Ο έλεγχος της τροφής -Codex Alimentarius- περνά μέσα από τους δήμους;

της Άννας Σεμερτζίδου*

Στις 17 Απριλίου 2016, η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Θεσ-σαλονίκης (ΚΕΔΗΘ) σε συνεργασία με τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση Fair Trade Hellas, διοργάνωσε το 3ο εργαστήρι για τις αστικές δια-τροφικές πολιτικές στο πρώην στρατόπεδο Καρατάσου. Το εργαστήρι είχε τίτλο «Ελάτε να φυτέψουμε το σπόρο του Αγροδιατροφικού Συμβουλίου της Θεσσαλονίκης! Τα εργαλεία μας; Δίκαιο Εμπόριο και Κοινωνική Αγροδιατροφική ισότητα».

Ο σπόρος που καλούσαν να φυτευτεί, προσδοκούσαν (και προσδο-κούν) να είναι η επιτυχής δημιουργία ενός Διατροφικού Συμβουλίου της Θεσσαλονίκης, που θα σχεδιάζει και θα εφαρμόζει μια αποτε-λεσματική Αστική Διατροφική Πολιτική. Τα δύο προηγούμενα εργα-στήρια πραγματοποιήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2015 και τον Φεβρουάριο του 2016 στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης.

Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού έργου Food Smart Cities for Development και στοχεύουν στην ενδυνάμωση του ρόλου των αστικών κέντρων στην αλλαγή της αστικής παραγωγής τροφίμων και του καταναλωτικού προτύπου, προωθώντας «ανθεκτικά» και «δίκαια» τοπικά συστήματα τροφίμων. Εξάλλου ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης και ο Δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, υπέγραψαν τον Οκτώβριο του 2015 το Σύμφωνο του Μιλάνου για τη Διατροφική Πολιτική στα Αστικά Κέντρα, συμμετέχοντας σε μια κίνηση που αποσκοπεί στη διαμόρφωση μιας «βιώσιμης διατροφικής πολιτικής για το μέλλον της Ευρώπης».  

To Food Smart Cities for Development είναι ένα διεθνές πρόγραμμα για βιώσιμα και υγιεινά...
τρόφιμα για όλους. Όμως βιώσιμα και υγιεινά τρόφιμα θεωρούνται πλέον και τα γενετικώς τροποποιημένα, που αντέχουν σε φυσικές καταστροφές, δεν αλλοιώνονται εύκολα, είναι φτηνά και παράγονται ήδη σε πολλές χώρες. Ο πρόγραμμα αυτό εκτείνεται σε 3 ηπείρους και περιλαμβάνει προς το παρόν 12 αστικές περιοχές, μεταξύ των οποίων την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ο διακηρυγμένος στόχος του προγράμματος είναι να εξαλειφθεί η φτώχεια και η πείνα και να γίνουν πραγματικότητα τα ‘’δίκαια‘’ προϊόντα. Η «κοινωνία των πολιτών» (ΜΚΟ, ΑΜΚΕ, ΚΟΙΝΣΕΠ και άλλα παρόμοια), θα συνεργαστούν με τους δήμους που υπέγραψαν το Διατροφικό Σύμφωνο του Μιλάνο, έτσι ώστε να επιτύχουν –όπως ισχυρίζονται- στην κατεύθυνση της συνειδητοποίησης εκ μέρους των πολιτών πως πρέπει να αλλάξουν πολλά σε έναν κόσμο που δοκιμάζεται από ανέχεια, πείνα και ακραία καιρικά φαινόμενα. Μεταξύ αυτών που πρέπει να υποστούν αλλαγές είναι και ο τομέας της τροφής, της επισιτιστικής ασφάλειας και της βιώσιμης ανάπτυξης. Με τη συνεργασία όλων αυτών των φορέων, θα καταρτιστούν και θα εφαρμοστούν τοπικές διατροφικές πολιτικές μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας που εμπλέκει την αποκαλούμενη Κοινωνία των Πολιτών. Προσοχή, όχι όλη την κοινωνία· μόνο εκείνη «των Πολιτών», δηλ. των μελών μη κερδοσκοπικών συνεργατικών και μη κυβερνητικών οργανισμών, οι οποίοι όμως τελευταία συμπλέκονται τόσο στενά με διοικητικούς φορείς και τοπική αυτοδιοίκηση, τόσο που προκαλεί εύλογες αμφιβολίες ο όρος «μη κυβερνητικών» που κατά κόρον χρησιμοποιούν στην επικοινωνιακή τους πολιτική. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα κεφαλαιώδες ζήτημα, όπως της τροφής μας, στο οποίο θα έχουν λόγο και δικαίωμα επιβολής κανόνων.

