ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ

Οἱ μοιραῖοι Μὲς στὴν ὑπόγεια τὴν ταβέρνα, μὲς σὲ καπνοὺς καὶ σὲ βρισιές, (ἀπάνου ἐστρίγγλιζε ἡ λατέρνα) ὅλη ἡ παρέα πίναμε ἐψές, ἐψές, σὰν ὅλα τὰ βραδάκια, νὰ πᾶνε κάτου τὰ φαρμάκια. Σφιγγόταν ὁ ἕνας πλάι στὸν ἄλλο καὶ κάπου ἐφτυοῦσε καταγῆς, ὤ! πόσο βάσανο μεγάλο τὸ βάσανο εἶναι τῆς ζωῆς! Ὅσο κι ὁ νοῦς ἂν τυραννιέται ἄσπρην ἡμέρα δὲ θυμιέται! (Ἥλιε καὶ θάλασσα γαλάζα καὶ βάθος τοῦ ἄσωτου οὐρανοῦ, ὤ! τῆς αὐγῆς κροκάτη γάζα γαρούφαλλα τοῦ δειλινοῦ, λάμπετε-σβήνετε μακριά μας, χωρὶς νὰ μπεῖτε στὴν καρδιά μας!) Τοῦ ἑνοῦ ὁ πατέρας χρόνια δέκα παράλυτος - ἴδιο στοιχειὸ τοῦ ἄλλου κοντόμερη ἡ γυναῖκα στὸ σπίτι λιώνει ἀπὸ χτικιό, στὸ Παλαμήδι ὁ γυιὸς τοῦ Μάζη κ᾿ ἡ κόρη τοῦ γιαβῆ στὸ Γκάζι. -Φταίει τὸ ζαβὸ τὸ ριζικό μας! -Φταίει ὁ θεὸς ποὺ μᾶς μισεῖ! -Φταίει τὸ κεφάλι τὸ κακό μας! -Φταίει πρώτ᾿ ἀπ᾿ ὅλα τὸ κρασί! «Ποιὸς φταίει; Ποιὸς φταίει;... κανένα στόμα δὲν τὅβρε καὶ δὲν τὄπε ἀκόμα. Ἔτσι, στὴν σκοτεινὴ ταβέρνα πίνουμε πάντα μας σκυφτοί, σὰν τὰ σκουλήκια κάθε φτέρνα ὅπου μᾶς εὕρει, μᾶς πατεῖ: δειλοί, μοιραῖοι κι ἄβουλοι ἀντάμα! προσμένουμε, ἴσως, κάποιο θάμα!

