Η Πολιτική Οικονομία της Βίας του Κράτους του Ευρώ (Μέρος Α’)

Του Σπύρου Στάλια

Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα επιστημονικό οικονομικό άρθρο που καταλήγει  σε οικονομικά συμπεράσματα αλλά και σε πολιτικά συμπεράσματα, αφού η επιστήμη είναι για τον άνθρωπο.

Στο άρθρο αυτό γίνεται μια προσπάθεια ανάλυσης του νεοφιλελευθέρου υποδείγματος, που υλοποιείται με το ευρώ, ως ένα φιλοσοφικό σύστημα, που τέτοιο είναι, και που μετά εκφράζεται οικονομικά και πολιτικά και καθορίζει όλες τις εκφράσεις του βίου μας.

Διακρίνεται σε πέντε μέρη. Στην εισαγωγή και στο πρώτο μέρος, καταγράφονται οι φιλοσοφικές αρχές του υποδείγματος, πως αυτές εκφράζονται ως οικονομικά αξιώματα, πως υλοποιούνται στη συγκρότηση του κράτους του ευρώ και τέλος πως ακριβώς λειτούργει ένα τέτοιο κράτος.

Στο δεύτερο μέρος γίνεται μια εκτενής κριτική των οικονομικών αξιωμάτων που στηρίζουν το ευρώ και αναλύεται κριτικά η έννοια του χρήματος και του δανεισμού

Στο  τρίτο μέρος συνεχίζεται η ανάλυση για την φύση του χρήματος και για το τι συνέβη το 2008. Η ανάλυση αυτή συνεχίζεται στο τέταρτο μέρος όπου καταδεικνύεται πως οι τράπεζες δημιούργησαν την κρίση.

Η κριτική καταλήγει με την διαπίστωση πως το όλο οικοδόμημα του ευρώ στηρίζεται σε ατελή ανάλυση, αντιφατικές υποθέσεις και σε εσφαλμένες αναλογίες και κατά συνέπεια είναι άδικο κοινωνικά, ασταθές και επιρρεπές στις κρίσεις.

Το πέμπτο μέρος που συνιστά τον επίλογο του άρθρου αυτού, εξάγονται συμπεράσματα για την αποτυχία των μνημονίων και την συνέχιση τους, εξηγείται ότι η βία πια είναι αναγκαία πολιτικά για να αντιμετωπιστεί η επιδρομή που γίνεται στον πλούτο των Ελλήνων αλλά και στον βίο τους, τον υλικό και ψυχικό, και τέλος εξηγείται η ανάγκη υιοθέτησης του Εθνικού Νομίσματος,  υπό συνθήκες ενότητας, ως αναγκαίος και ικανός όρος  για την επιστροφή στη Δημοκρατία και στην Ανάπτυξη.

Μέρος Α

Εισαγωγή

Το καθεστώς του ευρώ δεν πρέπει να το εκλαμβάνουμε σαν ένα απλό οικονομικό υπόδειγμα, αλλά ως μια συνολική φιλοσοφία, που καθορίζει πλήρως την ζωή μας, την οικονομική, την πολιτική, την κοινωνική και την ατομική.

Ως φιλοσοφικό σύστημα έχει την δική του οντολογία,  που μας προμηθεύει μια  βάση  συναντίληψης  και κοινής κατανόησης αυτού που πράγματι υπάρχει.

Έχει την δική του επιστημολογία, δηλαδή, με  ποιά  διαδικασία  καταλήγει κάποιος  σε αυτή ή εκείνη την θέση.

Τέλος το φιλοσοφικό αυτό σύστημα έχει την δική του ηθική, τι πρέπει να κάνει κάποιος άνθρωπος για να είναι ευτυχής όσο μπορεί, ως άτομο και ως κοινωνική οντότητα. Πως πρέπει να συγκροτήσει ως κοινωνία την Κρατική Πολιτική Οντότητα, που θα προσφέρει ευημερία στο άτομο και στην κοινωνία.

