όνειρά μας, τα οράματά μας, οι προσδοκίες μας έχουν πιθανότητα να πραγματωθούν μόνο μέσα στο κοινωνικό σύνολο.

Το ερώτημα που προκύπτει μετά από έναν τέτοιο συλλογισμό είναι εύλογο. Ποιο κοινωνικό σύνολο; Η αλήθεια είναι ότι η κοινωνία μας δεν είναι ούτε κοινωνία αγγέλων ούτε και κοινωνία διαβόλων. Αυτό άλλωστε δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο της ελληνικής κοινωνίας. Το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο καλούμαστε να ζήσουμε δεν είναι ούτε το καλύτερο δυνατό αλλά ούτε και το μόνο δυνατό που μπορεί να υπάρχει. Δε μπορούμε άλλωστε να ζούμε με στερεότυπα και εμμονές του παρελθόντος.

Επομένως, πρέπει κάθε φορά να αποδεχόμαστε ότι οι συνθήκες μεταβάλλονται και οι όποιες κοινωνίες είναι δυνατόν να γνωρίζουν ακμή αλλά μπορεί να γνωρίζουν και παρακμή και κρίσεις. Ας έλθουμε λοιπόν στο δια ταύτα για να μη μιλάμε απλά σε θεωρητικό ή και διαπιστωτικό επίπεδο.

Τα τρία τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει να ακούγεται στον δημόσιο διάλογο το επιχείρημα της συλλογικής ευθύνης, το όλοι μαζί τα φάγαμε, όλοι φταίμε για το πώς φτάσαμε ως εδώ. Αυτό το...

«όλοι», το «τσουβάλιασμα», ακούγεται τόσο φασιστικό και απεχθές που φτάνει στο επίπεδο καταρχάς της γελοιότητας.

Είναι παραδεκτό όμως ότι ο σύγχρονος αστικός τρόπος ζωής, το καταναλωτικό πρότυπο που επικράτησε, η ανασφάλεια που πάντα νιώθουμε ως άνθρωποι για το πως φαινόμαστε στα μάτια των άλλων, η ιδεολογική σύγχυση που οφείλεται στην προπαγάνδα των Μ.Μ.Ε και στη δική μας έλλειψη κριτικού πνεύματος, η μέτρια ή αν θέλετε κακή ή ακόμα και ανύπαρκτη παιδεία μας, η τυπικότητα και όχι η ουσία στην λειτουργία της Δημοκρατίας μας σε επίπεδο θεσμών και ρόλων, η έλλειψη οργανωτικού πνεύματος στον καταμερισμό της εργασίας που καλούμαστε κάθε φορά να κάνουμε αλλά και στην εξειδίκευση των προβλημάτων που καλούμαστε να επιλύσουμε ανασύροντάς τα κάτω από το χαλί που επιμελώς τα κρύβαμε τόσα χρόνια, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός έχουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης για το πώς φτάσαμε ως εδώ.

Σίγουρα έχουμε ως κοινωνικό σύνολο ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση. Σιωπήσαμε. Αδιαφορήσαμε. Αφήσαμε αλήθεια ποτέ πίσω μας ενοχικά σύνδρομα του παρελθόντος που μας διαίρεσαν ως κοινωνία; Σύνδρομα που δε μας άφησαν να προχωρήσουμε μπροστά ως χώρα; Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ενώ ήμασταν από τη μεριά των νικητών αντί να κάνουμε βήματα προόδου εφόσον είχαμε ανοιχτούς ορίζοντες βυθιστήκαμε στην εμφύλια διαμάχη τη λήξη της οποίας ακολούθησε μια ταραχώδης πολιτική περίοδος η οποία και οδήγησε στην μαύρη Χούντα των συνταγματαρχών.

Αναμφισβήτητα, από τότε που αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία και μέχρι σήμερα έχει κυλήσει αρκετό νερό στο αυλάκι και άλλαξαν πολλά. Έγιναν θετικά πράγματα αλλά δεν εξαλείφθηκαν οι «παιδικές ασθένειες». Πάντα στο μυαλό αρκετών βρίσκονταν σχέδια που υπέβοσκαν και συνάμα ροκάνιζαν σιγά αλλά σταθερά την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα και το γενικό καλό πάντα με σκοπό την εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων. Αρκετοί ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα κυβερνάται εδώ και 40 περίπου χρόνια από την περίφημη γενιά του Πολυτεχνείου. Αυτό δεν είναι ιδιαίτερα αληθές ή έχει πολύ μικρή συμμετοχή στην αλήθεια αν θέλετε. Η άποψη αυτή ανήκει στην προσπάθεια κάποιων συμφερόντων για γενικότερο «τσουβάλιασμα» που λέγαμε και πιο πάνω.

