Άμα φύγουμε από το ευρώ και την ΕΕ θα απομονωθούμε;

του Δημήτρη Καζάκη

Σήμερα η Ελλάδα είναι μια από τις πιο απομονωμένες χώρες της υφηλίου. Ποια άλλη χώρα στον κόσμο παίρνονται τόσο καθοριστικές αποφάσεις για την τύχη της κι αυτή είναι απούσα; Να θυμηθούμε μόνο ότι στις τελευταίες συνόδους κορυφής της Ευρωένωσης (Eurogroup) που συνεδρίασαν στις Βρυξέλλες ο φερόμενος ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Σαμαράς, δεν έκανε ούτε καν τον κόπο να μεταβεί εκεί. Καθόταν ήσυχα στου Μαξίμου και περίμενε την αναγγελία των αποφάσεων της συνόδου. Συνοδεία του κ. Ράϊχενμπαχ και των επιτρόπων που έχουν εγκατασταθεί στην χώρα. Στις Βρυξέλλες βρισκόταν μόνο ο περιφερόμενος ως Υπουργός Οικονομικών, κ. Στουρνάρας, ο οποίος λειτουργούσε ως το παιδί για τα θελήματα. Του έλεγαν και αυτός μετά τα μετέφερε στην Αθήνα. Αυτή την κατάσταση βιώνει η χώρα από την πρώτη κιόλας στιγμή της ένταξής της στο καθεστώς των «μνημονίων» και της τρόικας. Ερήμην ακόμη και της επίσημης κυβέρνησης της χώρας, παίρνονται αποφάσεις που κρίνουν καθοριστικά το παρών και το μέλλον της.

Μπορεί λοιπόν να βρεθεί σήμερα άλλη πιο απομονωμένη χώρα στον κόσμο ολόκληρο; Ας μας πουν μία. Ούτε καν το Ιράν υπό καθεστώς εμπάργκο και η Κούβα υπό αμερικανικό αποκλεισμό δεν είναι τόσο απομονωμένη όσο σήμερα είναι η Ελλάδα. Κι ο λόγος είναι απλός. Ποιος σοβαρός επενδυτής, ποια σοβαρή χώρα θα συνάψει σχέσεις με ένα κράτος υπό αίρεση, με μια χώρα υπό κατοχή με επιτρόπους εγκατεστημένους στο έδαφός της, με συμβάσεις και δεσμεύσεις που...
θέτουν το συμφέρον των δανειστών πάνω από το εθνικό συμφέρον και τα δικαιώματα του λαού, με ένα κράτος που αποφασίζουν άλλοι γι’ αυτό στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες ή δεν ξέρω που αλλού σε ποια παρασκήνια; Ποιος; Είναι τυχαίο που οι ενδιαφερόμενοι είναι μόνο κάτι εμίρηδες από αραβικά κράτη υβρίδια και τυχοδιώκτες κερδοσκόποι που ξέρουν μόνο από αρπαχτές εν μέσω αναταραχής, κατάρρευσης και καταστροφής μιας χώρας;

Το επιχείρημα που λέει ότι άμα φύγουμε από την ευρωζώνη και επίσης αναγκαστούμε να φύγουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα απομονωθούμε δεν έχει καμιά βάση. Είναι το ίδιο με το να ισχυριστεί κανείς ότι σπάζοντας τα δεσμά της υποδούλωσης, η χώρα και ο λαός που θα το κάνει θα απομονωθεί. Πότε έγινε κάτι τέτοιο; Πότε η διάλυση των δεσμών υποδούλωσης οδήγησε σε απομόνωση;

