Η θετική ανάδραση στην διαπλοκή

του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου

Θεωρήστε πως στιγμιαία διακόπτω την σιωπή μου για να σχολιάσω ένα φαινόμενο που ίσως κρίνει τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Δυστυχώς για όλους μας η πολιτική μεταβολή στον τόπο μας δεν θα προκύψει μέσω μιας διαδικασίας ριζοσπαστικοποίησης του κινήματος των εργαζόμενων και δια της ενσυνείδητης αναδιοργάνωσης/πολιτικού αναπροσδιορισμού του αιτήματος για λαϊκή κυριαρχία και χειραφέτηση από την μορφή χρεοκοπίας την οποία επέβαλε η τρόικα σε αλληλεπίδραση με το πολιτικό κατεστημένο που οδήγησε στην πτώχευση, αλλά μέσω της σύγκρουσης των κεντρικών φορέων της διαπλοκής: των αντίπαλων πλέον στρατοπέδων της διαπλοκής.

Ασφαλώς η μορφή (δημοκρατική ή όχι) της πολιτικής μεταβολής δεν θα κριθεί από την σύγκρουση των διαπλεκομένων, αλλά από την πολιτικοποίηση του αιτήματος για δημοκρατικό εκσυγχρονισμό και παραγωγική ανασυγκρότηση, δίχως φυσικά «τρόικες», επιτρόπους και προτεκτορατοποίηση. Η διαδικασία πτώχευσης και εσωτερικής υποτίμησης που ακολουθείται, προκαλεί το φαινόμενο της θετικής ανάδρασης «positive feedback» στην διαπλοκή ή της διαπλοκής.

Έτσι ορίζουν οι μηχανικοί την «αυτο-ενίσχυση» ενός καταστροφικού/διαλυτικού μηχανισμού, όταν οι σχέσεις ελέγχου (ουσιαστική διακυβερνητική δομή) ξεπεράσουν ένα συγκεκριμένο σημείο...
ισορροπίας/εναρμονισμού των ασκούμενων δυνάμεων, οι οποίες διασφάλιζαν την μέχρι τότε αναπαραγωγή του. Αυτό ακριβώς το φαινόμενο αναφέρεται και στις πολιτικές ισχύος με τις οποίες σας απασχόλησαν τα διαδικτυακά μου σημειώματα την περασμένη 5ετία.

Το φαινόμενο της θετικής ανάδρασης μοιάζει να ανταποκρίνεται πολύ καλά στην προσέγγιση της τρέχουσας διένεξης Μεϊμαράκη – Χατζηνικολάου, που ασφαλώς παρακολουθώντας την μορφή της και τις αντιδράσεις από διάφορους πολιτικούς και επιχειρηματικούς παράγοντες, φαίνεται να είναι σημαντικά ευρύτερη. Με αφορμή το δημοσίευμα της εφημερίδας Realnews (23/9/2012), σύμφωνα με το οποίο υπάρχουν καταγγελίες που φέρουν τον κ. Ιωάννη Καρούζο να οργανώνει ξέπλυμα μαύρου χρήματος και σε αυτή την υπόθεση να εμπλέκονται επίσης οι πολιτικοί Μεϊμαράκης, Βουλγαράκης και Λιάπης, – οι οποίες (καταγγελίες) αντί να ερευνηθούν εξονυχιστικά από τις οικονομικές και δικαστικές αρχές και από την προηγούμενη Βουλή, στο βαθμό που ενημερώθηκε επίσημα, μάλλον αντιμετωπίσθηκαν επιπόλαια στην καλύτερη εκδοχή – ξέσπασε πόλεμος τόσο εντός του πολιτικού συστήματος όσο και μεταξύ των κεντρικών φορέων της διαπλοκής.

Συγκαλυμμένη συμπλοκή μεταξύ των Μεγάλων Διαύλων – και στο εσωτερικό αυτών – της διαπλοκής, έτσι ώστε να μην εμφανιστούν στο προσκήνιο τα Μεγάλα Ονόματα, αλλά εχθροπραξίες σε κάθε περίπτωση, μετά από μια σειρά επεισόδια που ξεκίνησαν με τριβές είτε στο επίπεδο των τραπεζών, είτε σε εκείνα της ενέργειας και των κρατικών προμηθειών.

