Σαουδική Αραβία: Η οικονομική βάση ενός σιωπηρού πραξικοπήματος

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Κορυφή του παγόβουνου βαθύτερων και σαρωτικών αλλαγών ήταν οι συλλήψεις για διαφθορά 4 υπουργών και δεκάδων άλλων αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων και των ιδιοκτητών τριών ημι-ανεξάρτητων τηλεοπτικών σταθμών, που συγκλόνισαν το σαουδαραβικό βασίλειο και όχι μόνο.

Το ειδικό βάρος της Σαουδικής Αραβίας στην παγκόσμια οικονομία ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου και στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ στον αραβικό κόσμο ανέκαθεν προσέδιδε στις εξελίξεις στο εσωτερικό του Ριάντ διεθνή σημασία.

Οι αλλαγές που έχουν τροχοδρομηθεί στο βασίλειο των Σαούντ είναι πριν και πάνω απ’ όλα οικονομικές. Επιβλήθηκαν πρώτο, από την πτώση της τιμής του πετρελαίου από ένα επίπεδο άνω των 100 δολ. το βαρέλι που έφτασε η τιμή του το 2014 για να μειωθεί ακόμη και κάτω από τα 30 δολ. το 2016, δεύτερο, από την ανάδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που κατακτούν ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης λόγω των αθρόων επιδοτήσεων και της ευαισθησίας για την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη και, τρίτο, λόγω της εισόδου στην αγορά του σχιστολιθικού αμερικανικού πετρελαίου που ωθεί ακόμη πιο χαμηλά τις τιμές, σε βαθμό κανείς να μην μπορεί να προεξοφλήσει αν στο νέο ενεργειακό τοπίο θα ξαναδούμε ποτέ τις υψηλές τιμές που είδαμε προ τριετίας. 

Επίσης, αν οι πετρελαιοεξαγωγικές χώρες θα ξαναδούν ποτέ πλημμυρισμένα από ρευστό τα κρατικά τους ταμεία. Πλάι σε αυτά, μια ακόμη δύναμη που καθιστούσε επιβεβλημένη την αλλαγή του κυρίαρχου οικονομικού υποδείγματος στην πετρομοναρχία των Σαούντ ήταν η ανεργία που φτάνοντας το 25% θερίζει τη νεολαία κάτω των 30 ετών, οι οποίοι μάλιστα αποτελούν το 70% του πληθυσμού!

Επάνω σε αυτό το έδαφος θεμελιώθηκε το «Όραμα 2030»∙ είναι η …εμπορική ονομασία, ο διακριτικός τίτλος ενός πολύ φιλόδοξου σχεδίου απεγκλωβισμού της σαουδαραβικής οικονομίας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που ως σημείο εκκίνησης είχε μια επένδυση ύψους 50 δισ. δολ. η οποία ανακοινώθηκε το Φεβρουάριο σε ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά που ως το 2023 θα παράγουν 9,5 – 10 γιγαβάτ! Ακρογωνιαίοι λίθοι του «Οράματος 2030» είναι τρία συγκεκριμένα σχέδια γιγαντιαίων οικονομικών μεγεθών.

Το πρώτο αφορά μια ολόκληρη πόλη αφιερωμένη στην ψυχαγωγία κοντά στην πρωτεύουσα Ριάντ.

Το δεύτερο τη δημιουργία ενός οικο-τουριστικού συγκροτήματος νησιών στην Ερυθρά Θάλασσα, όπου θα επενδύσει και ο Ρίτσαρντ Μπράνσον της Virgin, προσθέτοντας στην περιρρέουσα χλιδή μια νότα ανεμελιάς. Και τα δύο αυτά σχέδια επιδιώκουν να παραμείνουν εντός της χώρας τα δισ. που δαπανούν οι πολίτες της ετησίως για διασκέδαση και τουρισμό στο εξωτερικό και γι’ αυτό το λόγο συζητιέται να μην έχουν ισχύ εκεί πολλοί από τους γνωστούς κανόνες. Και μπικίνια και αλκοόλ επομένως θα επιτρέπονται παραπέμποντας στην τακτική της Κίνας να αλλάξει τις οικονομικές σχέσεις στο εσωτερικό μέσω της δημιουργίας ειδικών οικονομικών ζωνών καπιταλιστικής εκμετάλλευσης που προϊόντος του χρόνου μετατράπηκαν από εξαίρεση σε κανόνα.

