Μετά το Μνημόνιο, τι;

του Γιάννη Τριάντη

Πρόχειρο, τιμωρητικό, αναποτελεσματικό και εν τέλει ολέθριο, το ελληνικό Μνημόνιο θα υπενθυμίζει εσαεί τον θανατηφόρο κυνισμό των «μεγάλων» και τη συστημικού τύπου εθελόδουλη στάση -παροιμιώδη ανικανότητα και αδυναμία στην ήπια εκδοχή- των ηγετών που δέχθηκαν να επιβληθεί στις «μικρές» χώρες τους η δυναστική αυτή συνθήκη.

Ωστόσο, ο στοιχειώδης πραγματισμός εισκομίζει ένα απαιτητικό ερώτημα: Θα μπορούσε η χώρα να ζει αμέριμνη στην αγκαλιά των μύθων περί ισχυρής οικονομίας, που δήθεν καταλύθηκε εν μια νυκτί από την κυβέρνηση Καραμανλή, κατά την κακοήθη και ανόητη προπαγάνδα; Θα μπορούσε να συνεχίσει με ατέρμονα δανεισμό και με κράτος ερειπιώνα; Κατηγορηματική και πανθομολογούμενη η απάντηση. Ασφαλώς όχι... Οι δομικές αδυναμίες της οικονομίας....
(ανταγωνιστικότητα, συνεχής αύξηση των εισαγωγών κ.λπ.) σε συνδυασμό με τα κραυγαλέα παθογενή στη λειτουργία του κράτους είχαν καταστήσει αναγκαία και άμεση μια δραστική παρέμβαση.

Η ελληνική κοινωνία έχει αποδείξει προσαρμοστικότητα σε δύσκολες συνθήκες. Επομένως, ένα Πρόγραμμα δραστικών αλλά σταδιακών αλλαγών και όχι βιαίων, τιμωρητικών επιλογών, ένα Πρόγραμμα με χρονοδιάγραμμα προσαρμοστικής λιτότητας και όχι οικονομικού εκμηδενισμού, ένα Πρόγραμμα μελετημένης, αναπόφευκτης ύφεσης μικρής διάρκειας με αναπτυξιακό σχεδιασμό, το οποίο δεν θα προκαλούσε σύγχυση και κρημνιστικούς κραδασμούς (φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό κ.τ.λ.), τέλος, ένα Πρόγραμμα για την ανακαίνιση του πάσχοντος κρατικού μηχανισμού στο σύνολό του, με συγκεκριμένο Σχέδιο και όχι με συκοφαντική επέλαση εναντίον της ιδέας του κράτους και των δημοσίων υπαλλήλων, και, βέβαια, την παράδοση της κρατικής περιουσίας στους ιδιώτες, ναι, ένα τέτοιο πρόγραμμα -πες το και Μνημόνιο- θα μπορούσε να προκριθεί, να γίνει αποδεκτό και να αποδειχθεί σωτήριο.

Όμως η βασική ιδέα που πρυτάνευσε στο μυαλό ξένων εντολέων και ημετέρων διεκπεραιωτών ήταν το λυσιτελές και αποτελεσματικόν της βίαιης ανατροπής. Πίστευαν ότι η δραματοποίηση της κατάστασης με ηθελημένη καθυστέρηση στην κατάθεση λύσεων και η προβολή τραγικού αδιεξόδου, με παράλληλη ενοχοποίηση της κοινωνίας μέσω θηριώδους προπαγάνδας, θα δημιουργούσαν τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να τιθασευτούν οι λαϊκές αντιδράσεις και να εδραιωθεί το νέο μνημονιακό καθεστώς.

