Το Brexit και η «δημιουργική καταστροφή» της ευρωζώνης

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Ο κατακερματισμός χαρακτηρίζει την κατάσταση της ΕΕ απ’ άκρου εις άκρον της, μετά την πανηγυρική επικράτηση του Brexit στο βρετανικό δημοψήφισμα. Παρότι το αποτέλεσμα δεν έφερε τον οικονομικό «Αρμαγεδδώνα» που περιέ-γραφαν οι καταστροφολόγοι του Bremain, έχει προκαλέσει εκτεταμένη πολιτική καταστροφή, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο. 

Στην ίδια τη Βρε­τα­νία, η πα­ραί­τη­ση Φά­ρατζ από την ηγε­σία του ακρο­δε­ξιού UKIP, παρά το θρί­αμ­βο που πι­στώ­θη­κε, σε συν­δυα­σμό με την επι­χεί­ρη­ση ανα­τρο­πής του Κόρ­μπιν από την ηγε­σία των Ερ­γα­τι­κών και το συ­νω­στι­σμό υπο­ψη­φί­ων δια­δό­χων του Κά­με­ρον στους Τόρις, ανα­δύ­ει μια επι­χεί­ρη­ση ρι­ζι­κής ανα­σύ­ντα­ξης του κομ­μα­τι­κού συ­στή­μα­τος, ερή­μην της επι­λο­γής της πλειο­ψη­φί­ας των Βρε­τα­νών υπέρ της εξό­δου από την ΕΕ, με εν­δε­χό­με­νο στόχο ακόμη και την ακύ­ρω­σή της. 

Η δια­κή­ρυ­ξη των λοι­πών «27» της ΕΕ για δια­τή­ρη­ση της ενό­τη­τάς τους, όπως δια­τυ­πώ­θη­κε στην κοινή τους δή­λω­ση, κάθε άλλο παρά επι­βε­βαιώ­νε­ται από τη συ­μπε­ρι­φο­ρά τους. Η Πο­λω­νία και οι άλλες τρεις χώρες του Βί­σε­γκραντ –που μέχρι τώρα έβλε­παν στη Βρε­τα­νία έναν στα­θε­ρό σύμ­μα­χο όχι μόνο στην αντι­με­τα­να­στευ­τι­κή τους υστε­ρία αλλά και στην αντί­στα­σή τους στο φε­ντε­ρα­λι­σμό της Κο­μι­σιόν– ανα­ζη­τούν απο­κού­μπι. Διό­λου τυ­χαία, ο Πο­λω­νός πρό­ε­δρος της ΕΕ Ντό­ναλντ Τουσκ, παρά....
το πα­ρελ­θόν οξεί­ας σύ­γκρου­σης με την τω­ρι­νή πο­λι­τι­κή ηγε­σία της χώρας του, λίγες εβδο­μά­δες πριν από το βρε­τα­νι­κό δη­μο­ψή­φι­σμα είχε χα­ρα­κτη­ρί­σει «ψευ­δαί­σθη­ση την ιδέα της άμε­σης και συ­νο­λι­κής ολο­κλή­ρω­σης». «Οι απλοί άν­θρω­ποι δεν συμ­με­ρί­ζο­νται τον ευ­ρω­εν­θου­σια­σμό μας» είχε πει, «προ­φη­τεύ­ο­ντας» το απο­τέ­λε­σμα του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος. Πα­ρα­δό­ξως, για την ομάδα Βί­σε­γκραντ, από την οποία η Σλο­βα­κία προ­ε­δρεύ­ει στην ΕΕ για το δεύ­τε­ρο εξά­μη­νο του έτους, είναι η Γερ­μα­νία η δύ­να­μη που θα υπο­θάλ­ψει τον ελεγ­χό­με­νο «ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμό» τους. 