Το φιλοσοφικό αυτό σύστημα αποτυπώνεται κατ αρχήν στο χώρο της οικονομίας και τελικά, όπως κάθε φιλοσοφικό σύστημα, καθίσταται πολιτικό, με την έννοια ότι οι παραπάνω αρχές υλοποιούνται στην κοινωνία με την συγκρότηση πολιτικής ιεραρχίας (Πολιτείας).

• Η αποτύπωση των φιλοσοφικών αρχών του Νεοφιλελευθερισμού στην Οικονομία.

Α) Η οντολογία στηρίζεται στο φυσικό  άκρατο ατομικισμό του ανθρώπου.

Σύμφωνα με το αξίωμα  αυτό,  ο άνθρωπος και τα λειτουργικά του  εκφραστικά κατασκευάσματα, κράτη, επιχειρήσεις, οργανισμοί, ιδρύματα, οικογένεια, κοινωνικές και ατομικές σχέσεις κα, διέπονται από την αρχή της μεγιστοποίησης τους κέρδους, ή της ωφελιμότητας ή της ευχαρίστησης.

Η θεμελιώδης αυτή αρχή του Νεοφιλελευθερισμού, διέπει κάθε σχέση και κατά συνέπεια, κάθε θέμα στην σύγχρονη βιβλιογραφία, που αφορά στην φιλοσοφία, στην ηθική, στην οικονομία, στην πολιτική, στην επιστήμη, στην τέχνη, στην συνύπαρξη κα, πρέπει να αρχίζει από αυτή την εγγεγραμμένη -τρόπον τινά- αρχή στην ψυχή του ανθρώπου. Η αρχή της ωφελιμότητας για την ποιότητα του ανθρώπου, έχει τις ρίζες της, στην ερμηνεία που δίνουν οι Διαμαρτυρόμενοι στην Παλαιά Διαθήκη με την βοήθεια του Ελληνικού Ορθολογισμού. Σε αυτό το φιλοσοφικό σύστημα και η γνωσιολογία και η ηθική πηγάζουν από τον ατομικισμό.

Β) Η  επιστημολογία (γνωσιολογία)

Θεωρεί ότι η αλήθεια μιας ιδέας καθορίζεται από την επιτυχία που έχει να επιλύει ένα πρόβλημα και αυτή ακριβώς η δυνατότητα, καθιστά τις ιδέες επιτυχείς σύμφωνα με την ανθρώπινη εμπειρία. Ο ρεαλισμός μια υπόθεσης για την επίλυση ενός προβλήματος δεν έχει καμία σημασία. Οι θεωρίες είναι απλά εργαλεία ανάλυσης που δεν συσχετίζονται με την ικανότητα τους να περιγράφουν την λειτουργία της πραγματικότητας.

Η γνωσιολογία του νεοφιλελευθερισμού του ευρώ συνοψίζεται με τα τρία παρακάτω αξιώματα στην οικονομία.

α) Το Εργοδικό Αξίωμα

Με βάση το αξίωμα αυτό, το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα είναι ένα σύστημα που περιγράφεται με τέσσερες συγκεκριμένες  μεταβλητές παραγωγή, πραγματικοί μισθοί, επιτόκιο και απασχόληση,  που έχουν την ιδιότητα μετά από μια ανωμαλία, από μόνες τους να τείνουν να πάρουν τιμές που θα αποκαταστήσουν την ισορροπία του συστήματος, ανεξαρτήτως της ποσότητας του χρήματος.  Αυτό σημαίνει ότι το σύστημα είναι αναλλοίωτο και αιώνιο, εξ ου και εργοδικό (η λέξη  εργοδικό προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις έργον και οδός, το έργο και η πορεία).

Οικονομικά μπορούμε να το αποδώσουμε επίσης  με την υπόθεση, ότι αυτοί που συμμετέχουν στην προσφορά και ζήτηση της οικονομίας, στο οικονομικό γίγνεσθαι, έχουν λογικές προσδοκίες ως προς το μέλλον, που σημαίνει ότι το μέλλον είναι στατιστικά προβλέψιμο. Με άλλα λόγια η σημερινή τιμολόγηση μιας αξίας, εμπεριέχει την προβολή της στο μέλλον, έτσι ώστε καμία κρίση να μην είναι πιθανή, αλλά τέλος πάντων αν αυτή προκύψει, μόνο του το σύστημα θα την διορθώσει. Καμία ανθρωπινή ή κρατική παρέμβαση δεν απαιτείται. Η ελεύθερη αγορά θα επιβάλει τις τιμές ισορροπίας. Κατά συνέπεια η ελεύθερη αγορά είναι το τελευταίο θεμέλιο της συγκρότησης του Κράτους.

