ΚΡΟΥΓΚΜΑΝ: Η ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΤΙΜΩΡΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΒΑΛΛΑΜΕ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΟ

«ΣΙΧΑΘΗΚΑ ΝΑ ΕΙΜΑΙ Η ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΔΙΚΙΟ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΑΚΟΥΕΙ»

Μας παρουσιάζουν την οικονομία σαν ένα παιχνίδι ηθικής στο οποίο το χρέος αποτελεί αμάρτημα άρα τώρα πρέπει όλοι να πληρώσουμε σφίγγοντας το ζωνάρι. Μας λένε ότι η κρίση θα πάρει πολύ χρόνο για να αντιμετωπιστεί και θα είναι αναμφίβολα επίπονη. Όλα αυτά σύμφωνα με τον νομπελίστα οικονομολόγο Πολ Κρούγκμαν δεν περιέχουν ούτε ψήγμα αλήθειας: η λιτότητα είναι μια συλλογική τιμωρία που επιβάλαμε στον εαυτό μας και η οποία όχι μόνο δεν είναι απαραίτητη αλλά δεν θα φέρει και αποτέλεσμα.

Ο Κρούγκμαν, που διδάσκει Οικονομικά στο πανεπιστήμιο Πρίνστον, παραχώρησε συνέντευξη στον βρετανικό «Guardian» με την ευκαιρία της έκδοσης του τελευταίου του βιβλίου «End This Depression Now!» («Σταματήστε αυτή την ύφεση τώρα!»). Στο βιβλίο, ο ειδικός αυτός στον Τζον..

Μέιναρντ Κέινς εξηγεί πώς καταλήξαμε να κάνουμε το αντίθετο από αυτό που πρεσβεύει η λογική και υπαγορεύει η Ιστορία ότι πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από την κρίση.

Γνωρίζουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνουμε _ αλλά για περίπλοκους πολιτικούς και ιστορικούς λόγους, επιλέξαμε να το ξεχάσουμε. «Το να βάλουμε ένα τέλος στην ύφεση θα έπρεπε να είναι απίστευτα εύκολο. Γιατί λοιπόν δεν το κάνουμε;» αναρωτιέται ο Κρούγκμαν.

Το χρέος, λέει, δεν είναι από μόνο του κάτι το φοβερό. «Το χρέος είναι το παθητικό του ενός αλλά το ενεργητικό του άλλου. Συνεπώς δεν μας φτωχαίνει όλους αναγκαστικά. Ο πραγματικός κίνδυνος με το χρέος είναι τι συμβαίνει αν πολύς κόσμος συγχρόνως αποφασίσει ή αναγκαστεί να το αποπληρώσει. Τα υψηλά επίπεδα χρέους μας κάνουν ευάλωτους σε μια κρίση. Αν όλοι αποφασίσουμε να αποπληρώσουμε το χρέος μας την ίδια στιγμή, θα καταλήξουμε με χαμηλότερα εισοδήματα άρα η αναλογία του χρέους προς το εισόδημά μας θα αυξηθεί».

Σε καιρούς σαν τον σημερινό, κάποιος πρέπει να αρχίσει να ξοδεύει _ και, σύμφωνα με τον κορυφαίο οικονομολόγο, αυτός ο κάποιος είναι οι κυβερνήσεις. Όμως οι υπέρμαχοι της πολιτικής που εφαρμόζεται σήμερα μας λένε ότι προέχει να αποπληρώσουμε το χρέος και ότι οι αγορές ομολόγων θα μας καταστρέψουν αν δεν αντιμετωπίσουμε το έλλειμμα.

«Γνωρίζουμε ότι οι προηγμένες οικονομίες με σταθερές κυβερνήσεις που δανείζονται στο νόμισμά τους μπορούν να έχουν πολύ υψηλά επίπεδα χρέους χωρίς κρίση». Όσο για τις αγορές ομολόγων, ποσώς ενδιαφέρονται για το έλλειμμά μας αρκεί να πληρώνουμε.

Μετά την Μεγάλη Ύφεση, οι κυβερνήσεις υιοθέτησαν ρυθμιστικούς κανόνες για το τραπεζικό σύστημα. Όμως στη δεκαετία του '80, ύστερα από μια περίοδο ευημερίας, ξεκίνησε μια διαδικασία χαλάρωσης των κανόνων. Κατά τον Κρούγκμαν, υπήρξαν προειδοποιητικά μηνύματα που θα έπρεπε να είχαν προϊδεάσει τους πολιτικούς για τους κινδύνους της απορύθμισης. Μέχρι τότε όμως η Γουόλ Στριτ είχε πάρει το πάνω χέρι από τους πολιτικούς.

Ήδη από την δεκαετία του '70, κυριαρχούσε «η υπόθεση των αποτελεσματικών αγορών». Ρεπουμπλικάνοι οικονομολόγοι κυρίως ανακοίνωναν θριαμβευτικά τον θάνατο του κεϋνσιανισμού. Ο Κρούγκμαν πιστεύει ότι οι ίδιοι αυτοί οικονομολόγοι σήμερα, που είναι αντιμέτωποι με την καταστροφική κατάρρευση των θεωριών τους, δεν παραδέχονται ότι έκαναν λάθος λόγω πολιτικών προκαταλήψεων και επαγγελματικού εγωισμού.

Από το ξέσπασμα της κρίσης, ο Κρούγκμαν έχει αναδειχθεί σε αδιαφιλονίκητη Κασσάνδρα των οικονομολόγων. «Βαρέθηκα να είμαι Κασσάνδρα. Θα ήθελα για μια φορά να κερδίσω, αντί να δικαιώνομαι από την καταστροφή που έρχεται όπως την είχα προβλέψει. Θα ήθελα να δω τα επιχειρήματά μου να αποτρέπουν την καταστροφή αντί να λαμβάνονται υπ' όψη εκ των υστέρων».

Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν σήμερα; Σύμφωνα με τον Κρούγκμαν, να εγκαταλείψουμε την λιτότητα, να επανεκκινήσουμε την οικονομία με φιλόδοξες κρατικές δαπάνες και να μειώσουμε το έλλειμμα όταν καταφέρουμε να βγάλουμε το κεφάλι μας έξω από το νερό. Το σημαντικότερο; Πρέπει να ενεργήσουμε τώρα.

Πηγή: tovima.gr