Νεοφιλελεύθερος και συντηρητικός λαός

του Απόστολου Διαμαντή

Η ιδιαίτερα αποκαλυπτική δημοσκόπηση της Prorata για την Εφημερίδα των Συντακτών αποκαλύπτει μια Ελλάδα σε στιλ Φρανσουά Φιγιόν: προσηλωμένη στην ιστορική και θρησκευτική της παράδοση και ταυτόχρονα νεοφιλελεύθερη.

Ο συνδυασμός αυτός παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι συμπίπτει απολύτως με τη νέα παγκόσμια πλέον πολιτική τάση, που τείνει να κυριαρχήσει, μια πολιτική τάση η οποία εστιάζει στα ζητήματα της κυριαρχίας και της ταυτότητας.

Και τα δύο αυτά έρχονται σε σύγκρουση με τις παραδεδεγμένες πολιτικές αρχές της εποχής...
της παγκοσμιοποίησης, δηλαδή την ελευθερία της διακίνησης προσώπων και την αποδυνάμωση του εθνικού κράτους σε όφελος των υπερεθνικών συσσωματώσεων.

Ανοιχτά σύνορα και ανίσχυρες κυβερνήσεις βρίσκονται πλέον στο στόχαστρο μιας ισχυρότατης πολιτικής κριτικής.

Οι παγκόσμιες πολιτικές ελίτ -κυρίως φιλελεύθεροι σοσιαλιστές- που εξέφρασαν τα συμφέροντα των διεθνών χρηματιστικών οίκων, βρίσκονται παντού σε αποδρομή, κυριολεκτικά αφανίζονται πολιτικά.

Ήδη στην Ευρώπη, μετά και το τέλος του Ρέντσι, δεν έχει μείνει σχεδόν κανένας. Μόνον η Μέρκελ, η οποία όμως υποχρεώνεται εσχάτως να υιοθετεί πλευρές τις ατζέντας της Εναλλακτικής για την Γερμανία.

Και ας έρθουμε στην Ελλάδα. Η δημοσκόπηση της Εφ. Συν. έδειξε τα εξής. Οι Έλληνες διαφωνούν στην πλειοψηφία τους με τον χωρισμό εκκλησίας και κράτους (46%) και συμφωνούν οι ιερείς να συνεχίσουν να αμείβονται από τον κρατικό προϋπολογισμό (45%).

Το γεγονός αυτό, σε μια εποχή πτώχευσης της χώρας, δείχνει τον ισχυρό ιστορικό δεσμό μεταξύ Εκκλησίας και λαού, έναν δεσμό που διαφοροποιεί την χώρα από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές - πλην της Αγγλίας και της Ιταλίας, όπου και εκεί η εκκλησία συνιστά ισχυρό πολιτικό και κοινωνικό θεσμό.

Ταυτόχρονα, οι Έλληνες υιοθετούν κλασικά νεοφιλελεύθερα αιτήματα, όπως την απόλυση δημοσίων υπαλλήλων (61%), την μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων (81%) και την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων (61%).

Τα δύο αυτά στοιχεία δείχνουν μια εντυπωσιακή σύγκλιση με την ατζέντα του Φιγιόν στη Γαλλία και αποδεικνύουν ότι δεν πρόκειται για γαλλική ή ελληνική πολιτική ατζέντα, αλλά για μια γενικευμένη πολιτική τάση σε όλο τον δυτικό κόσμο, με κορυφαίο παράδειγμα φυσικά τον Ντόναλντ Τραμπ.

Ενόψει της διάλυσης του κοινωνικού ιστού που επέφερε η παγκοσμιοποίηση, οι λαοί της Δύσης επιστρέφουν στις μονιμότητες, στις κανονικότητες, στις σταθερές αξίες του πολιτισμού τους, για να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο της εθνικής τους εξαφάνισης.

Αλλά αυτή η ταυτοτική επανάσταση μπορεί να συνδυαστεί, αν παραστεί ανάγκη, με νεοφιλελεύθερα αιτήματα, ώστε μια νέα πολιτική ηγεσία να δράσει πιο αποτελεσματικά μέσα στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Έτσι ο νεοφιλελευθερισμός, από θεμέλιο της παγκοσμιοποίησης, περνάει τώρα στην υπηρεσία του επαναφοράς της κυριαρχίας στα εθνικά κράτη.

Ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων ίσως, εν μέρει, αλλά όχι ελεύθερη διακίνηση προσώπων - αυτό είναι σε γενικές γραμμές το σύνθημα στη Δύση που βρίσκει όλο και περισσότερους οπαδούς.

Όσο για την Ελλάδα, τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης δείχνουν πως ή πολιτική κυριαρχία της κεντροδεξιάς έχει πλέον ρίζες και πως η εικόνα των δημοσκοπήσεων δεν είναι συγκυριακή, αλλά έχει αποκτήσει μονιμότερα χαρακτηριστικά.

* Φωτογραφία: Λεπτομέρεια από τον πίνακα Tube Train του Cyril Edward Power

από το «tvxs.gr»