β) Το Αξίωμα της Υποκατάστασης

Το αξίωμα αυτό μας διαβεβαιώνει ότι οι ευέλικτες σχετικές τιμές[1] εγγυώνται την ισορροπία των αγορών. Αυτό πρακτικά σημαίνει το εξής.

Ωφελιμότητα προσφέρουν μόνο τα αγαθά και εξ αυτού του λόγου γίνεται η παραγωγή. Οι ευέλικτες σχετικές τιμές, δηλαδή με πόση ποσότητα ενός προϊόντος ανταλλάσω ένα άλλο πάντα αυτορυθμίζονται, έτσι ώστε πάντα όλοι οι πόροι να απασχολούνται στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης.

Η ποσότητα του χρήματος που απαιτείται γι αυτή την διαδικασία είναι δεδομένη, και επειδή η ωφελιμότητα του χρήματος έχει σχέση με το να διευκολύνει την ανταλλαγή, ποτέ δεν θα υπάρχει έλλειψη του στην αγορά, αφού πραγματική ωφελιμότητα έχουν μόνον τα προϊόντα. Άρα το χρήμα πάντα θα κυκλοφορεί.

Κατά συνέπεια η ανεργία σε αυτό το σύστημα είναι ηθελημένη, δηλαδή οι εργαζόμενοι δεν επιθυμούν να εργαστούν με τους τρέχοντες μισθούς.

γ) Το Αξίωμα Ουδετερότητας του Χρήματος

Με βάση αυτό το αξίωμα, κάθε μεταβολή της προσφοράς χρήματα δεν έχει καμία επίδραση στις πραγματικές μεταβλητές. Με άλλα λόγια αν πάτε σε ένα Πανεπιστήμιο και ρωτήσετε τους φοιτητές των Οικονομικών, που στην συντριπτική πλειοψηφία έχουν Νεοφιλελευθέρους Μικροοικονομολόγους Καθηγητές, αν διπλασιαστεί  η ποσότητα του χρήματος τι θα συμβεί, θα σας πουν ότι οι πραγματικές τιμές θα παραμείνουν ίδιες. Αν το αμφισβητήσετε θα σας βγάλουν τρελούς με ευγένεια, αφού θα σας πουν ότι τρέφετε αυταπάτη περί τα χρήμα (Money Illusion).

Το χρήμα συνεπώς είναι ένα πέπλο που καλύπτει την πραγματικότητα.

Αυτό σημάνει κάτι λίαν σημαντικό.

Ότι το χρήμα αφ εαυτού δεν κοστίζει, άρα δεν γεννά εισόδημα, οι άνθρωποι παρακρατούν ασήμαντα ποσά, και αυτό καθ εαυτό το χρήμα δεν το εμπορεύονται. Άρα το χρήμα εκδίδεται κατ’ αποκλειστικότητα από την ΕΚΤ, που υποτίθεται είναι οργανισμός υπεράνω της αγοράς, δεν αποθηκεύεται και δεν είναι αντικείμενο δανεισμού. Όλα αυτά σημαίνουν ότι το χρήμα είναι ουδέτερο.

2) Η   Πολιτική Δομή του Κράτους του Ευρώ – Ηθική

Το οικοδόμημα του ευρώ λοιπόν εγγυάται ένα κόσμο σταθερό, χωρίς κρίσεις, χωρίς ανεργία, χωρίς χρέη, με καθορισμένες κοινωνικές τάξεις, με το ελάχιστο δυνατό κράτος.