Μια άλλη ομάδα χωρών είδε στο Brexit την ευ­και­ρία χα­λά­ρω­σης από τον δη­μο­σιο­νο­μι­κό ζουρ­λο­μαν­δύα της Ευ­ρω­ζώ­νης. Ο Ιτα­λός πρω­θυ­πουρ­γός Ματέο Ρέν­τσι, που τον Οκτώ­βριο αντι­με­τω­πί­ζει το δη­μο­ψή­φι­σμα για τη συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση, έπεσε σε γερ­μα­νι­κό τοίχο όταν γνω­στο­ποί­η­σε σχέ­διο ανα­κε­φα­λαιο­ποί­η­σης των τρα­πε­ζών χωρίς εφαρ­μο­γή του bail in. Η εξέ­λι­ξη προ­κά­λε­σε μίνι κραχ στις με­το­χές των ιτα­λι­κών τρα­πε­ζών, που είναι φορ­τω­μέ­νες με 360 δισ. «κόκ­κι­νων δα­νεί­ων». Η Πορ­το­γα­λία με την «αρι­στε­ρή» κυ­βέρ­νη­ση, όπως και η Ισπα­νία με υπη­ρε­σια­κή προς το παρόν κυ­βέρ­νη­ση, απει­λού­νται από την Κο­μι­σιόν με κυ­ρώ­σεις για υπέρ­βα­ση των στό­χων για τα ελ­λείμ­μα­τα. Η Κο­μι­σιόν του Γιούν­κερ επι­χει­ρεί με τον τρόπο αυτό να εξα­γο­ρά­σει την ανοχή του Βε­ρο­λί­νου στο γε­γο­νός ότι δεν υπέ­βα­λε σε ανά­λο­γη δο­κι­μα­σία τη Γαλ­λία του Ολάντ, επί­σης εκτός δη­μο­σιο­νο­μι­κών στό­χων. 

Η “ενοποίηση μέσω κανόνων” 

Όμως, η κί­νη­ση της Κο­μι­σιόν δεν φά­νη­κε αρ­κε­τή για να φέρει «ανα­κω­χή» στον ακή­ρυ­κτο θε­σμι­κό πό­λε­μο με τη γερ­μα­νι­κή ηγε­σία για το πώς θα προ­σαρ­μο­στεί το «ευ­ρω­παϊ­κό σχέ­διο» στη μετά Brexit εποχή. Στην κοινή δή­λω­ση των «27» για τη δια­χεί­ρι­ση του Brexit προ­α­ναγ­γέλ­λε­ται πο­λι­τι­κός διά­λο­γος για τις με­ταρ­ρυθ­μί­σεις στην ΕΕ σε νέα σύ­νο­δο το Σε­πτέμ­βριο στη Μπρα­τι­σλά­βα, αλλά η πε­ρί­φη­μη «Έκ­θε­ση των 5 Προ­έ­δρων», βάσει της οποί­ας υπο­τί­θε­ται ότι θα προ­χω­ρού­σε η ολο­κλή­ρω­ση της Ευ­ρω­ζώ­νης, έχει κυ­ριο­λε­κτι­κά εξα­φα­νι­στεί! 