Το τρίτο και πιο σημαντικό σχέδιο αποσκοπεί στη δημιουργία ενός κόμβου, ονόματι ΝΕΟΜ, που θα συγκεντρώσει εταιρείες υψηλής τεχνολογίας (ψηφιακή οικονομία, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βιοτεχνολογία, κ.α.). Μάλιστα, στην παρουσίαση του σχεδίου (εδώ λεπτομέρειες) κέρδισε τις εντυπώσεις η εμφάνιση ενός ανθρωποειδούς ρομπότ, με γυναικεία μορφή και το συμβολικό όνομα Σοφία, που συνομίλησε με τους επισκέπτες και κυρίως ευχαρίστησε τη Σαουδική Αραβία για την τιμή που της έκανε να της χορηγήσει ιθαγένεια. 

Έτσι, η Σαουδική Αραβία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που χορήγησε τα δικαιώματα του πολίτη σε ένα ρομπότ. Για να μη μείνει καμιά αμφιβολία για τη γενναιοδωρία των Σαουδαράβων να υπενθυμίσουμε πώς στο βασίλειό τους κανείς δεν απολαμβάνει τέτοια δικαιώματα, με την έννοια που τα ξέρουμε στη Δύση. Δεν πρόκειται με άλλα λόγια να ζητήσει δικαίωμα ψήφου, ούτε και μπορούσε να ισχύει για την περίπτωση της η υποχρέωση της μαντήλας, όπως ισχύει απαρεγκλίτως για κάθε γυναίκα…

Σημείο τομής σε αυτήν την προσπάθεια δομικής αλλαγής της σαουδαραβικής οικονομίας αποτελεί η ιδιωτικοποίηση της εταιρείας Aramco, που έχει προγραμματιστεί για το 2018, όταν η πορεία ανόδου της τιμής του πετρελαίου των τελευταίων μηνών, που το οδήγησε στα 64 δολάρια θα είναι σε εξέλιξη και οι προσδοκίες περαιτέρω ανόδου βάσιμες βάσιμες.

Ακόμη κι αυτό το 5% των μετοχών που θα πουληθούν κατά κοινή ομολογία θα είναι η μεγαλύτερη δημόσια εγγραφή στην ιστορία δεδομένου ότι η χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας εκτιμάται από 1 ως 1,5 τρισ. δολ..  Για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης να αναφέρουμε ότι η αξία της Apple ανέρχεται στα 830 δισ. δολ. …μόνον!

Αναπόφευκτο λοιπόν είναι οι κλυδωνισμοί που δημιουργεί η υλοποίηση αυτού του σχεδίου να δημιουργούν αναταράξεις σε όλη την κλίμακα της εξουσίας, ακόμη και σε μέλη της βασιλικής οικογένειας που πίστευαν ότι είναι υπεράνω του νόμου. Πολύ περισσότερο όταν τα οικονομικά σχέδια του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, του 32χρονου γιού του βασιλιά που έχει συγκεντρώσει στα χέρια του όλη την εξουσία, συνοδεύονται από μια εξωτερική πολιτική που είναι τόσο επιθετική όσο και αποτυχημένη! 

Μάρτυρας το εμπάργκο στο Κατάρ, που αν κάτι κατάφερε ήταν να το στρέψει οριστικά και αμετάκλητα στο Ιράν κι ο πόλεμος στην Υεμένη (περισσότερα εδώ κι εδώ) που έχει προκαλέσει μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική καταστροφή. Και τώρα με την παραίτηση του λιβανέζου πρωθυπουργού Σάαντ Χαρίρι απειλεί να γενικεύσει την αστάθεια.

Οι συλλήψεις, που ισοδυναμούσαν με σιωπηλό πραξικόπημα και έτυχαν της επιδοκιμασίας του Τραμπ, στόχευαν στην εξάλειψη των εμποδίων που θα επιτρέψουν την υλοποίηση των παραπάνω αλλαγών.

Πηγή: leonidasvatikiotis.wordpress.com, μέσω http://teleytaiaexodos.blogspot.gr/