Πανικός στις Βρυξέλλες για το ενδεχόμενο εξόδου της Ιταλίας από το ευρώ

Του Δημήτρη Καζάκη

«Όλοι μιλάνε γι’ αυτό στις Βρυξέλλες,» μας πληροφορεί το ειδησεογραφικό πρακτορείο Euronews. Πρόκειται για τη διαρροή του Σχεδίου Πολιτικής Συμφωνίας ανάμεσα στο Κίνημα των 5 Αστέρων και την Λίγκα, που δημοσίευσε η ιταλική έκδοση της Huffington Post.(https://www.huffingtonpost.it/…/un-comitato-di-conciliazi…/…)

Ακόμα κι αν το Κίνημα 5 Αστέρων με τη Λίγκα επέμειναν ότι το έγγραφο είναι σχέδιο και από τότε έχει αλλάξει, ορισμένες από τις προτάσεις που περιέχονται σε μια διακυβερνητική συμφωνία συνασπισμού – έστω και σε επίπεδο προσχεδίου – θεωρήθηκε casus beli από τους ευρωκράτες και προκάλεσε εγκεφαλικά στους ιθύνοντες του τέρατος των Βρυξελλών.

Θεωρήθηκε ανήκουστο και μόνο το γεγονός ότι σε σχέδιο κυβερνητικής συμφωνίας αναφέρεται η εξαίρεση από τους κανόνες του Δημοσιονομικού Συμφώνου, όπως και η αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ. Η πιο προκλητική για τους ευρωκράτες από όλες τις προτάσεις πολιτικής συμφωνίας ήταν η πρόταση της αυριανής κυβέρνησης της Ιταλίας να προβλεφθεί διαδικασία εξόδου της χώρας από το ευρώ χωρίς αναγκαστικά να συνοδεύεται με έξοδο και από την ΕΕ. Αυτό αποκαλείται μηχανισμός μόνιμης εξαίρεσης.

Το σχέδιο «κυβερνητικής αλλαγής», όπως τιτλοφορείται είναι χρονολογημένο στις 14 Μαΐου 2018 με σφραγίδα χρόνου 9.30 π.μ.. Από τότε που οι ηγέτες των δυο κομμάτων συναντήθηκαν δύο φορές. Σε δηλώσεις τους διαβεβαίωσαν ότι πολλά σ’ αυτό το Σχέδιο που διέρρευσε έχουν αλλάξει.

Κι ενώ η δήλωση των δυο μερών ανέφερε ότι μία από τις πιο εκρηκτικές προτάσεις, ο μηχανισμός εξαίρεσης που θα ανοίξει την πόρτα στην Ιταλία να εγκαταλείψει το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα, δεν βρίσκεται πλέον στο τραπέζι, ο πανικός στις Βρυξέλλες δεν έχει καταλαγιάσει. Το ίδιο και στις χρηματαγορές.

Σε περαιτέρω σχόλια που δημοσιεύθηκαν στο Facebook, οι αρχηγοί των δυο κομμάτων δήλωσαν ότι επιθυμούν να επιστρέψουν σε μια εποχή πριν από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, η οποία το 1992 έθεσε τα θεμέλια για το ευρώ και εξανάγκασε τα δεσμευμένα κράτη μέλη να ακολουθήσουν τους δημοσιονομικούς κανόνες σε επίπεδο ΕΕ.

Οι εν λόγω κανόνες, μαζί με τη νομισματική πολιτική «πρέπει να επανεξεταστούν μαζί με τους ευρωπαίους εταίρους μας, στο πνεύμα της επιστροφής στο πλαίσιο προ-Μάαστριχτ, όταν τα ευρωπαϊκά κράτη παρακινούνταν από πραγματικούς στόχους για ειρήνη, αδελφοσύνη, συνεργασία και αλληλεγγύη.»