Αντίθετα, το σπάσει η χώρα μας τα δεσμά από την ευρωζώνη και να απαλλαγεί από τον ζουρλομανδύα του ευρώ που έχει φορέσει η οικονομία της θα βρει την ελευθερία της για πολύπλευρες και πολυσχιδείς σχέσεις με όλες τις χώρες και τους λαούς ανά την υφήλιο με βάση τα δικά της ιδιαίτερα συμφέροντα, τις δικές ιεραρχήσεις και προτεραιότητες. Θα ανακαλύψει κυριολεκτικά έναν ολόκληρο καινούργιο κόσμο πρόθυμο να έρθει σε επαφή, να συνάψει σχέσεις και να οικοδομήσει δεσμούς σε αμοιβαία επωφελή βάση. Έναν κόσμο που σήμερα δεν μπορεί ούτε καν να πλησιάσει, μιας και τα δεσμά που της έχουν επιβληθεί από την ευρωζώνη δεν της επιτρέπουν να συνάπτει διακρατικές συμφωνίες χωρίς να μεσολαβούν και να κερδίζουν ιδιωτικά συμφέροντα. Δεν της επιτρέπουν να προχωρά σε συμφωνίες αντιπραγματισμού (κλίρινγκ, κλπ.) όπου συμφέρει την οικονομία της χώρα μας. Δεν της επιτρέπουν να βρει τις καλύτερες προσφορές αγαθών και υπηρεσιών από χώρες εκτός ευρώ γιατί έχουν επιβάλει καθεστώς προστασίας για τα προϊόντα των μεγάλων οικονομιών της ευρωζώνης (τιμές κατωφλίου, κλπ.) προκειμένου να εξαναγκάζουν χώρες σαν την Ελλάδα να αγοράζουν με μονοπωλιακά υψηλές τιμές από αυτές και όχι από το διεθνές εμπόριο. Δεν της επιτρέπουν να επιβάλει καθεστώς ανταγωνιστικής προστασίας της ντόπιας παραγωγής ώστε να μην σαρώνεται από τα τραστ και τα καρτέλ της ευρωζώνης. Δεν της επιτρέπουν να συνάψει στρατηγικές συμφωνίες με κράτη και οικονομίες εκτός ευρωζώνης προκειμένου να προμηθευτεί τεχνολογία, καύσιμα και στρατηγικά υλικά σε συμφέρουσες τιμές και με ανταποδοτικά οφέλη για την ανάπτυξη της εσωτερικής παραγωγής.

Για όλους αυτούς τους λόγους η Ελλάδα ως οικονομία ήταν πολύ πιο ανοιχτή στις οικονομικές της σχέσεις, είχε δηλαδή πολύ πιο πλούσιες οικονομικές δοσοληψίες με την δραχμή παρά με το ευρώ. Με το ευρώ το εμπόριό της κατά 67% ελέγχεται από 2-3 χώρες και ελάχιστες μονοπωλιακές εταιρείες που χάρις στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση μπορούν να επιβάλουν μονοπωλιακά υψηλές τιμές σε ότι διαθέτουν στην εσωτερική αγορά της Ελλάδας. Έτσι οι μεγάλες ευρωπαϊκές και μη αλυσίδες πουλούν από 25% έως 45% πιο ακριβά εντός της Ελλάδας, απ’ ότι στις άλλες χώρες της Ευρωένωσης, τα ίδια ακριβώς προϊόντα.

Με το εθνικό κρατικό νόμισμα και με την επιβολή καθεστώτος ελέγχου της κίνησης κεφαλαίου μαζί με ένα αναγκαίο καθεστώς επιλεκτικής ανταγωνιστικής προστασίας της εγχώριας παραγωγής, η χώρα δεν απομονώνεται. Αντίθετα αποκτά την δυνατότητα να διεκδικήσει ελεύθερες οικονομικές συναλλαγές με όλες τις χώρες της υφηλίου στην βάση του αμοιβαίου οφέλους, χωρίς βία και μονοπωλιακές δεσμεύσεις. Μόνο έτσι μπορεί η Ελλάδα να ανοιχθεί στην παγκόσμια οικονομία και να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες που παρέχει σήμερα η διεθνοποίηση της παραγωγής και της οικονομικής ζωής. Κάτι που σήμερα είναι αδύνατο να κάνει.

Ναι, αλλά δεν θα αποκλειστεί η χώρα από την διεθνή αγορά ομολόγων; Μακάρι, αμήν και πότε! Ο αποκλεισμός της χώρας από τις αγορές χρέους δεν είναι ποινή, είναι ευλογία. Διότι η προσφυγή της χώρας σ’ αυτές είναι σήμερα ο βασικός μοχλός ελέγχου και εξάρτησης της οικονομίας και της κοινωνίας της από τις πιο αρπαχτικές δυνάμεις που την έχουν θέσει υπό κατοχή. Η Ελλάδα με εθνικό κρατικό νόμισμα δεν έχει ανάγκη να προσφεύγει στις διεθνείς αγορές χρέους για την κάλυψη ακόμη και χειρότερων ελλειμμάτων της. Αρκεί βέβαια να έχει καταγγελθεί το υφιστάμενο δημόσιο χρέος και να έχει διαγραφεί. Η Ελλάδα με εθνικό κρατικό νόμισμα μπορεί να χρηματοδοτεί την οικονομία της χωρίς να συσσωρεύει χρέος. Αυτό άλλωστε το έκανε χωρίς να κινδυνεύσει με χρεοκοπία, ούτε να έχει ανάγκη να καταφύγει σε εξωτερικό δανεισμό που να την έθετε σε κίνδυνο ολόκληρη την περίοδο της δραχμής, δηλαδή από το 1950 έως τα τέλη της δεκαετίας του ’90.