Προδήλως η διάσταση που λαμβάνει η υπόθεση καταγγελιών των επιχειρηματιών Λιβανού και Ζωγραφάκη, τις οποίες έφερε στο φως η εφημερίδα του Ν. Χατζηνικολάου, αποκαλύπτοντας την καταγγελλόμενη συμμετοχή των Μεϊμαράκη, Βουλγαράκη, Λιάπη στο κύκλωμα ξεπλύματος μαύρου χρήματος, ξεπερνά ζητήματα που αφορούν στην κοινωνικοοικονομική λειτουργία πολιτικών και θέτει το ζήτημα της διαπλοκής στην πραγματική του βάση: τόσο ως υπόθεση διαπλοκής οικονομικών φορέων με φορείς πολιτικής δύναμης/επιρροής, όσο και ως υπόθεση συσχετισμού πολιτικής εξουσίας (κομμάτων και προσώπων) με συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα.

Όλα τα σκάνδαλα της τελευταίας περιόδου δείχνουν να κινούνται στο δικομματικό φάσμα, όπως και εκείνα του τέλους του 1980, παρόλα αυτά κάποιο κόμμα και κάποιος ηγέτης τα φορτώνεται συγκυριακά και καθοριστικά. Άρα, ασφαλώς και έχει σημασία ο ιδιαίτερος χειρισμός της σημερινής υπόθεσης από τα ΜΜΕ, επίσης δεν θα πρέπει να αδιαφορήσουμε για τα πιθανά ελατήρια της καταγγελίας ή ακόμη και για τη μορφή και το timing της αποκάλυψης, όπως και για την χυδαία αντίδραση του ανεπίτρεπτου προέδρου της Βουλής, αλλά το κρίσιμο είναι ότι η συνοχή της διαπλοκής διαταράσσεται σοβαρά και αυτό θα μπορούσε κανείς να το δει θετικά, στο βαθμό που ενδιαφέρεται για την πρόοδο της ελληνικής κοινωνίας και την «αυτο-ενίσχυση» της διαδικασίας διάλυσης του μηχανισμού της διαπλοκής, που αποτελεί τον κεντρικό φορέα του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος με την μορφή της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ, αλλά και ορισμένων προσωπικοτήτων από τους χώρους δεξιότερα και αριστερότερα αυτών.

Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει, έστω και πολύ αργοπορημένα, σοβαρή και εκτεταμένη έρευνα για την υπόθεση. Συμφωνώ απόλυτα με τον Νίκο Χατζηνικολάου ότι αυτή τη φορά δεν πρέπει να υπάρξει «θάψιμο» των καταγγελιών και διασκέδαση των καταγγελλομένων. Η δικαιοσύνη οφείλει να προχωρήσει βαθύτερα από το περίγραμμα των αποκαλύψεων και να ερευνήσει τη διαδρομή του χρήματος, να ανοίξει λογαριασμούς και να αναζητήσει τα πρόσωπα που εμπλέκονται μέσω offshore εταιρειών.

Ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψιν την δικαστική/ανακριτική «κράμπα» στην υπόθεση Τσοχατζόπουλου και την συγκάλυψη που επιχειρήθηκε στην Βουλή. Η μαζική επιχείρηση ενοχοποίησης και λοιδορίας των καταγγελλόντων – ασχέτως των όποιων κινήτρων τους – όπως και του Ν. Χατζηνικολάου προσωπικά, με αλήτικο μάλιστα ύφος, υποδηλώνει ότι εδώ υπάρχει «φωτιά» και όχι απλώς συκοφαντικός «καπνός». Κάποιοι έχουν ανησυχήσει ότι θα «καούν τα μπατζάκια τους», ενώ κάποιοι άλλοι ότι θα εξευτελιστεί απολύτως η επικοινωνιακή στρατηγική της Συγκυβέρνησης. Μόνον όμως όσοι αντιλαμβάνονται ότι το σκάνδαλο αυτό, έστω και με την χυδαία/παραπολιτική μορφή της διένεξης Μεϊμαράκη-Χατζηνικολάου εγγίζει το όριο εκτόνωσης του καθεστώτος της διαπλοκής, προβληματίζονται βαθύτερα. Άλλοι από αυτούς θορυβημένοι, ενώ άλλοι ελπίζοντας στην ανατροπή του καθεστώτος, εξαιτίας της σύγκρουσης των διαπλεκομένων βαρονιών.