Ορισμένες από τις προτάσεις στο σχέδιο «κυβερνητικής αλλαγής» περιλαμβάνουν:

• Να ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να συγχωρήσει ιταλικό χρέος ύψους 250 δισ. Ευρώ. Όση είναι η ονομαστική αξία των ιταλικών ομολόγων που έχει αγοράσει η ΕΚΤ στα πλαίσια της λεγόμενης ποσοτικής χαλάρωσης. Θυμίζουμε ότι το συνολικό δημόσιο χρέος της Ιταλίας υπερβαίνει τα 2,2 τρις ευρώ.
• «Ριζική» επαναδιαπραγμάτευση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ για τα κράτη μέλη καθώς και της συμβολής της Ιταλίας στον προϋπολογισμό του μπλοκ. Το τμήμα αυτό περιγράφει επίσης το μηχανισμό εξαίρεσης των μελών ώστε να αποχωρούν από το ευρώ, εάν υπάρχει «σαφής επιθυμία» (π.χ. δημοψήφισμα) να το πράξουν. Με κατοπινή τους δήλωση οι αρχηγοί των δυο κομμάτων είπαν ότι αυτό δεν εξετάζεται πλέον.
• Να αποσυρθούν αμέσως οι κυρώσεις για τη Ρωσία, «η οποία δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως απειλή αλλά ως οικονομικός και εμπορικός εταίρος».
• Αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τη μετανάστευση, τους οποίους το σχέδιο ορίζει ως «μη βιώσιμους για την Ιταλία». Οι προτάσεις περιλαμβάνουν την αλλαγή των λεγόμενων κανόνων του Δουβλίνου που υποχρεώνουν τους μετανάστες να υποβάλλουν αίτηση για άδεια παραμονής στη χώρα όπου φθάνουν για πρώτη φορά και την επανεγκατάσταση εισερχομένων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
• Την εισαγωγή ενός «εισοδήματος των πολιτών» ύψους € 780 ανά μήνα, παρόμοιο με την πρόταση του Κινήματος 5 Αστέρων για καθολικό βασικό εισόδημα, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από κρατικές δαπάνες ύψους 17 δις ευρώ – αλλά το σχέδιο αναφέρει επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να συνεισφέρει στο πρόγραμμα.
• Την υιοθέτηση «τολμηρών και επαναστατικών μέτρων» για να αρθεί η φορολογική επιβάρυνση των Ιταλών. Το σχέδιο μιλά για την καθιέρωση ενός ενιαίου φόρου (flat tax), όπως είχε υποσχεθεί προεκλογικά η Λίγκα, αν και το σχέδιο δεν είναι σαφές πώς θα λειτουργούσε κάτι τέτοιο και προτείνει στην πραγματικότητα διάφοροι συντελεστές και παρακρατήσεις.
• Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος της Ιταλίας ώστε να επιτρέψει στους εργαζομένους να συνταξιοδοτηθούν μόλις φτάσουν στο «επίπεδο 100»: δηλαδή όταν το συνολικό ποσό της ηλικίας τους και των ετών που συμβάλλουν στην κοινωνική ασφάλιση ανέρχεται σε τουλάχιστον εκατό.
• Δημιουργία μιας «επιτροπής συμφιλιώσεως»: ένα είδος σκιώδους κυβέρνησης – μιας κυβέρνησης πίσω από την κυβέρνηση – που θα διαμεσολαβεί στις διαφωνίες εντός της κυβέρνησης και για τη λήψη κοινών θέσεων πολιτικής στο μέλλον.

Μιλώντας πριν δημοσιευθεί το σχέδιο, ο ηγέτης της Λίγκα, Ματέο Σαλβίνι, παραδέχθηκε ότι ο κόμμα του βρίσκεται «πολύ μακριά» από το Κίνημα 5 Αστέρων σε πολλά σημεία. Εν τω μεταξύ, ο Di Maio, που ηγείται του Κινήματος 5 Αστέρων, έχει υποσχεθεί ότι μια συγκυβέρνηση με τη Λίγκα θα αποτελέσει «βόμβα» για το ιταλικό πολιτικό κατεστημένο.