Η ΜΚΟ Fair Trade Hellas που βοηθά το Δήμο Θεσσαλονίκης να επιτύχει τους παραπάνω στόχους, δημιουργήθηκε το 2004 στην Αθήνα για να προωθήσει «το Δίκαιο και Αλληλέγγυο εμπόριο». Εργάζεται –σύμφωνα με τα λεγόμενα των εκπροσώπων της- για την καταπολέμηση της φτώχειας μέσω της βιώσιμης, ηθικής και υπεύθυνης προσέγγισης της παραγωγής, αγοράς και κατανάλωσης προϊόντων. Διαθέτει δύο e-shop, ένα στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη και πουλάει προϊόντα -τσάγια κυρίως- από αναπτυσσόμενες χώρες, με σκοπό να βοηθήσει φτωχούς παραγωγούς. Οργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια για τη διάδοση των ιδεών αυτών, για την υπεύθυνη κατανάλωση, για τον εθελοντισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συμμετέχει σε εκστρατείες σε συνεργασία με «κινήματα» όπως το GCAP (Παγκόσμιο κάλεσμα ενάντια στη φτώχεια), το Clean Clothes Campaign (Κάλεσμα για καλύτερες συνθήκες εργασίας σε εργοστάσια παραγωγής ρούχων), την TTIP Campaign (Διατλαντική Εμπορική Επενδυτική Συνεργασία!), για «έναν πιο δίκαιο κόσμο» όπως ισχυρίζεται. 

Οι στόχοι της ΜΚΟ για βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων, μεταφράζονται σε μειωμένη παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων, όπως επίσης και σε παραγωγή τροφής με τρόπο που δεν σπαταλά ενέργεια, όπως είναι η ρομποτική γεωργία ή τα νοικοκυριά που ζουν χωρίς να επηρεάζουν αρνητικά το περιβάλλον με το καθημερινό μαγείρεμα και την παραγωγή αποβλήτων. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της Βιώσιμης Ανάπτυξης -για την οποία όπως είπαμε εργάζεται και η Fair Trade- περίπου 3 εκατ. τόνοι τροφίμων καταλήγουν στους κάδους, την ίδια στιγμή που 2 δισ. άνθρωποι υποσιτίζονται και λιμοκτονούν. Παρομοίως, μη βιώσιμη κατάσταση είναι το γεγονός πως υπάρχουν στον κόσμο 5 εκατ. παχύσαρκοι και υπέρβαροι, πράγμα που υποδηλώνει υπερκατανάλωση τροφής.

Μια από τις προτροπές που έχουν προταθεί για την προστασία του περιβάλλοντος, είναι να καταναλώνουμε και προϊόντα που είναι κοντά στην ημερομηνία λήξης τους. Άλλη πρόταση που ακούστηκε είναι να βάλουμε πρόστιμο στα λιπαρά τρόφιμα ή στους υπέρβαρους, έτσι ώστε να αναγκαστούν να τρώνε λιγότερο. Αυτές οι ιδέες  δεν είναι άγνωστες σ’ εμάς. Οι δανειστές το καλοκαίρι του 2014 πρότειναν στην κυβέρνηση Σαμαρά να θεσπίσει φόρο λίπους στα προϊόντα (βλ. εδώ). Στην Αλαμπάμα έβαλαν πρόστιμο 25 δολάρια σε κάθε παχύσαρκο –δηλ. στο 30% του πληθυσμού- εάν δεν μειώσει το βάρος του μέσα σε 12 μήνες. 