Ἡ μπαλάντα τοῦ κυρ-Μέντιου Δὲ λυγᾶνε τὰ ξεράδια καὶ πονᾶνε τὰ ρημάδια! Κούτσα μία καὶ κούτσα δυὸ τῆς ζωῆς τὸ ρημαδιό! Μεροδούλι, ξενοδούλι! Δέρναν οὗλοι: ἀφέντες, δοῦλοι, οὗλοι: δοῦλοι, ἀφεντικὸ καὶ μ᾿ ἀφήναν νηστικό. Τὰ παιδιά, τὰ καλοπαίδια, παραβγαίνανε στὴν παίδεια μὲ κοτρόνια στὰ ψαχνά, φοῦχτες μῦγα στ᾿ ἀχαμνά! Ἀνωχώρι, Κατωχώρι, ἀνηφόρι, κατηφόρι, καὶ μὲ κάμα καὶ βροχή, ὥσπου μοῦ ῾βγαινε ἡ ψυχή. Εἴκοσι χρονῶ γομάρι σήκωσα ὅλο τὸ νταμάρι κι᾿ ἔχτισα, στὴν ἐμπασιὰ τοῦ χωριοῦ, τὴν ἐκκλησιά. Καὶ ζευγάρι μὲ τὸ βόδι (ἄλλο μπόι κι᾿ ἄλλο πόδι) ὄργωνα στὰ ρέματα τ᾿ ἀφεντὸς τὰ στρέμματα. Καὶ στὸν πόλεμ᾿ «ὅλα γιὰ ὅλα» κουβαλοῦσα πολυβόλα νὰ σκοτώνωνται οἱ λαοὶ γιὰ τ᾿ ἀφέντη τὸ φαΐ. Καὶ γι᾿ αὐτόνε τὸν ἐρίφη ἐκουβάλησα τὴ νύφη καὶ τὴν προῖκα της βουνό, τὴν τιμή της οὐρανό! Ἀλλὰ ἐμένα σὲ μία σφήνα μ᾿ ἔδεναν τὸ Μάη τὸ μήνα στὸ χωράφι τὸ γυμνὸ νὰ γκαρίζω, νὰ θρηνῶ. Κι᾿ ὁ παπὰς μὲ τὴν κοιλιά του μ᾿ ἔπαιρνε γιὰ τὴ δουλειά του καὶ μοῦ μίλαε κουνιστός: «Σὲ καβάλησε ὁ Χριστός! Δούλευε γιὰ νὰ στουμπώσει ὅλ᾿ ἡ Χώρα κι᾿ οἱ καμπόσοι. Μὴ ρωτᾷς τὸ πῶς καὶ τί, νὰ ζητᾷς τὴν ἀρετή! -Δὲ βαστάω! Θὰ πέσω κάπου! -Ντράπου! Τὶς προγόνοι ντράπου! -Ἀντραλίζομαι!... Πεινῶ!... -Σούτ! θὰ φᾶς στὸν οὐρανό!» Κι᾿ ἔλεα: ὅταν μίαν ἡμέρα παρασφίξουνε τὰ γέρα, θὰ ξεκουραστῶ κι᾿ ἐγώ, τοῦ θεοῦ τ᾿ ἀβασταγό! Κι᾿ ὅταν ἕνα καλὸ βράδυ θὰ τελειώσει μου τὸ λάδι κι᾿ ἀμολήσω τὴν πνοὴ (ἕνα ποὺφ εἶν᾿ ἡ ζωή), Ἡ ψυχή μου θὲ νὰ δράμῃ στὴ ζεστὴ ἀγκαλιὰ τ᾿ Ἀβράμη, τ᾿ ἄσπρα, τ᾿ ἀχερένια του νὰ φιλάει τὰ γένια του! Γέρασα κι᾿ ὡς δὲ φελοῦσα κι᾿ ἀχαΐρευτος κυλοῦσα, μὲ πετάξανε μακριὰ νὰ μὲ φᾶνε τὰ θεριά. Κωλοσούρθηκα καὶ βρίσκω στὴ σπηλιὰ τὸν Ἅη-Φραγκίσκο: «Χαῖρε φῶς ἀληθινὸν καὶ προστάτη τῶν κτηνῶν! Σῶσε τὸ γέρο κυρ Μέντη ἀπ᾿ τὴν ἀδικιὰ τ᾿ ἀφέντη, σὺ ποὺ δίδαξες ἀρνὶ τὸν κυρ λύκο νὰ γενῇ! Τὸ σκληρὸν ἀφέντη κᾶνε ἀπὸ λύκο ἄνθρωπο κᾶνε!...» Μὰ μὲ τὴν κουβέντα αὐτὴ πόρτα μοῦ ῾κλεισε κι᾿ αὐτί. Τότενες τὸ μαῦρο φίδι τὸ διπλό του τὸ γλωσσίδι πίσω ἀπὸ τὴν ἀστοιβιὰ βγάζει καὶ κουνάει μὲ βιά: «Φῶς ζητᾶνε τὰ χαϊβάνια κι᾿ οἱ ραγιάδες ἀπ᾿ τὰ οὐράνια, μὰ θεοὶ κι᾿ ὀξαποδῶ κεῖ δὲν εἶναι παρὰ δῶ. Ἂν τὸ δίκιο θές, καλέ μου, μὲ τὸ δίκιο τοῦ πολέμου θὰ τὸ βρῇς. Ὅπου ποθεῖ λευτεριά, παίρνει σπαθί. Μὴ χτυπᾷς τὸν ἀδερφό σου- τὸν ἀφέντη τὸν κουφό σου! Καὶ στὸν ἵδρο τὸ δικὸ γίνε σὺ τ᾿ ἀφεντικό. Χάιντε θῦμα, χάιντε ψώνιο χάιντε Σύμβολον αἰώνιο! Ἂν ξυπνήσεις, μονομιᾶς θά ῾ρτη ἀνάποδα ὁ ντουνιᾶς. Κοίτα! Οἱ ἄλλοι ἔχουν κινήσει κι᾿ ἔχ᾿ ἡ πλάση κοκκινήσει κι᾿ ἄλλος ἥλιος ἔχει βγῇ σ᾿ ἄλλη θάλασσ᾿, ἄλλη γῆς».