Άρα διάφορες αρχές θα πρέπει να επωμίζονται διαφόρους ρόλους και με καθήκοντα αιώνια που δεν είναι δυνατόν να αλλάζουν, αφού το σύστημα είναι εις το διηνεκές  αναλλοίωτο και λειτουργεί όπως ο νευτώνειος νόμος.

Κάθε επικυρίαρχο κράτος ασκεί πέντε πολιτικές στο χώρο της οικονομίας που καθορίζουν περαιτέρω την άμυνα του, την εξωτερική του πολιτική και το κοινωνικό κράτος. Οι πολιτικές αυτές είναι η νομισματική πολιτική, η δημοσιονομική πολιτική, η εισοδηματική πολιτική, η συναλλαγματική πολιτική, και η δασμολογική πολιτική.

Αυτές οι πολιτικές στην ευρωζώνη έχουν διαμοιραστεί σε διάφορα κέντρα εξουσίας ιεραρχικά, αναλόγως του βάρους της κάθε μιας.

α) Στην πρώτη βαθμίδα της εξουσία υπάρχουν οι τραπεζίτες και οι κάτοχοι κεφαλαίων, που υποτίθεται ότι μπορούν να καθορίζουν την προσφορά-ποσότητα του χρήματος, να ορίζουν τα επιτόκια, δηλαδή να ασκούν την νομισματική πολιτική και επίσης την συναλλαγματική πολιτική, και εμμέσως πλην σαφώς την δημοσιονομική πολιτική, αφού κάθε κράτος οι τράπεζες το χρηματοδοτούν.

Η διαφύλαξη της αξίας του χρήματος και των κεφαλαίων είναι το μέγιστο μέλημα του συστήματος και η διαχείριση του είναι πέραν του ελέγχου του λαού.

β) Στη δεύτερη βαθμίδα της εξουσίας είναι η γραφειοκρατία των Βρυξελλών που καθορίζει τους όρους της Διοικητικής Λειτουργίας της Ευρωζώνης, ορίζει την δασμολογική πολιτική  και παρακολουθεί μαζί με τους Κεντρικούς Τραπεζίτες την δημοσιονομική πολιτική. Οίκοθεν νοείται ότι οι Τραπεζίτες και οι Γραφειοκράτες των Βρυξελών απολογούνται μεταξύ τους!

γ) Στην τρίτη βαθμίδα είναι οι Κυβερνήσεις, Κοινοβούλιο και Δικαιοσύνη που καθήκον τους είναι να ασκούν κυρίως την εισοδηματική πολιτική, με άλλα λόγια τα μεροκάματα να είναι πάντα χαμηλά και ευέλικτα, έτσι ώστε η αγορά εργασίας στην ευρωζώνη να είναι σε ισορροπία και  να εκτελούν την δεδομένη δημοσιονομική πολιτική

Οι Κυβερνήσεις απολογούνται στους Τραπεζίτες και στην Γραφειοκρατία των Βρυξελλών (εδώ αντιλαμβάνεται κάποιος πόσο ανεξάρτητη είναι η αμυντική πολιτική και η εξωτερική πολιτική, όταν κάποιος σου έχει πάρει ή έχεις δώσει την διαχείριση του χρήματός σου).

Όταν ψηφίζουμε στο κράτος του ευρώ, ψηφίζουμε για μια κυβέρνηση που θα ακολουθεί τις εντολές των Τραπεζιτών και των Γραφειοκρατών. Με βάση την πιστή εκτέλεση των εντολών τους, η κυβέρνηση κρίνεται.

Ο τίτλος του πρωθυπουργού δεν είναι τόσο σπουδαίος όσο ο τίτλος του Κεντρικού Τραπεζίτη, που πράγματι ηγεμονεύει. Αυτή είναι η αιτία της αθλιότητας της πολιτικής ζωής, αφού όλοι οι πολιτικοί είναι μικροϋπάλληλοι και αδιάφοροι για τον Λαό.

Οι εκλογές γίνονται όχι για να αλλάξουμε κάποια πολιτική που δεν μας αρέσει, άλλα να εκλέξουμε ικανούς που κάνουν το σύστημα πιο αποτελεσματικό σε σχέση με τις αρχές του.