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι πρωταγωνιστές της γενιάς του Πολυτεχνείου, της γενιάς του «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία», του «1-1-4», η γενιά του «Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση» και πολλών άλλων δίκαιων αιτημάτων και κοινωνικών αγώνων αποτραβήχτηκαν, έμειναν αφανείς ήρωες και συνέχισαν κανονικά τις ζωές τους. Μια μερίδα ανθρώπων όμως δε θέλησαν να μείνουν εκεί. Πολλοί από αυτούς θέλησαν να εξαργυρώσουν αυτούς τους αγώνες. Συμβαίνει άλλωστε σε όλες τις εκφάνσεις της Παγκόσμιας Ιστορίας να παρατηρείται αυτό το φαινόμενο. Άλλοι λοιπόν διάλεξαν την πολιτική και άλλοι μπήκαν στον επιχειρηματικό στίβο. Στην πορεία όλων αυτών των ετών κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης πέτυχαν τους στόχους τους. Απέκτησαν φήμη, δόξα, εξουσία, κοινωνική καταξίωση και βέβαια χρήμα. Με λίγα λόγια εξελίχθηκαν σε αυτό που ονομάζουμε κοινωνική και πολιτική ελίτ της χώρας.

Στα χρόνια που πέρασαν αυτή η κοινωνική και πολιτική ελίτ βρίσκονταν πάντα σε αγαστή συνεργασία και προστάτευσε με εξαιρετικά επιτυχημένο τρόπο οφείλουμε να ομολογήσουμε τα συμφέροντά της. Χαρακτηριστική είναι η ατιμωρησία των πραγματικά υπεύθυνων για το Χρηματιστήριο, για τα δομημένα ομόλογα, για τις υποκλοπές, το Βατοπέδι, την Siemens, τις μίζες για τα εξοπλιστικά, την παράνομη συνταγογράφηση, τον παράνομο πλουτισμό και δεκάδες για να μην πούμε εκατοντάδες άλλα. Η εξαιρετική αυτή αλληλοκάλυψη θέσεων και συμφερόντων είναι σατανική και παροιμιώδης.

Το «μέσο» για να το πετύχει ήταν και εξακολουθεί να είναι η με κάθε τρόπο παραμονή στην εξουσία. Τα τελευταία 15 τουλάχιστον χρόνια δεν είναι τυχαίο που πολλοί ισχυρίζονται ότι κάθε ιδεολογική γραμμή έχει ξεθωριάσει(αν όχι εξαφανιστεί) ανάμεσα στα δύο κόμματα που κυβέρνησαν αυτόν τον τόπο από το 1974 και μετά. Δεν έχουν άδικο. Το να παραμείνεις άλλωστε με κάθε τρόπο στην εξουσία απαιτεί και «θυσίες». Μέσα σε αυτά τα γενικά πλαίσια πορεύτηκαν τα δύο κόμματα εξουσίας και κάθε φορά μοίραζαν και εξακολουθούν να μοιράζουν την «πίτα» με βάση τα συμφέροντά τους.

Για να το πετύχουν αυτό δημιούργησαν ένα «κλειστό» σύστημα εξουσίας το οποίο για να «δουλέψει» χρειαζόταν να έχει πίσω του μια ολόκληρη ομάδα συντεχνιών, επιχειρηματικών ομίλων και άλλων συμφερόντων. Σήμερα ,περισσότερο από ποτέ, όλο αυτό το σύστημα εξουσίας μοιάζει να τρίζει, να χάνει τον έλεγχο. Παρακολουθούμε αποσβολωμένοι τις τελευταίες ημέρες την περιφορά λιστών από γραφείο σε γραφείο και κανείς δε δηλώνει αρμόδιος για να εξετάσει το τι είναι αυτή η λίστα, τι λέει και γιατί το λέει, να γίνει ένας έλεγχος και να μάθουμε την αλήθεια είτε υπάρχει κάποια βάση σε αυτή την ιστορία είτε όχι. Οι άνθρωποι αυτοί φοβούμενοι ένα επικείμενο τέλος αυτού του κύκλου αναπτύσσουν μια ατομικιστική συμπεριφορά που δεν έχει προηγούμενο.

Εξιδανικεύουν τον εαυτό τους, παθιάζονται με αυτόν έχουν την ψευδαίσθηση ότι είναι το κέντρο του κόσμου άρα και των αποφάσεων και αν οι ίδιοι λείψουν τότε θα επικρατήσει το χάος. Πολύ βολικό για τους ίδιους βέβαια αλλά τέτοιες συμπεριφορές τους οδηγούν στο να γίνονται άμετροι, άπληστοι και ανεύθυνοι. Ακούμε πολλές φορές στα τηλεοπτικά παράθυρα, στους ραδιοφωνικούς δέκτες αλλά και στις εφημερίδες την φράση «κατανοούμε το τι συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία και συμπάσχουμε». Το ότι κατανοούν μπορεί κάποιος να το πιστέψει. Μπορεί να είναι και αλήθεια.