Πρόλογος (Σκλάβοι Πολιορκημένοι) Πάλι μεθυσμένος εἶσαι, δυόμιση ὥρα τῆς νυχτός. Κι ἂν τὰ γονατά σου τρέμαν, ἐκρατιόσουνα στητὸς μπρὸς στὸ κάθε τραπεζάκι.«-Γειά σου Κωσταντὴ βαρβᾶτε!» «-Καλησπερούδια, ἀφεντικά, πῶς τὰ καλοπερνᾶτε;» Ἕνας σοὔδινε ποτήρι κι ἄλλος σοὔδινεν ἐλιά. Ἔτσι πέρασες γραμμὴ τῆς γειτονιᾶς τὰ καπελιά. Κι ἂν σὲ πείραζε κανένας - ἂχ ἐκεῖνος ὁ Τριβέλας!- ἔκανες πὼς δὲν ἔνιωθες καὶ πάντα ἐγλυκογέλας. Χτὲς καὶ σήμερα ἴδια κι ὅμοια, χρόνος μπρός, χρόνια μετά... Ἡ ὕπαρξή σου σὲ σκοτάδια ὅλο πηχτότερα βουτᾷ. Τάχα ἡ θελησή σου λίγη, τάχα ὁ πόνος σου μεγάλος; Ἄχ, ποὖσαι νιότη, ποὔδειχνες πῶς θὰ γινόμουν ἄλλος!

Ἀρχὴ σοφίας «Φρόνιμα καὶ ταχτικὰ πάω μὲ κεῖνον ποὺ νικᾷ». Ὁ ἕνας Λίγη δροσιά, οὐρανέ μου, καὶ χάηδεμα τ᾿ ἀνέμου, κελάηδημα πουλιοῦ, ξανάνιωμ᾿ Ἀπριλιοῦ! Ἀνάσ᾿, ἀνάσα λίγη! Χρόνια ἡ θελιὰ μᾶς πνίγει. Λίγη χαρὰ σ᾿ ἀφτὰ τὰ σκοτεινὰ γραφτά! Σοῦ πήρανε, λαέ μου, τὸ δίκιο τοῦ πολέμου πατριδοκαταλύτες, ξένοι καὶ ντόπιο ἀλῆτες! Ὁ ἄλλος Ἂν θέλεις νὰ χαρεῖς τὴ λεφτεριά, νωρὶς γίνε προδότης, γίνε! Τιμή, ντροπὴ δὲν εἶναι. Θά ῾ναι μαζί σου οἱ νόμοι κι ἡ πλερωμένη γνώμη! Πέτα τὴν ἀνθρωπιά σου κι ἀπ᾿ τὸν ἀφέντη πιάσου! Κι ἅμα σὲ φτύνει ἀφτός, νὰ κάθεσαι σκυφτὸς καὶ θά ῾χεις τὰ πρωτεῖα στὴ σάπια πολιτεία. Ὁ λαός Ἔξω τοῦ ἀφέντη ἁρμάδα φυλάει, μὲ μπούκα ὀρθή, τὸ λείψανό σου, Ἑλλάδα, μὴν ξάφνου ἀναστηθεῖ!