Στη θέση της, από τη γερ­μα­νι­κή ηγε­σία και ιδιαί­τε­ρα τον Σόι­μπλε διαρ­ρέ­ει το εναλ­λα­κτι­κό του σχέ­διο. Το οποίο αντι­πα­ρα­θέ­τει στην «ενο­ποί­η­ση μέσω θε­σμών», που πρε­σβεύ­ει το φε­ντε­ρα­λι­στι­κό σχέ­διο της Κο­μι­σιόν, την «ενο­ποί­η­ση μέσω κα­νό­νων». Το σχέ­διο Σόι­μπλε, που σε αδρές γραμ­μές διέρ­ρευ­σε από τη Handelsblatt, προ­βλέ­πει σκλη­ρό μη­χα­νι­σμό τή­ρη­σης του Συμ­φώ­νου Στα­θε­ρό­τη­τας και του Δη­μο­σιο­νο­μι­κού Συμ­φώ­νου, δη­λα­δή της μό­νι­μης λι­τό­τη­τας, συρ­ρί­κνω­ση της ισχύ­ος της Κο­μι­σιόν και υπο­κα­τά­στα­σή της από «ανε­ξάρ­τη­τη αρχή» με εξου­σία απόρ­ρι­ψης προ­ϋ­πο­λο­γι­σμών, συ­νάρ­τη­ση των δη­μο­σιο­νο­μι­κών επι­δό­σε­ων των κρα­τών με την πρό­σβα­σή τους στα ευ­ρω­παϊ­κά διαρ­θρω­τι­κά τα­μεία και με­τε­ξέ­λι­ξη του ESM σε «Ευ­ρω­παϊ­κό Νο­μι­σμα­τι­κό Τα­μείο», με εξου­σία ανά­λο­γη με αυτήν της τρόι­κας στην Ελ­λά­δα. 

Ου­σια­στι­κά, η γερ­μα­νι­κή πρό­τα­ση αξιο­ποιεί τα μη ανα­στρέ­ψι­μα απο­τε­λέ­σμα­τα του Brexit, δη­λα­δή την κα­τάρ­γη­ση στην πράξη πολ­λών πε­δί­ων κοι­νής πο­λι­τι­κής, στα οποία πολλά κρά­τη-μέ­λη, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης της Γερ­μα­νί­ας, επι­θυ­μούν δια­κα­ώς «εθνι­κό έλεγ­χο» (π.χ. με­τα­να­στευ­τι­κό), ώστε να δια­σώ­σει τη «μη­χα­νή» ανα­δια­νο­μής του ευ­ρω­παϊ­κού πλού­του και τρο­φο­δο­σί­ας των γερ­μα­νι­κών πλε­ο­να­σμά­των: τη νο­μι­σμα­τι­κή ένωση. Η πρώτη «και­νο­το­μία» που ει­σά­γει το σχέ­διο Σόι­μπλε έγκει­ται στην αυ­το­μα­το­ποί­η­ση και στη στε­γα­νο­ποί­η­ση από οποια­δή­πο­τε πο­λι­τι­κή επιρ­ροή (ακόμη και από την επιρ­ροή της Κο­μι­σιόν) του μη­χα­νι­σμού εναρ­μό­νι­σης των δη­μο­σιο­νο­μι­κών και οι­κο­νο­μι­κών πο­λι­τι­κών. Η δεύ­τε­ρη «και­νο­το­μία» είναι ότι επι­βάλ­λει έναν de facto δια­χω­ρι­σμό της Ευ­ρω­ζώ­νης σε πολ­λές τα­χύ­τη­τες, ανά­λο­γα με το εύρος της «τι­μω­ρί­ας» που θα επι­βάλ­λε­ται σε κάθε απο­κλί­νου­σα χώρα. 

Το γερ­μα­νι­κό σχέ­διο μοιά­ζει με τε­τρα­γω­νι­σμό του κύ­κλου. Ανα­ρω­τιέ­ται κα­νείς τι κί­νη­τρο έχουν οι οι­κο­νο­μι­κές και πο­λι­τι­κές ελίτ κάθε χώρας να συ­ναι­νέ­σουν σε τέ­τοιας έκτα­σης εκ­χώ­ρη­ση κυ­ριαρ­χί­ας χωρίς αντα­πό­δο­ση. Η «δη­μιουρ­γι­κή κα­τα­στρο­φή» που ορα­μα­τί­ζε­ται ο κ. Σόι­μπλε μπο­ρεί να απο­δει­χθεί απλώς κα­τα­στρο­φή. Μια πο­λι­τι­κή κα­τα­στρο­φή αλ­λε­πάλ­λη­λων exit. 

από το «iskra.gr»