Πάντως, ακόμη κι αυτό το ασαφές σχέδιο «κυβερνητικής αλλαγής» αποδείχθηκε εκρηκτικό σαν «βόμβα» στο κατεστημένο κυρίως στις Βρυξέλλες. Δεν υπήρξε ποτέ πριν σε έγγραφο κυβερνητικής συμφωνίας το αίτημα για μόνιμη εξαίρεση κράτους-μέλους από την ευρωζώνη και τους δημοσιονομικούς κανόνες του Μάαστριχτ. Ποτέ πριν! Ούτε από τη δεξιά. Ούτε από την αριστερά.

Βεβαίως οι πιέσεις που ασκούνται τόσο από τα πάνω, όσο και από τα κάτω στις ηγεσίες των δυο κομμάτων και κυρίως στον Di Maio του Κινήματος 5 Αστέρων εντείνονται. Να δούμε ποια από τις δυο τάσεις θα επικρατήσει. Οι πιέσεις από το κατεστημένο, ή οι πιέσεις από την εκλογική και πολιτική βάση;

Πάντως όπως και να έχει ένα είναι σίγουρο. Το ξεπούλημα των προσδοκιών και των ελπίδων του Ιταλικού λαού, που πάνω από το 50% στηρίζει ένα πιθανό ριζοσπαστικό πρόγραμμα εξόδου από το ευρώ, δεν θα περάσει εύκολα. Ήδη η πιθανή συγκυβέρνηση του λαϊκού Κινήματος 5 Αστέρων και της ακροδεξιάς Λίγκας, έχει υπερβεί τα εσκαμμένα ακόμη και εκείνων που πρότειναν και προτείνουν κόμματα της αριστεράς σε πορεία προς την διακυβέρνηση της χώρας. Ακόμη κι αυτό το σχέδιο της «κυβερνητικής αλλαγής» είναι παρασάγγας πιο προοδευτικό, πιο ριζοσπαστικό από το αλήστου μνήμης πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης του Τσίπρα το 2014.

Γι’ αυτό και μην βαυκαλίζεται κανείς ότι η Ιταλία ετοιμάζεται να περάσει μια περίοδο ΣΥΡΙΖΑ. Η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα. Ούτε το Κίνημα 5 Αστέρων ευτυχώς δεν είναι αριστερά, όπως την γνωρίσαμε στην Ευρώπη.

Κι ενώ οι Ιταλοί έχουν πολλά κοινά με τους Έλληνες, αλλά ο ραγιαδισμός δεν είναι κάτι που το μοιραζόμαστε με τους γείτονες. Γι’ αυτό ας τρέχουν ορισμένοι να δικαιολογήσουν το δικό τους ραγιαδισμό, προδικάζοντας το τι θα γίνει στην Ιταλία.

Όχι γιατί θεωρώ ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα συγκυβέρνησης είναι επαρκές και άξιο να βγάλει την Ιταλία από τα αδιέξοδα της ευρωζώνης προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας του ιταλικού λαού. Ούτε γιατί αποκλείω το ξεπούλημα από τις ηγεσίες, αλλά γιατί το Κίνημα 5 Αστέρων δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ, όπου η βάση πειθαρχεί τυφλά στον ηγετικό μηχανισμό και τις «συνιστώσες» του. Είναι ένα κίνημα βάσης με πολύ πλατύ παλλαϊκό χαρακτήρα.

Μια πιθανή προδοσία του Πέπε Γκρίλο και του Di Maio, δεν θα περάσει αναίμακτα όπως στην Ελλάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Ήδη οι πιέσεις της βάσης για ένα ακόμη πιο ριζοσπαστικό κυβερνητικό πρόγραμμα και κυρίως για την πραγματοποίηση της βασικής προεκλογικής δέσμευσης για ένα δημοψήφισμα όπου θα κριθεί η παραμονή ή μη της Ιταλίας στο ευρώ, γίνονται όλο και πιο ασφυκτικές για την ηγεσία. Ίδωμεν λοιπόν. Τίποτε δεν έχει κριθεί ακόμη.

Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Πρόεδρος του Ε.ΠΑ.Μ.

Πηγή: http://dimitriskazakis.blogspot.gr/, https://epamhellas.gr/