Ἀνάσταση Νὰ τ᾿ ἡ μεγάλη νύχτα! Καλὴ νύχτα! Ψηλὰ τὸ κυπαρίσσι σὲ καλεῖ. - Ἔλα, δὲν ἔχεις τίποτα νὰ χάσεις μάιδε νὰ θυμηθεῖς καὶ νὰ ξεχάσεις. Πατρίδα; Πουλημένη στὸ σφυρί! Λεφτεριά; Μὲ χαλκᾶδες δὲν μπορεῖ! Παιδιά; Ποῦ τὰ χεῖ ἂς κλαίει μέχρι θανάτου, θά ῾ναι σκλαβ᾿ ἢ προδότες τὰ ὀρφανά του! Εἰσ᾿ ἄδειος ἤσκιος μέσα σ᾿ ὅλα τ᾿ ἄδεια. Δὲν εἶναι τόσο μάβρα τὰ σκοτάδια τοῦ τάφου, ὅσο τὰ φέγγῃ τῆς ἡμέρας, τὰ φέγγῃ τῆς σκλαβιᾶς καὶ τῆς φοβέρας. Πιὸ σίχαμ᾿ ἀπ᾿ τὸ κάθε γῆς σκουλῆκι, οἱ θεόμορφοι δυνάστες σου καὶ λύκοι. Μὴ λὲς ἀφανισμὸ τὸ θάνατό σου, ἀφοῦ δὲ ζοῦσες γιὰ τὸν ἐαφτό σου. Ἂν ἔκανες τὸ χρέος σου στὸ λαό, σὰν ξεχυθεῖ μὲ πάθος παλαιὸ τὴν πᾶσαν ἀτιμία νὰ συνεπάρει, μ᾿ ἄλλους πολλοὺς θά ῾χει κ᾿ ἐσὲ μπροστάρη.

Πρόλογος «Στὸ φῶς ποὺ καίει» Νὰ σ᾿ ἀγναντεύω, θάλασσα, νὰ μὴ χορταίνω ἀπ᾿ τὸ βουνὸ ψηλὰ στρωτὴ καὶ καταγάλανη καὶ μέσα νὰ πλουταίνω ἀπ᾿ τὰ μαλάματά σου τὰ πολλά. Νά ῾ναι χινοπωριάτικον ἀπομεσήμερο, ὄντας μετ᾿ ἄξαφνη νεροποντὴ χυμάει μὲς ἀπ᾿ τὰ σύνεφα θαμπωτικὰ γελώντας ἥλιος χωρὶς μαντύ. Νὰ ταξιδεύουν στὸν ἀγέρα τὰ νησάκια, οἱ κάβοι, τ᾿ ἀκρόγιαλα σὰ μεταξένιοι ἀχνοὶ καὶ μὲ τοὺς γλάρους συνοδιὰ κάποτ᾿ ἕνα καράβι ν᾿ ἀνοίγουν νὰ τὸ παίρνουν οἱ οὐρανοί. Ξανανιωμένα ἀπ᾿ τὸ λουτρὸ νὰ ροβολᾶνε κάτου τὴν κόκκινη πλαγιὰ χορευτικὰ τὰ πεῦκα, τὰ χρυσόπευκα, κι᾿ ἀνθὸς τοῦ μαλαμάτου νὰ στάζουν τὰ μαλλιά τους τὰ μυριστικά. Κι᾿ ἀντάμα τους νὰ σέρνουνε στὸ φωτεινὸ χορό τους ὡς μέσα στὸ νερὸ τὰ ἐρημικὰ χιονόσπιτα-κι᾿ αὐτὰ μὲς στ᾿ ὄνειρό τους νὰ τραγουδᾶνε, ἀξύπνητα καιρό. Ἔτσι νὰ στέκω, θάλασσα, παντοτεινὲ ἔρωτά μου μὲ μάτια νὰ σὲ χαίρομαι θολὰ καὶ νά ῾ναι τὰ μελλούμενα στὴν ἅπλα σου μπροστά μου, πίσω κι᾿ ἀλάργα βάσανα πολλά. Ὡς νὰ μὲ πάρεις κάποτε, μαργιόλα σύ, στοὺς κόρφους σου ἀψηλά τους ἀνθισμένους καὶ νὰ μὲ πᾶς πολὺ μακρυὰ ἀπ᾿ τὴ μαύρη τούτη Κόλαση, μακρυὰ πολὺ κι᾿ ἀπὸ τοὺς μαύρους κολασμένους ....

Παράδεισος Λεύτερος νά ῾σαι δοῦλος ὁποιανοῦ, λεύτερος νὰ μιλᾷς, ὅταν κοιμᾶσαι, λεύτερος, χρόνια νὰ τὰ κυνηγᾷς τῶν Γιούρων τὰ ποντίκια μὴ σὲ φᾶνε. Στὶς πληγὲς τῆς ψυχῆς σου νὰ χιλιάζουν τὰ ψέματα – τῆς μύγας τὰ σκουλήκια -, νά ῾σαι τῆς Ἱστορίας γελοιογράφος, ἀφέντης δίχως πιθαμὴ δικιά σου. Σὰν τὴ στέρφα γουρούνα τ᾿ Ἅι-Ἀντώνη, μισότυφλη ἀπὸ πάχητα καὶ νύστα, νὰ νείρεσαι πὼς κολυμπᾷς σὲ κάτουρα καὶ ξερατά, γρυλίζοντας: «παράδεισος»!