Τι είναι όμως το «Δίκαιο και Αλληλέγγυο εμπόριο»; Η οργάνωση Fair Trade εξηγεί πως πρόκειται για μια μορφή διεθνούς εμπορικού συνεταιρισμού, που στοχεύει όχι στη μεγιστοποίηση του κέρδους αλλά στη μείωση της φτώχειας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Πώς γίνεται αυτό; Με το ότι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και συνεταιρισμοί στις αναπτυσσόμενες χώρες, προμηθεύονται προϊόντα από μικρούς παραγωγούς και τα διανέμουν διεθνώς σε μη κερδοσκοπικά καταστήματα, τα λεγόμενα worldshop. Κάθε φορά που αγοράζουμε ένα προϊόν Fair Trade, επιλέγουμε να πληρώνουμε τον παραγωγό και όχι τον μεσάζοντα που στοχεύει στο κέρδος. Στη λογική αυτή στηρίχθηκε και το ‘’Κίνημα της Πατάτας’’ μόλις άρχισε η κρίση, το 2011. Τι συνέβη μετά; Στέναξε το καλάθι της νοικοκυράς. Η τιμή της πατάτας εκτοξεύτηκε από το συστημικό εμπόριο, τάχα λόγω απώλειας κερδών… Όλα αυτά λοιπόν ακούγονται σωστά και δίκαια, αλλά για να ανταποκριθούν με την πραγματικότητα απαιτείται να ληφθούν υπόψη πολλές άλλες παράμετροι. Οι ίδιες οι ΜΚΟ του Δίκαιου Εμπορίου γίνονται κατά κάποιο τρόπο μεσάζοντες, επιτρέποντας στις εταιρείες να αναπληρώσουν τα κέρδη τους με την αύξηση στις τιμές των προϊόντων. Κι όπως είναι επόμενο, οι υψηλότερες τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές δε φτάνουν ποτέ στους παραγωγούς (όπως έγινε και το 2011 με την πατάτα), αφού καρπώνονται τελικά τα κέρδη οι εταιρείες (βλ. κριτική στο «κίνημα» του Δίκαιου Εμπορίου).

Ο Ρούντι Νταλβάι, Ιταλός οικονομολόγος και ακτιβιστής, βασικό ιδρυτικό στέλεχος του κινήματος, υπερασπίζεται το εγχείρημα λέγοντας: «Για να ξέρουμε πως τα χρήματα πηγαίνουν στους παραγωγούς, τα προϊόντα Fair Trade πιστοποιούνται από διεθνείς οργανισμούς. Πρέπει να πληρούν τα κριτήρια του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου, ανάμεσα στα οποία είναι και η δίκαιη τιμή. Παράλληλα υπάρχει εσωτερικός και εξωτερικός έλεγχος για την απόδοση των χρημάτων στους παραγωγούς».

Το Σύμφωνο του Μιλάνο συνυπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2015 στο Μιλάνο από τους δημάρχους κ.κ. Καμίνη και Μπουτάρη. Στην ομιλία του ο δήμαρχος Αθηναίων αναφέρθηκε στη δημιουργία του Εργαστηρίου Διατροφικής Πολιτικής του δήμου Αθηναίων, το οποίο αποτελεί έναν πιλότο συμμετοχικής πολιτικής για τα διατροφικά ζητήματα. Εστίασε το ενδιαφέρον του στη δύναμη των πόλεων να αλλάξουν το διατροφικό σύστημα, μέσα από την αγοραστική δύναμη των κατοίκων και τις δημόσιες προμήθειες, τις συνέργειες μεταξύ δήμου και φορέων της κοινωνίας και της αγοράς. Τα πρακτικά ζητήματα που έθεσε ήταν τρία: Η σήμανση των τοπικών προϊόντων και των τρόπων διάθεσής τους, η υποστήριξη για την αύξηση της βιολογικής καλλιέργειας, και η ανάγκη να επισημαίνονται τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα (βλ. σχετική αναφορά εδώ).