Ας δούμε τα διαθέσιμα στοιχεία. Από το 1945 έως το 1998 το συσσωρευμένο έλλειμμα του κράτους σε τρέχουσες τιμές ήταν 100,9 τρις δρχ. Πόσα από αυτά ήταν πληρωμές τοκοχρεολυσίων; Σύμφωνα πάντα με τα διαθέσιμα στοιχεία για την περίοδο 1959-1998 το ελληνικό δημόσιο πλήρωσε 89,3 τρις δρχ. σε τοκοχρεολύσια. Σε τρέχουσες τιμές. Δηλαδή πάνω από το 89% του συσσωρευμένου ελλείμματος του ελληνικού κράτους επί δραχμής ήταν τοκοχρεολύσια. Πόσο από αυτό το συσσωρευμένο έλλειμμα καλύφθηκε με δάνεια; Κατά 95,5 τρις δρχ. καλύφθηκε με νέο δανεισμό του ελληνικού κράτους. Από αυτό το νέο δανεισμό μόλις 6,5 τρις δρχ. πήγαν για να καλύψουν το πρωτογενές έλλειμμα του δημοσίου. Ποσοστό λιγότερο του 7% του νέου δανεισμού. Πόσο ήταν το συνολικό δημόσιο χρέος στις 31/12/1998; Το συνολικό χρέος της κεντρικής κυβέρνησης έφτανε τα 41,6 τρις δρχ. Αν θεωρήσουμε ότι στις 31/12/1959 το συνολικό δημόσιο χρέος ήταν 8 δις δρχ., τρέχουσες τιμές, τότε την περίοδο 1959-1998 το ελληνικό κράτος φορτώθηκε πρόσθετο χρέος 41,6 τρις δρχ., προκειμένου να δανειστεί και να καλύψει τα 6,5 τρις δρχ. πρωτογενές έλλειμμα.

Από τον συνολικό δανεισμό των 95,5 τρις δρχ., τα 86,3 τρις δρχ. ήταν προϊόν εντόκων γραμματίων και δημόσιας εγγραφής του εσωτερικού. Με άλλα λόγια πάνω από το 90% ήταν σε δραχμές και αντλούνταν από την εσωτερική αποταμιευτική αγορά και καθώς τα οικονομικά σύνορα της χώρας ήταν υπό έλεγχο το προϊόν αυτού του δανεισμού παρέμενε εντός της ελληνικής οικονομίας και επανεπενδυόταν σ’ αυτήν αναγκαστικά. Τα υπόλοιπα 9,2 τρις δρχ. ήταν προϊόν δανεισμού από το εξωτερικό σε σκληρό νόμισμα, κυρίως δολάριο, μάρκο και γιεν. Επομένως η εξάρτηση του ελληνικού κράτους από το εξωτερικό, από την διεθνή τραπεζική αγορά για την κάλυψη του δικού του ελλείμματος δεν υπερέβαινε το 9% του συσσωρευμένου ελλείμματός του.

Φαντάζεστε τι γοητεία ασκούσε για τις ευρωπαϊκές τράπεζες μια χώρα με άθλια δημοσιονομική κατάσταση και τέτοιο χρέος; Ωστόσο για να μπορέσουν να κερδοσκοπήσουν με το δημόσιο χρέος της χώρας, θα έπρεπε η ελληνική οικονομία να ανοιχτεί στην ελεύθερη κίνηση κεφαλαίου και το ελληνικό κράτος να χάσει την προστασία του δικού του νομίσματος. Έτσι κι έγινε. Όταν μπήκαμε στο ευρώ ολόκληρο το δημόσιο χρέος της χώρας μετατράπηκε σε ευρώ και επομένως ο δανεισμός της χώρας ήταν υποχρεωτικό να αντληθεί από τις διεθνείς αγορές με όρους διεθνών αγορών, όπως ακριβώς γινόταν πριν με τον εξωτερικό δανεισμό της χώρας. Επίσης με το άνοιγμα των αγορών κεφαλαίων και την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίου, κανείς δεν μπορούσε να σταματήσει την εξαγωγή στο εξωτερικό ή να εξαναγκάσει το προϊόν του δανεισμού να επανεπενδυθεί στην ελληνική οικονομία. Κι έτσι ο τεράστιος όγκος αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων που έφτασε το 2009 να ξεπερνά το 44% του ΑΕΠ να διοχετεύεται στο εξωτερικό από τους κατόχους ομολόγων της χώρας.