Τυχερός Ἀνεμοδέρνουν μέρα νύχτα ἀπάνου σὲ στύλους σταυροσήμαδα φτερά σου, νὰ γελιέσαι πὼς εἶν᾿ Ἑλλάδα ὁ τόπος. Μὰ δίπλα τ᾿ ἀγκαλιάζει νὰ τὰ σπάσει τοῦ ξένου ἡ ἀστερομάτισσα κατάρα. Ἂν φαρμάκωνε μόνη τὸν ἀέρα, ἴσως, ραγιᾶ νὰ ξύπναες κάποιαν ὥρα: «Στὴ χώρ᾿ αὐτὴ ποὺ τήνε λέω δικιά μου ξένος εἶμαι καὶ τυχερὸς ποὺ ζῶ!»

Αὐτονεκρολογία Μισὸν αἰῶνα πάλευα κι ἀπάνου γιὰ λευτεριὰ δικιά μου καὶ τῶν ἄλλων, κι ὅλο πιότερο μ᾿ ἔπνιγεν ὁ βρόχος, κι οἱ γενναῖοι, ποὺ μὲ πνίγανε, πιὸ δοῦλοι. Μὲ μπουκῶναν μωρὸ «Μεγάλη Ἰδέα» κρύβοντάς μου τὸν πιὸ αἱμοβόρο ὀχτρό μου: νά ῾μαι τοῦ ξένου ὁ πάτος, νὰ μισῶ καὶ νὰ καταφρονῶ τ᾿ ἀνόσιο πλῆθος. Τὰ σκολειά μου τὰ κλείνανε τὰ μάτια. Μοῦ τ᾿ ἄνοιγαν ἡ ζούγκλα τῶν Ὀλίγων καὶ τὰ «καταραμένα» τὰ βιβλία. Κι ὁλάνοιχτ᾿ ἀπομεῖναν ὡς τὸ τέλος. Ὅσο τὰ χρόνια ἀσπρίζαν στὴν κορφή μου, τόσο βαθιὰ μοῦ μάτωνεν ἡ ἐλπίδα. Μάθαινα πὼς ἡ ἀγάπη εἶναι δειλία κι ἡ καλοσύνη ἀγιάτρευτο κακό. Ἥρωας δὲν ἤμουν, μ᾿ ἔκαμνεν ὁ φόβος (ἢ θὰ σκοτώσεις ἢ θὰ σκοτωθεῖς) νὰ μεγαλώνω τὴ γλυκιὰ πατρίδα καὶ νὰ μικραίνω τὸ φτωχὸ λαό. Νὰ γελιέμαι πὼς ζῶ, ξεπόρτιζα ἔξω. Κάθε πατημασιά μου καὶ πληγή. Πιανόμουν ἀπὸ κάγκελα καὶ πόρτες μὴν πέσω – τὸ κουφάρι μου κι ὄχι ἐγώ! Μ᾿ ἄφησαν ὅλοι στὰ κακὰ ὑστερνά μου: γυναῖκες, συγγενάδια, ἄσπονδοι φίλοι. Κανεὶς νὰ μὲ βαστάει, νὰν τοῦ μιλάω. Μιλοῦσα μοναχὸς δίχως ν᾿ ἀκούω. Μὲ βρήκανε στὸ τέλος ξυλιασμένον τρεῖς μέρες στὸ ντιβάνι μου ἀπομόναχο, μὲ τὰ μάτια ἀνοιχτὰ καὶ στηλωμένα κατὰ σένα, ὅπως πάντα, Ἀνατολή. Οἱ πεθαμενατζῆδες μεθυσμένοι βλαστημοῦσαν, ὅπως μὲ κατεβάζαν τυλιγμένον σὲ μία παλιοκουβέρτα, ὄροφοι πέντε καὶ σκαλιὰ ἐνενῆντα! Κι ἢ ραχοκοκαλιὰ νὰ μὴ λυγάει γιὰ νὰ τοὺς εὐκολύνει στὴ δουλειά τους. Δὲν τό ῾μάθε κανένας. Τ᾿ ὄνομά μου μήτ᾿ ἐγὼ δὲν τὸ λέω καὶ δὲν τὸ γράφω. Τὰ μπουκωμένα στόματ᾿ ἀλυχτῆσαν: –καλότυχοι, ἕνας Βούργαρος λιγότερο! –κακότυχοι, ποὺ δὲν τόνε προλάβαμε! –κόβουμ᾿ ἕναν, φυτρώνουνε σαράντα! Εὐχαριστῶ σας, γερατειὰ καὶ πόνοι, ποὺ ἐσεῖς μὲ ξαποστείλατε, ὄχι ὁ Νόμος (δυὸ φορὲς «ἐπ᾿ ἐσχάτῃ προδοσίᾳ»!). Κι οὔτε μὲ πολτοποίησε στὴ λάσπη ἕνα τρίκυκλο ἀθῷο («τροχαῖον ἀτύχημα»!). Ρίχτε με τώρα στὰ βαθιὰ τῆς θάλασσας. Τ᾿ ἀδούλωτα κορμιὰ δὲ βρίσκουν οὔτε μιᾶς πιθαμῆς Ἑλλάδα νὰ ἡσυχάσουν! Νοέμβρης 1968