Επιτρέψτε μου να έχω διαφορετική άποψη. Η σύγκρουση των διαπλεκομένων είναι αναπόφευκτη στην παρούσα ελληνική συγκυρία. Η εξελισσόμενη χρεοκοπία διαμορφώνει η ίδια συγκρουσιακές συνθήκες στο εσωτερικό του μηχανισμού της διαπλοκής. Η θετική ανάδραση, το «positive feedback» της διαπλοκής, όμως, μπορεί να επιφέρει κοινωνική υπερθέρμανση, μπορεί και κοινωνικό παγετώνα. Η πολιτική και συνταγματική τάξη της χώρας είναι ραμμένη στα μέτρα της διαπλοκής.

Η σύγκρουση των διαπλεκομένων θα σκίσει το πολιτικό σύστημα και θα δείξει ακόμη περισσότερο την υποκριτική και υπονομευτική για την δημοκρατία, διάσταση της συνταγματικής τάξης, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μια επιχείρηση κάθαρσης της πολιτείας και ριζοσπαστικοποίησης του κινήματος. Θα μπορούσε να συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Εάν δεν υπάρξουν δημόσιοι λειτουργοί που θα ξεπεράσουν αλτρουιστικά τον εαυτό τους και δεν επεξεργαστούν αμέσως τα κόμματα της αριστεράς μία νέα στρατηγική που θα επικεντρώνει στο Μέγα Πρόβλημα της διαπλοκής στον τόπο μας, η κάθαρση από τον μηχανισμό της όσμωσης πολιτικοεπιχειρηματικών συμφερόντων που από τα τέλη του ’80 έχει ολοκληρωθεί και αποτελεί τον αυτοματισμό της λειτουργίας κράτους και αγοράς, η ευκαιρία για μια νέα, δημοκρατική αυτή την φορά μεταπολίτευση, θα έχει χαθεί για πάντα.

(Θεωρείστε ότι το σημείωμα αυτό έρχεται να ενθαρρύνει τους δημόσιους λειτουργούς να κάνουν το καθήκον τους, ξεπερνώντας με αυταπάρνηση τον φόβο και τα πάσης φύσεως εμπόδια που θέτουν οι διαπλεκόμενοι και η κυβέρνησή τους).

Η εξελισσόμενη διαδικασία σύγκρουσης διαπλεκομένων είτε θα ανακοπεί με μία μορφή πραξικοπήματος, είτε θα αποκτήσει μία διαλεκτική δυναμική στο πλαίσιο του εκδημοκρατισμού της ελληνικής κοινωνίας και του επαναπροσδιορισμού του κοινωνικού και παραγωγικού της μοντέλου, έξω ασφαλώς από τον ατομικό μηχανισμό εσωτερικής υποτίμησης, φτωχοποίησης και κοινωνικού εξανδραποδισμού, που υιοθέτησε το καθεστώς υπό την τεχνική επιμέλεια της τρόικας, για να περισωθεί από το σκανδαλιστικό τέλος της πελατειακής και διαπλεκόμενης πολιτείας του.

Το ζήτημα για τα τρία τέταρτα της κοινωνίας δεν είναι να παραμείνουν θεατές στις υπόγειες και έκδηλες διαμάχες των φορέων της διαπλοκής, και ούτε ασφαλώς να «τυφλωθούν» από την περιστασιολογία και το κουτσομπολιό. Αν η υπόθεση αυτή ξεφύγει από τον λαϊκισμό και γίνει βασικό στοιχείο πολιτικής, τότε η θετική ανάδραση θα προσφέρει κάτι θετικό στην δημοκρατική και κοινωνική εξέλιξη του αστικού φαινομένου στην χώρα μας.

Η κρίση αποτελεί την μεγαλύτερη ευκαιρία για τον ελληνισμό να απαλλαγεί από την γάγγραινα της διαπλοκής. Και τούτο ασφαλώς σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει με ρατσιστικές – εθνικιστικές κορώνες και καμώματα, αλλά αποκλειστικά με μία συντεταγμένη δημοκρατική πορεία αριστερής πνοής, που θα καταλήξει σε μία συντακτική εθνοσυνέλευση.

Αυτή θα πρέπει να είναι η πηγή μιας νέας συνταγματικής τάξης και μιας νέας πολιτικής κουλτούρας που θα αποκλείει το καταστροφικό φαινόμενο της διαπλοκής, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αναπόφευκτο, ανώτερο στάδιο του Κράτους Πατρωνίας.

Η κρίση στους κόλπους της διαπλοκής αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία για την μεταστροφή της κρίσης υπέρ των συμφερόντων των δύο τρίτων του ελληνικού λαού, αρκεί να την αξιοποιήσουμε πολιτικά και όχι λαϊκιστικά.