Στις 31/12/2001 το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης ανερχόταν σε 145,7 δις ευρώ, από 121, 9 που ήταν το 1998. Έως τις 31/12/2009 το δημόσιο χρέος της χώρας εκτινάχθηκε στα 298,5 δις ευρώ. Με άλλα λόγια στα 7 χρόνια του ευρώ το δημόσιο χρέος αυξήθηκε κατά 152,8 δις ευρώ. Περισσότερο δηλαδή από το σύνολο του δημοσίου χρέους που συσσωρεύτηκε στην Ελλάδα της δραχμής από το τέλος του πολέμου μέχρι το 2001, τα τελευταία 50 και πλέον χρόνια της μεταπολεμικής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Η Ελλάδα παραδοσιακά χώρα υποδοχής ξένου κεφαλαίου από 25,2% του ΑΕΠ που ήταν το 1998 η καθαρή εισροή ξένου κεφαλαίου εκτινάχθηκε από τον πρώτο χρόνο του ευρώ (2002) στο 52,9% του ΑΕΠ. Το 2009 η καθαρή εισροή κεφαλαίου στην Ελλάδα έφτασε το 89,6% του ΑΕΠ, ενώ το 2010 ξεπέρασε το 98,4%. Ποσοστό που υστερεί την ίδια χρονιά μόνο από αυτό της Πορτογαλίας (107,3%) και της Ουγγαρίας (112,8%) στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν το τεράστιο ψέμα που διαδίδεται από επίσημα χείλη ότι η ελληνική οικονομία δεν προσελκύει ξένα κεφάλαια. Ενώ η αλήθεια είναι ότι η ελληνική οικονομία σ’ ολόκληρη την περίοδο του ευρώ προσέλκυσε ξένα κεφάλαια σε ύψος ρεκόρ, τρίτη κατά σειρά σ’ όλες τις οικονομίες της Ε.Ε.. Μόνο που αυτά τα κεφάλαια κατά 90% κατευθύνθηκαν στην κερδοσκοπία με το χρέος της χώρας. Αυτός ήταν ένας από τους βασικούς σκοπούς για τον οποίο βάλανε την υπερχρεωμένη ελληνική οικονομία στην ευρωζώνη.

Το γεγονός βέβαια ότι με την παλιά δραχμή το δημόσιο χρέος της χώρας ήταν ελέγξιμο δεν σημαίνει ότι πρέπει να γυρίσουμε σ’ αυτή την περίοδο και σ’ εκείνη την διαχείριση της δραχμής. Αντίθετα, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από το μηδέν ανοικοδομώντας την οικονομία μας με το νέο εθνικό κρατικό νόμισμα έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε ότι όλα θα γίνουν προς το συμφέρον της πλειοψηφίας του εργαζόμενου λαού.

Βέβαια πολλοί φοβούνται ότι μια τέτοια σύγκρουση με την ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση θα προκαλέσει εντάσεις τέτοιες που ίσως να οδηγηθούμε στον πόλεμο, με την Ελλάδα να πέφτει θύμα της διατεταγμένης επιθετικότητας της Τουρκίας. Ο φόβος του πολέμου σήμερα προέρχεται μόνο ή κύρια από το αν συνεχιστεί η πορεία διάλυσης και κατάρρευσης της χώρας, αλλά και η πορεία ομοσπονδοποίησης της Ευρώπης. Η σημερινή κρίση κρύβει στο εσωτερικό της τέτοιες δυναμικές πολέμου, ανάλογες με εκείνες της κρίσης του μεγάλου κραχ 1929-33. Επομένως όσο συνεχίζεται η πορεία αυτή τόσο της χώρας, όσο και της ΕΕ, είναι σίγουρο ότι θα μπούμε σε μια περίοδο μεγάλων αναταραχών και πολέμων.