Πρόλογος Ξαφνικὰ μοῦ φασκιώνουνε τὰ μάτια γιὰ νὰ βλέπω τὸ φῶς τὸ ἀληθινό! Μὲ καρυδώνουν, γιὰ νὰ μὴ φωνάζω: «Ὄρσε, Ἑλλάδα Γραικύλων ἀντιχρίστων!» Ἄχερα μὲ μπουκώνουν κάθε μέρα. Καὶ ποιοί; Τοῦ σκλαβοπάζαρου ἡ σαβούρα. Καὶ πῶς; Ἔχουν ἀφέντη τὰ σκυλιὰ καὶ δαγκάνουν τὰ πόδια σου, Ἱστορία. Πῶς θὰ σωθοῦμε ἀπ᾿ τὴν «ἐλευθερία» τῆς σκλαβιᾶς μας κι ἀπὸ τὸν «ὑπὲρ πατρίδος» τῶν προδοτῶν; Καὶ πότε ἀπ᾿ τοὺς θεοὺς τῶν ἀθέων καὶ τῶν ἀνθρωποφάγων;

«Ἐθνικὴ Παιδεία» Γανιάσατε, δασκάλοι, νὰ ξεμάθω νά ῾μαι ἐγώ, νὰ στοχάζομαι, νὰ θέλω - ψέματα ὅλο ν᾿ ἀκούω, νὰ λέω, νὰ πράττω, γιὰ ψέματα νὰ ζῶ καὶ νὰ πεθαίνω. Δὲν μπόρεσε ἡ σπουδὴ νὰ μὲ χαλάσει. Ἀντέξανε σαρκίο, ψυχὴ καὶ γνώση μὰ κάθε τόσο θάνατος νὰ ξέρεις ὅτ᾿ εἶσαι πάντα πουλημένο κρέας.

Πῶς μᾶς θέλει ἡ «ἀληθὴς δημοκρατία» Νὰ μὴν ἀκούω καὶ νὰ μὴ βλέπω νὰ πατῶ. Νὰ μὴ νογάω καὶ νά ῾χω τὸ στόμα βουλωτό. Νὰ μὴ μὲ φαρμακών᾿ ἡ μπόχα τοῦ καιροῦ μου. Χωρὶς αὐτιὰ καὶ μάτια, μύτη καὶ μυαλό, μουγκὸς νὰ πηαίνω, ὅποτε μοῦ ῾ρθει, πρὸς νεροῦ μου, κι ἅμα τσινάει ὁ Γάϊδαρος νὰ μὴ γελῶ. Καὶ σὰ μὲ καρυδώνουνε μουνοῦχο σκλάβο οἱ Ἀμερικάνοι, ἐγὼ νὰ βλαστημάω τὸ Σλάβο.