Από τις πιο πάνω αιτιάσεις και τις αναφορές του δημάρχου, αντιλαμβανόμαστε πως επειδή η αγοραστική μας δύναμη λόγω των μνημονιακών πολιτικών μειώθηκε δραματικά,  θα επηρεαστεί η διατροφική πολιτική του δήμου. Δεν εξήγησε όμως πώς θα γίνει αυτό; Θα αυξήσει τα συσσίτια; Θα τρώμε «ελαφρώς ληγμένα»; Θα τρώμε φθηνά αλλά γενετικώς τροποποιημένα; Και μόνον το ότι έθιξε την ανάγκη «να επισημαίνονται τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα» -παρά το ότι συνυπέγραψε το Σύμφωνο ο Δήμος Αθηναίων- αποδεικνύει πως δεν είναι απαραίτητο να περιλαμβάνεται η σήμανση αυτή ως κατοχυρωμένη στο Σύμφωνο του Μιλάνο. Επιπλέον, η ένδειξη της εντοπιότητας ενός τροφίμου δεν είναι υποχρεωτική (πχ η παράδοση της φέτας στον Καναδά), όπως επίσης και ο τρόπος διάθεσής τους δεν είναι σαφής. Η δε αύξηση της παραγωγής βιολογικών προϊόντων, είναι μάλλον για την  Ελλάδα μια χαμένη πλέον υπόθεση. 

Ο Δήμος Αθηναίων συμμετέχει από τον Οκτώβριο του 2013 σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα με τον τίτλο «Βιώσιμη διατροφή στις αστικές κοινότητες» («Sustainable Food For Urban Communities»). Το πρόγραμμα αυτό, το οποίο μπορείτε να δείτε εδώ, λέει ανάμεσα σε άλλα τα παρακάτω απίστευτα:

«Η πρωτοβουλία για τη βιώσιμη αστική διατροφή θεωρείται σημαντική, καθώς παγκοσμίως ο τομέας της σίτισης καταναλώνει το 30% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργώντας το 20% των ουσιών που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σήμερα, το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στις πόλεις και το 2050 θα ζει το 80%. Στο μεταξύ, από την αρχή της δεκαετίας του 1990, η κατά κεφαλήν κατανάλωση θερμίδων στην Ευρώπη των 27 ξεπερνά κατά 36% τις ημερήσιες ανάγκες. Είναι προφανές ότι το υπάρχον σύστημα διατροφής δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες απαιτήσεις. Έχει σοβαρές συνέπειες στο περιβάλλον και δημιουργεί ανισότητες σε σχέση με την ισορροπημένη και οικονομική κατανάλωση θρεπτικών φαγητών στις πόλεις… Οι δέκα πόλεις που συμμετέχουν στο πρόγραμμα εργάζονται για την ανάπτυξη συστημάτων που θα ενσωματώνουν όλες τις ομάδες του πληθυσμού, τις χαμηλές εκλύσεις άνθρακα και την ορθολογική διαχείριση των υφιστάμενων πόρων...». «Οι τρείς θεματικές που εξετάστηκαν και αποτελούν αντικείμενο της τοπικής ομάδας στήριξης του προγράμματος είναι: 1. Η θεματική της καλλιέργειας (Growing) που διερευνά όλους τους πιθανούς τρόπους για την καλλιέργεια τροφίμων ακόμη και μέσα στις πόλεις. 2. Η θεματική της Διανομής (Delivering), που διερευνά τρόπους για τη διανομή, διάθεση και την τοπική προσφορά τροφίμων μέσα στην πόλη. 3. Η θεματική της Διατροφής (Enjoying), που εξετάζει το πώς οι άνθρωποι μέσα στην πόλη μπορούν να αγκαλιάσουν μια βιώσιμη, υγιή και ζωντανή κουλτούρα για τα τρόφιμα στις σχολικές καντίνες και τα νοικοκυριά».

Πραγματικά μένει έκπληκτος κάποιος όταν διαβάζει τόσο τερατώδεις και απάνθρωπες απόψεις, που θεωρούν τον άνθρωπο μετρήσιμο ως προς το οικολογικό του αποτύπωμα στο περιβάλλον και βάρος ως προς τη βιωσιμότητα του πλανήτη!