Ως ένα βαθμό το πέτυχαν. Αλλά η χώρα διαλύθηκε... Η αιφνιδιασμένη κοινωνία αντέδρασε αρχικώς με σφοδρότητα, αποδοκίμασε τα μεγάλα κόμματα, επιδότησε ανατρεπτική δυναμική, αλλά τελικά υποτάχθηκε στη μοίρα των εν απογνώσει. Η αρχική αποφασιστικότης μετεβλήθη σταδιακά σε αμηχανία, σε αυτοπροστατευτική αναζήτηση ατομικών λύσεων και, τελικώς, σε καταθλιπτικού τύπου αδράνεια, η οποία συντηρείται από την πανίσχυρη προπαγάνδα με φωτοβολίδες αισιοδοξίας και βιταμίνες εγκαρδίωσης. Οι καθεστωτικοί μηχανισμοί το ξέρουν καλά: η εξαθλίωση, όταν δεν οδηγεί στο ανέλεγκτον των ανατρεπτικών εξεγέρσεων, σιτίζει υπόρρητα το επιβιωτικό μη χείρον. Μπροστά στο εφιαλτικό τίποτε, καλά είναι και τα ψιχία του γλίσχρου μεροκάματου, έστω και αν το μόνο που εγγυώνται είναι καθεστώς πτωχευμένων δεκαετιών, με τη ζωή της πλειονότητας στο όριο της επιβίωσης.

Έστω και αν διαψευστεί μερικώς η κασσανδρική αυτή πρόβλεψη -με τους δείκτες βραχυπρόθεσμα να θριαμβεύουν και την κοινωνία περιστασιακά να αναπνέει- το μέλλον προβλέπεται δυσοίωνο, ακόμη και μετά την τυπική λήξη του Μνημονίου, τον Μάιο του 2014. Η μόνη δυνατότης για την Ελλάδα εντοπίζεται στην εγκατάλειψη της ασκούμενης πολιτικής από την Ένωση, γεγονός που θα επιτρέψει τη δυνατότητα σοβαρής αναδιαπραγμάτευσης και νέου προσανατολισμού. Εδώ καιροφυλακτεί ένας δίδυμος κίνδυνος: αν συνεχιστεί η διακυβέρνηση της χώρας από τις σημερινές καθεστωτικές δυνάμεις -δήθεν δικαιωμένες από την ανατροπή της ενωσιακής πολιτικής- και επομένως δεν αναθεωρηθούν ορισμένες καταστροφικές επιλογές της σήμερον (παράδοση της δημόσιας περιουσίας σε ιδιώτες), τότε τα ωφελήματα θα είναι ελάχιστα για τη χώρα μας. Αυτός είναι ο πρώτος κίνδυνος...

Αν, τώρα, επικρατήσουν οι αντιμνημονιακές δυνάμεις με επικεφαλής τον ΣΥΡΙΖΑ, ο κίνδυνος εντοπίζεται στα εξής δύο πεδία: πρώτον, στην ενδεχόμενη απουσία συγκροτημένου και μακρόπνοου αναπτυξιακού Σχεδίου και, δεύτερον, στην εγκατάλειψη ουσιαστικής ανακαίνισης του προβληματικού κράτους, με την ταυτόχρονη αναπαραγωγή κλασικών παθογενειών. Αυτές αφορούν στη συμπεριφορά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τη συνδικαλιστική νοοτροπία, το κομματικό κράτος, την ιδιότυπη πολιτική ορθότητα της Αριστεράς, το δογματισμό της στο Μεταναστευτικό και στα «εθνικά θέματα» και σε πλείστα όσα συναφή.

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δώσει εγκαίρως δείγματα δημιουργικού ρεαλισμού και νέας, οξυγονωμένης νοοτροπίας, θα δυσκολευτεί να κατακτήσει την εξουσία. Και αν αυτό καταστεί δυνατό, δεν θα δυνηθεί να μακροημερεύσει. Η άσκηση της εξουσίας, ιδία στη ριζοσπαστική της εκδοχή, δεν είναι παίξε-γέλασε ούτε ανάπτυξη βολικών αξιωμάτων και βολονταριστικής υπεραιμίας...

από την «Ελευθεροτυπία» μέσω του «Ας Μιλήσουμε Επιτέλους»