Στὸ γιό του Στὸν κόσμο γιατί σ᾿ ἔφερα; Ἂν μοῦ μοιάσεις κυνηγημένος θά ῾σαι ὁλοζωὶς ἢ νύχτα σκοτωμένος (πέμπτος ὄροφος) θὰ σαλτάρεις στὸ δρόμο «διαλαθῶν» ἀπ᾿ τὸ παραθυράκι τ᾿ ἀποπάτου, ἢ μ᾿ ἀλλουνοὺς «εἰς τὸν συνήθη τόπον» θὰ σὲ καρφώσουν ἄγνωστον μ᾿ ἀγνώστους μὲ χέρια ἑλληνικὰ ντουφέκια ξένα, χωρὶς ὄνομα, πῶς καὶ ποῦ. Οἱ προδότες θ᾿ ἀπαγορεύουν καὶ τὰ κόλλυβά σας. Ἂν ὅμως δὲ μοῦ μοιάσεις, ἡ ντροπὴ καταδικιά μου θά ῾ναι, ὄχι δικιά σου. Καταδότης, τσολιὰς καὶ μπλοκαδόρος, ὅσο βουλιάζεις στὰ σκατά, ἄλλο τόσο θὰ βγαίνεις καθαρὸς καὶ τιμημένος. Κι ἅμα τὴν κάνει ὁ ὀχτρὸς τὴν Προδοσία καθεστώς, θά ῾σαι πρῶτος : καὶ Θρησκεία καὶ Νόμος κι Ἱστορία καὶ Λόγος, Κι ὅταν οἱ κανονιὲς γιορτάζουν τῶν Ἑλλήνων τὴν Ἀρετή, σὺ θά ῾σαι ὁ Ὑπερέλλην!

Τὰ λοίσθια Ὅλα μπροστά σου μαῦρα, ἡ κάθε μέρα πιὸ μαύρη ἀπὸ τὴ νύχτα. Ἡ φωτόσφαιρα σβησμένη χρόνια πίσου ἀπ᾿ τὰ βουνά. Κι ἂν κάποτες τὰ μάτια σου γυρνᾶνε πίσου, διπλὰ πονᾷς, ῾τι βλέπεις νά ῾ναι πιὸ μαύρ᾿ ἀπ᾿ τὰ παλιά, τὰ τωρινά! * Τί καλὰ νά ῾σαι πρῶτος! Ἀπὸ σένα μόλις τώρα ἀρχινᾷ ἡ μεγάλη Τέχνη! Ἂν τὸ πιστεύεις, εἶναι ἀλήθεια. Νόμος! Τὴν κάθε μέρα πιὸ θὰ μεγαλώνεις, ποὺ νὰ μὴ σὲ χωράει τουτ᾿ ἡ πατρίδα. Ἀλλ᾿ ὅταν σ᾿ ἀγκαλιάσει ἡ μάνα Γῆς, --δὲ θὰ σοῦ δώσει οὔτ᾿ ἕναν πόντο πιότερο ἀπ᾿ τὸ μπόι σου. Μὰ τί σὲ νοιάζει ἐσένα; Χρόνια τήνε μετροῦσαν οἱ πατοῦσες σου! Νὰ λυπᾶσαι τὸν ἄλλον, ποὺ παιδεύεται νὰ μὴ φανεῖ μικρὸς στὸν ἑαυτό του, νὰ μὴ γελιέται καὶ νὰ μὴ γελάει, νὰ μὴ στολίζει μὰ νὰ ξεγυμνώνει. Κι ὅταν τὸν ἀγκαλιάσει ἡ μάνα Γῆς, θὰ φανοῦνε τὰ σωστά του μέτρα.

Τρεῖς θάνατοι Ζηλεύω σου τὸ θάρρος, Καρυωτάκη, νὰ σμπαραλιάσεις τὴν τρανὴ καρδιά, καὶ τὴν κακοτυχιά σου, Ὀλύμπιε Τάκη, νὰ σὲ πάρουν τὰ κύματα βαθιά. Μὲ πάει γελώντας ὁ Χάρος στὰ ἑκατό μου, σιχάθηκα τὸν ἄχαρο ἑαυτό μου. Σπλαχνίσου με, καταραμένε Χάρε, κι ἂν ὄχι ἐμέ, τὴ θύμησή μου πᾶρε. Ὅσο τὰ περασμένα ἀνακαλῶ, τόσο δὲ βρίσκω τίποτα καλό. Πόνοι, ἀρρώστιες, μὲ κάναν μοιρασιά, μὰ θὰ πάω μονάχα ἀπὸ σιχασιά. 29-7-73