Οι νέες «καινοτόμες ιδέες» που γίνονται σταδιακά και ανεπαίσθητα πράξη στην καθημερινότητά μας, χρήζουν εξερεύνησης. Τι ακριβώς σημαίνουν και ποιον θα ωφελήσουν τελικά; Έχουμε πραγματικά ανάγκη από ένα δημοτικό διατροφικό συμβούλιο πόλης να μας καθοδηγεί στις διατροφικές μας συνήθειες και να καταστρώνει σχέδια διατροφικών πολιτικών; Και λογικά, αν το κάνει αυτό, μετά δεν θα πρέπει να το επιβάλει κιόλας; Ίσως και με κάποιο πρόστιμο; Επομένως, με την εφαρμογή τέτοιων μέτρων, χάνεται ακόμη μια ελευθερία: Το ελεύθερο επιλογής της τροφής  και της διατροφής μας… 

Ένα δεύτερο στοιχείο που γεννά απορίες είναι η σημασία που δίνεται στην ανάπτυξη τοπικής παραγωγής τροφίμων γύρω και μέσα στις πόλεις. Αυτό ήδη συμβαίνει με τους περιαστικούς λαχανόκηπους που δίνουν -προς το παρόν πάντα- το δικαίωμα σε πολίτες που θέλουν και έχουν ανάγκη να καλλιεργήσουν τα τρόφιμά τους έναντι ελάχιστου τιμήματος. Ο πολίτης μοιράζεται ένα κομματάκι χωραφιού με άλλους και καλλιεργεί τον μπαξέ του. Αυτό στην εποχή της κρίσης, που τείνει να γίνει αιώνια, είναι κάπως ανακουφιστικό για άτομα που στερούνται πόρων.

Αν όμως εφαρμόσουν ο δήμος Αθηναίων (ή και ο δήμος Θεσσαλονίκης όπως και άλλοι δήμοι) τις κατευθύνσεις της «Βιώσιμης διατροφής στις αστικές κοινότητες» (Sustainable Food for Urban Communities), διαφαίνεται πως θα παραγάγουν τροφή και θα αναλάβουν και τη διανομή της γύρω και μέσα στις πόλεις, σύμφωνα τουλάχιστον με τις τρεις θεματικές Στήριξης του Προγράμματος που αναφέραμε πιο πάνω και οι οποίες όπως είδαμε είναι «1. Η θεματική της καλλιέργειας (Growing) που διερευνά όλους τους πιθανούς τρόπους για την καλλιέργεια τροφίμων ακόμη και μέσα στις πόλεις, 2. η θεματική της Διανομής που διερευνά τρόπους για τη διανομή, διάθεση και την τοπική προσφορά τροφίμων μέσα στην πόλη, και 3. η θεματική της Διατροφής». Είναι επόμενο άλλωστε να υπάρξει η κατεύθυνση αυτή καθώς αναμένεται μεγάλο πλήθος κόσμου να εγκαταλείψει την ύπαιθρο και να έρθει να μείνει μέσα στις πόλεις στο προσεχές διάστημα –αλλά και πέρα από το προσεχές.

Με ποιον τρόπο όμως θα μπορούσαν να εξαναγκαστούν οι άνθρωποι αυτοί να αφήσουν το χωραφάκι τους ή το χωριό τους και να μαζευτούν στις πόλεις, έτσι ώστε να είναι αναγκασμένοι να συντηρούνται με προγράμματα των δήμων; Νομίζουμε ότι τα πράγματα οδηγούνται ήδη εκεί με πολύ έξυπνο τρόπο: Σε εποχή φτώχειας θα  τους αποσπαστεί κάθε ιδιωτική αγροτική περιουσία υπερχρεώνοντάς τους. Με τη μέθοδο αυτή, θα συγκεντρωθεί η γη στα χέρια λίγων πλουσίων και οι πολλοί, για να επιβιώσουν,  θα πάνε στις πόλεις και θα εξαρτήσουν την επιβίωσή τους από την καλή θέληση των δημάρχων. Επομένως ας μην απορούμε για τα «παράλογα» και εξοντωτικά μέτρα που παίρνονται για τους αγρότες. Και εννοούμε αφενός την εξοντωτική φορολογική πολιτική που εξομοιώνει τους αγρότες με επιχειρηματίες, τον τριπλασιασμό των ασφαλιστικών τους εισφορών, την αύξηση του ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια, την προκαταβολή φόρου στο 100% από 27,5%. Και αφετέρου τη Συμβολαιακή Γεωργία (που συμπεριλαμβάνει και τους τομείς της αλιείας και κτηνοτροφίας) από την Τράπεζα Πειραιώς, η οποία αφορά μια τριγωνική σχέση μεταξύ αγρότη, τράπεζας και εμπόρου ή μεταποιητή. Δεν ήταν τυχαία η εξαγορά του υγιούς τμήματος της Αγροτικής από την Πειραιώς. Στο συμβόλαιο με την τράπεζα, ο αγρότης παίρνει δάνειο με εγγύηση την επιδότηση των 10.000 ευρώ του ΟΓΑ και επιτόκιο πάνω από 7%. Η αναδυόμενη γεωργία θα είναι δομικά συνδεδεμένη με τις τράπεζες και δεν θα έχει καμία σχέση με την οικογενειακού τύπου γεωργική παραγωγή. Η τράπεζα θα καθορίζει τι θα παράγει ο αγρότης, σε ποια ποσότητα και σε ποιον έμπορο ή μεταποιητή θα πουλά τα προϊόντα του. Μάλλον θα τα δίνει σε μια από τις τέσσερεις εταιρείες τoυ σχεδίου Greece 20/20, Μάϊος 2014 (βλ. σχετικά «Ολιγοπωλιακή βιομηχανική γεωργία αποφασίστηκε στο Eurogroup για την Ελλάδα»).