Πολλοί από αυτούς άλλωστε στα νιάτα τους όχι μόνο δεν είχαν πλούτο και προβολή αλλά ούτε και τσιγάρο για να καπνίσουν. Το ότι συμπάσχουν όμως δε μπορούμε να το δεχτούμε με τίποτα όπως και το «όλοι στην ίδια κοινωνία ζούμε και περνάμε τα ίδια». Αυτό δε μπορεί να γίνει με τίποτε αποδεκτό. Το μόνο που μπορούμε να τους πούμε είναι ότι πάσχουν από το φαινόμενο της υπεραναπλήρωσης. Προφανώς έχουν στερηθεί πολλά παλιότερα και όταν η ζωή τους αλλάζει ξαφνικά και τους παρέχει πολλά τότε τα θέλουν όλα και δεν έχουν καμιά διάθεση να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους. Το αντίθετο μάλιστα. Βοηθούν αυτούς που είναι σε θέση να τους εξασφαλίσουν τη δική τους ευημερία.

Στην Ελλάδα του μνημονίου, της διαρκούς οικονομικής ύφεσης και εξαθλίωσης του λαού το σύστημα τα «δίνει όλα» προκειμένου να εξασφαλίσει τον ρόλο του πρωταγωνιστή και στη νέα κατάσταση που δημιουργείται. Είναι προφανές ότι βρίσκονται σε πανικό. Ακόμα και οι εξωτερικοί τους «εταίροι» δείχνουν πια να μη τους έχουν εμπιστοσύνη. Όταν οι Έλληνες πολιτικοί μιλούν και κάνουν δηλώσεις για αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας στο εξωτερικό εννοούν την δική τους αξιοπιστία που έχει εδώ και καιρό χαθεί.

Οι ξένοι ηγέτες δεν τους θεωρούν πια αξιόπιστους γιατί είναι επικίνδυνοι για το ίδιο το σύστημα. Για να γίνουμε πιο πειστικοί θα πούμε ότι ακόμα και η ίδια καγκελάριος της πανίσχυρης Γερμανίας που πρόσφατα επισκέφτηκε τη χώρα μας λοιδορήθηκε γιατί φορούσε ένα απλό σακάκι που δεν είχε ίσως πάνω του διαμάντια, ρουμπίνια και άλλα πολύτιμα πετράδια. Κατηγορήθηκε δηλαδή γιατί δεν έκανε προσωπική επίδειξη πλούτου πράγμα απαράδεκτο για το ελληνικό πολιτικό, μιντιακό και επιχειρηματικό σύστημα. Πολλοί ξένοι ηγέτες και άλλοι αξιωματούχοι όταν μετακινούνται για επαγγελματικές τους υποχρεώσεις και όχι μόνο χρησιμοποιούν πτήσεις της γραμμής.

Εδώ είναι αδιανόητο να μη χρησιμοποιηθεί το πρωθυπουργικό αεροπλάνο για να πάει η σύζυγος κάποιου πολιτικού στην Μύκονο. Αυτά βέβαια στο διεθνές jet set και τη λεγόμενη «καλή κοινωνία» δεν περνούν απαρατήρητα. Σε αυτή τη ζωή όμως όλα εδώ «πληρώνονται». Ήδη πολλές επιχειρήσεις ετοιμάζουν βαλίτσες για το εξωτερικό. Πολλές ήδη το έχουν κάνει αφού άλλωστε έχουν χρησιμοποιήσει κρατικό χρήμα για την εν Ελλάδι ανάπτυξή τους.

Ποιος θα τους ενοχλήσει άλλωστε; Ποιος θα τους ελέγξει; Έτσι και αλλιώς οι επιχειρηματίες είναι πάντοτε ένα βήμα μπροστά από τους πολιτικούς. Βλέπουν τι έρχεται και φροντίζουν (αν ήδη δεν το έχουν κάνει) για τα δέοντα. Ήδη έχουν αγοράσει σπίτια στο εξωτερικό και είναι πανέτοιμοι να ανοίξουν για άλλους ουρανούς τα φτερά τους «εξαγνισμένοι» και απαλλαγμένοι από κάθε ενοχή του παρελθόντος.

Πολλοί «έξυπνοι» πολιτικοί ετοιμάζονται και αυτοί για τον ίδιο δρόμο. Ίσως τελικά αυτή να είναι και η λύση στα προβλήματα όλων ημών. Η απαλλαγή μας από όλο αυτό το νοσηρό σύστημα που έβαλε την θλιβερή του σφραγίδα στη σημερινή μας δυστυχία. Μια καλή συμβουλή που μπορούμε να τους δώσουμε είναι να επισπεύσουν τις διαδικασίες και όσο πιο σύντομα να τους πούμε με όλη τη δύναμη ψυχής που μας έχει απομείνει: Στο καλό και να μας γράφετε…

από το «all4fun.gr»