Υπ’ αυτή την έννοια το Κοινοβούλιο και οι διάφορες άλλες Αρχές και η Δικαιοσύνη είναι απολιθώματα των υποτιθεμένων ισχυόντων Συνταγμάτων.

Αυτό που είπε ο Θουκυδίδης σε σχέση με την Αθηναϊκή Δημοκρατία, ‘μολονότι μόνο λίγοι μπορούν να σχεδιάσουν μια πολιτική, ωστόσο όλοι είμαστε ικανοί να εκφέρουμε κρίση γι αυτήν’, δεν ισχύει.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε όλοι να κυβερνάμε, άλλα ούτε όλοι μπορούμε να κρίνουμε μια συνολική πολιτική.

Δεν έχει έννοια, αφού η πολιτική είναι ‘εξ αποκαλύψεως’ και όχι ‘θύραθεν’.

δ) Στην τέταρτη βαθμίδα της εξουσίας είναι οι επιχειρηματίες που τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση, γιατί με  χαμηλά μεροκάματα θα αυξήσουν τα κέρδη τους, αφού θεμελιώδης αρχή τους είναι η φθίνουσα απόδοση του κεφαλαίου. Είναι οι μεγάλοι ηλίθιοι και θύματα του συστήματος.

ε) Τέλος στην πέμπτη βαθμίδα είναι οι  άνθρωποι του τύπου και της τηλεόρασης, υπάλληλοι των τραπεζών κατ’ ευθείαν, οι γκαιμπελίσκοι του συστήματος, οι φτωχοδιάβολοι.

Κάτω από αυτή την ιεραρχία είμαστε όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι, που ονομαζόμαστε εργαζόμενοι, με πλήρη ελευθερία να  μπορούμε να μεταπηδάμε από κλάδο σε κλάδο της οικονομίας ή από τόπο σε τόπο και να δεχόμαστε την μοίρα μας. Την ίδια ελευθερία έχει και το κεφάλαιο.

Με δεδομένα τα δόγματα του συστήματος, προκύπτει μια  νέα νομοθεσία που επιβάλει το ευρώ, επιβάλει το κράτος να είναι το ελάχιστο,  στα όρια προσφοράς σχετικής ασφάλειας, διαλύεται η πρόνοια, μειώνονται οι κρατικές δαπάνες, διαλύεται η αγορά εργασίας οπωσδήποτε (must), οι αμοιβές μειώνονται στο ελάχιστο δυνατό.

• Πως λειτουργεί το Σύστημα

Ας πάμε τώρα τα παραπάνω να τα συνδυάσουμε όλα μαζί. Θα πάμε ανάποδα.

Ας υποθέσουμε ότι κάποιος εξωγενής παράγων είναι η αιτία να μειωθεί η δαπάνη στην αγορά. Άρα από την παραγωγή που είναι ήδη στα ράφια, ένα μέρος θα πουληθεί και ένα μέρος θα μείνει εκεί. Από την άλλη, οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να παράγουν κατ αρχή με τον ίδιο ρυθμό, σε επίπεδο πλήρους απασχόλησης. Άλλα αφού η προσφορά είναι μεγαλύτερη από την ζήτηση, σύμφωνα με την νεοφιλελεύθερη σκέψη, οι τιμές των αγαθών θα μειωθούν.

Αλλά αν οι τιμές των αγαθών μειωθούν, με ονομαστικούς μισθούς ίδιους, ο πραγματικός μισθός (=ονομαστικός μισθός/επίπεδο τιμών) θα αυξηθεί και κατά συνέπεια η προσφορά εργασίας.

Αλλά οι επιχειρήσεις, με αυξημένους εργατικούς μισθούς, θα μειώσουν την ζήτηση για εργασία με συνέπεια την μείωση της παραγωγής και αύξηση της ανεργίας.

Αν όμως οι μισθοί είναι ευέλικτοι προς τα κάτω, η υπερβάλλουσα προσφορά έναντι της ζήτησης θα μειώσει τους ονομαστικούς μισθούς.