Είναι γνωστό άλλωστε πως αναμένεται η επιβολή ΕNΦΙΑ και στα χωράφια, τους βοσκότοπους και τα εκτός σχεδίου οικόπεδα. Εξάλλου η Κοινή Αγροτική Πολιτική του 2014-20 δίνει μεγάλη ώθηση στη Συμβολαιακή Γεωργία και περικόπτει ως και 60% τις επιδοτήσεις μέχρι το 2019. Αυτό σηματοδοτεί το σταδιακό πέρασμα της μικρής ιδιοκτησίας σε λίγους. Όπως γράφει η Μαρία Τσολακίδη στο terrapapers.com, αναδύεται η Αγροτική  Νέα Τάξη Πραγμάτων. Δηλ. αφενός παραδίδεται η δημόσια γη σε ιδιώτες (με σκοπό στη συνέχεια το πέρασμα στη ΔΙΑΓΕΠ –εταιρία ανάλογη του ΤΑΙΠΕΔ για τη δημόσια αγροτική και δασική γη), αφετέρου τα παραγόμενα προϊόντα που θα είναι κατά κύριο λόγο μεταλλαγμένα και προορισμένα για συγκέντρωση και εξαγωγή από 4 εταιρείες, που θα νοιάζονται για εξαγωγικά κέρδη και όχι για την επισιτιστική επάρκεια του ντόπιου πληθυσμού.

Μετά από όλες αυτές τις μεταρρυθμίσεις, πολλοί μικρομεσαίοι αγρότες θα έχουν χάσει τη γη τους λόγω χρεών. Το ίδιο θα συμβεί και με τους αστούς δανειολήπτες που θα χάσουν την ιδιοκτησία τους για τον ίδιο λόγο, δηλ. λόγω χρεών.

Στο σημείο αυτό έρχονται οι δήμοι με το Διατροφικό Σύμφωνο του Μιλάνο για να θρέψουν πένητες και εξαθλιωμένους πληθυσμούς, όχι με σκοπό να τους σώσουν από την πείνα αλλά -όπως εμείς συμπεραίνουμε μετά απ’ όσα  διαβάζουμε- με σκοπό να αλλάξουν το διατροφικό μοντέλο. Να περάσουν δηλ. νέες διατροφικές συνήθειες με το πρόσχημα της μικρότερης ενεργειακής επιβάρυνσης στο περιβάλλον. Η τεχνολογία τροφίμων δίνει τη λύση και οι πολυεθνικές των ανθεκτικών μεταλλαγμένων ακονίζουν τα δόντια τους. Η ισότητα που επικαλούνται είναι δεδομένη, αλλά προς τα κάτω…

*Η Άννα Σεμερτζίδου είναι μέλος του συντονιστικού Τ.Ο. ΕΠΑΜ Θεσσαλονίκης.


Ο έλεγχος της τροφής -Codex Alimentarius- περνά μέσα από τους δήμους; Ο έλεγχος της τροφής -Codex Alimentarius- περνά μέσα από τους δήμους; Reviewed by Διαχειριστής on Κυριακή, Μαρτίου 05, 2017 Rating: 5

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Από το Blogger.