Ο μόνος τρόπος για να αποτραπεί κάτι τέτοιο είναι η παρέμβαση των λαών. Δείτε πόσο αποτελεσματική είναι η παρέμβαση του λαού, από το παράδειγμα της γείτονος Τουρκίας. Δόθηκε εντολή από την Ουάσινγκτον στον Ερντογκάν να επιτεθεί στην Συρία. Μόλις είδε ο τουρκικός λαός ότι οι προβοκάτσιες του τουρκικού κράτους άνοιγαν τον δρόμο για ευθεία πολεμική αναμέτρηση με την Συρία, τότε ξεσηκώθηκε σε τόσο μαζικές διαδηλώσεις που εξανάγκασε την κυβέρνησή του να αναδιπλωθεί άρδην. Το ίδιο θα συμβεί και με την επικράτηση του ελληνικού λαού. Μια Ελλάδα στα χέρια του λαού της θα αποτελέσει παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή και ευρύτερα. Η τράπουλα αναγκαστικά θα ξαναμοιραστεί και με τον λαό στο πόδι θα δοθούν τεράστιες δυνατότητες στην εξωτερική πολιτική της χώρας, αλλά και στις διεθνείς της σχέσεις.

Κατά τη γνώμη μου η λαοκρατούμενη Ελλάδα οφείλει να ακολουθήσει ανοιχτή, πολυκεντρική εξωτερική πολιτική και διεθνείς σχέσεις. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να έχουμε προνομιακή σχέση με κανέναν. Ανοιχτοί με όλους και σε ισότιμη βάση. Διαθέτουμε ένα τρομακτικό γεωστρατηγικό πλεονέκτημα, την θέση μας. Αν την αξιοποιήσουμε θα βρεθούμε σε εξαιρετικά πλεονεκτική θέση. Ταυτόχρονα η Ελλάδα οφείλει να διεθνοποιήσει τη θέση και το ρόλο της. Θα πρέπει να πρωτοστατήσει στον αγώνα ενάντια στη διεθνή τραπεζοκρατία και τους οργανισμούς της, δημιουργώντας συμμαχίες και κοινά μέτωπα με χώρες με ανάλογα προβλήματα χρέους και καταπίεσης. Θα πρέπει να πρωτοστατήσει – στο μέτρο του δυνατού – σε ένα νέο κίνημα αδεσμεύτων παγκόσμια με στόχο την αποτροπή του πολέμου ως μεθόδου «λύσης» των διαφορών ανάμεσα σε κράτη, να αποκλειστεί η με οποιαδήποτε μορφή στρατιωτική επέμβαση εναντίον άλλων κρατών, να διαγραφεί το χρέος από τις χώρες που υποφέρουν από υπερχρέωση, να τεθούν διεθνείς ανελαστικοί κανόνες, ρυθμίσεις και όρια στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου, να διαλυθούν οι μηχανισμοί παγκόσμιας κυριαρχίας, όπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΠΟΕ, η ΕΕ, κοκ. Με τον τρόπο αυτό η λαοκρατούμενη Ελλάδα έχει όλα τα προσόντα να πρωταγωνιστήσει στις διεθνείς εξελίξεις με πολυποίκιλες συμμαχίες ώστε να πάψει μια για πάντα να είναι καρπαζοεισπράκτορας μια ζωή.

Τέλος, βασική συνιστώσα της εγκαθίδρυσης καθεστώτος αυθεντικής δημοκρατίας σ’ αυτόν τον τόπο πρέπει να είναι ένα νέο Σύνταγμα. Σ’ αυτό το Σύνταγμα θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη τέτοια ώστε να μην επιτρέπει σε καμιά κυβέρνηση στο μέλλον να καταφύγει στις διεθνείς αγορές χρέους, ούτε να ανακινήσει ξανά θέμα διαγραμμένων χρεών. Να κατακτήσουμε ένα αληθινά δημοκρατικό πολίτευμα όπου ο ίδιος ο λαός θα έχει το πάνω χέρι και κανένας δεν θα μπορεί να εκμεταλλευθεί την ψήφο του για τους δικούς του σκοπούς, ή να την μεταχειριστεί ως λευκή επιταγή. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει αλλιώς εκτός από την σύγκληση Συντακτικής Εθνοσυνέλευσης με σκοπό την σύνταξη και ψήφιση νέου αληθινά δημοκρατικού Συντάγματος. Με τον τρόπο αυτό ο ελληνικός λαός θα αποκτήσει για πρώτη φορά την ελευθερία να επανιδρύσει το κράτος του και να πει μια και καλή στους ξένους δανειστές του, «νέο μαγαζί, υπό νέα διεύθυνση. Βρείτε τα με τους προηγούμενους…»

Δημοσιεύτηκε στο Χωνί, 20/1/2013