Πάμε τώρα στο επιτόκιο. Αφού οι ονομαστικοί μισθοί θα έχουν μειωθεί όπως και οι τιμές, θα μειωθεί η ζήτηση για χρήμα. Με λιγότερη ανάγκη για χρήμα για τις καθημερινές τους ανάγκες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με τα υπόλοιπα τους χρήματα θα αγοράσουν ομόλογα, με αποτέλεσμα οι τιμές των ομολόγων να αυξηθούν και να μειωθεί το επιτόκιο.

Πάμε τώρα στις επενδύσεις. Το χαμηλότερο επιτόκιο ενθαρρύνει τις επενδύσεις με αποτέλεσμα να αυξηθεί η παραγωγή και η απασχόληση.

Το αποτέλεσμα θα είναι η ισορροπία να επανέλθει στην οικονομία σε επίπεδο παραγωγής πλήρους απασχόλησης, με μισθούς ονομαστικούς, τιμές και επιτόκιο σε χαμηλότερο επίπεδο άλλα με πραγματικούς μισθούς ουσιαστικά ανεπηρέαστους.

Από την παραπάνω ανάλυση προκύπτει ότι αν οι χρηματικοί μισθοί είναι εύκαμπτοι τότε οι πραγματικοί μισθοί θα προσαρμοσθούν έτσι ώστε στην αγορά εργασίας να εξισωθεί η προσφορά και η ζήτηση, να αποκατασταθεί η πλήρης απασχόληση στο επίπεδο της πλήρους παραγωγής (σημ. αυτή είναι επί της ουσίας η πολιτική των μνημονίων που αποτυγχάνει 8 χρόνια τώρα).

Αν υποθέσουμε για μια στιγμή ότι παρεμβαίνει το κράτος και με την δαπάνη του δημιουργεί ζήτηση στην αγορά, ενώ με την νομισματική πολιτική μειώνει το επιτόκιο για να αυξηθούν οι επενδύσεις. Η υπόθεση αυτή ως τρόπος σκέψης και πράξης απορρίπτεται από τους νεοφιλελευθέρους της ευρωζώνης.

Η εκ μέρους του κράτους αυξημένη ζήτηση θα οδηγήσει στην  αύξηση των ονομαστικών μισθών, που σύμφωνα με την θεωρία τους καθορίζεται στην αγορά εργασίας από την προσφορά και ζήτηση, και κατά συνέπεια στον πληθωρισμό.

Θα πρέπει να επιλέξουμε να έχουμε ένα ποσοστό ανεργίας για να έχουμε σταθερότητα τιμών δηλαδή καθόλου πληθωρισμό.

Με άλλα λόγια, σταθερότητα τιμών και πλήρης απασχόλησης στην ευρωζώνη είναι αδύνατον να υπάρξει και πάντα θα ανεχόμαστε ένα ποσοστό ανεργίας. Όλα αυτά υπό την προϋπόθεση ότι το κράτος στέκεται απ έξω από την αγορά.

Η ευελιξία τιμών, μισθών, επιτοκίου εγγυώνται την πλήρη απασχόληση και όλα εξελίσσονται στην πλευρά της προσφοράς. Η αγορά εργασίας και οι χαμηλές αμοιβές εγγυώνται την καλή λειτουργία του συστήματος. Το κράτος πρέπει να παραμένει μακριά από την οικονομία. Η ζήτηση δεν  παίζει κανένα ρόλο.

[1] Ορισμός: Η ονομαστική τιμή ενός αγαθού είναι η αξία του εκπεφρασμένη με όρους χρηματικούς όπως σε δολάρια, ευρώ, γιέν, ρούβλια κτλ. Η σχετική τιμή ή πραγματική τιμή ενός αγαθού είναι η αξία του εκπεφρασμένη σε σχέση με ένα άλλο αγαθό, υπηρεσία ή ενός συνόλου αγαθών. Με άλλα λόγια με πόση ποσότητα φασολιών μπορώ να αγοράσω, ας πούμε, ένα κιλό ψάρια.

Ο Σπύρος Στάλιας είναι Οικονομολόγος Ph.D και υπεύθυνος Τομέα Οικονομίας του Ε.ΠΑ.Μ.

Πηγή: https://epamhellas.gr/