Εκλογές ή παραμονή με ρίσκο

της Βασιλικής Σιούτη

Το ερώτημα που διατυπώνεται τις τελευταίες μέρες, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, είναι αν η Ελλάδα ξαναζήσει μία αντίστοιχη κατάσταση με εκείνη του καλοκαιριού του 2015. Με τους δανειστές δηλαδή να μην κάνουν πίσω, την κυβέρνηση να ελπίζει μέχρι την τελευταία στιγμή ότι θα τους πείσει και τη χώρα στο χείλος του γκρεμού, χωρίς εναλλακτικές επιλογές και σχέδιο.

Η αλήθεια είναι ότι λίγα πράγματα είναι διαφορετικά και σήμερα στην κορυφή. Οι δανειστές εξακολουθούν να είναι ανυποχώρητοι. Η κυβέρνηση πάλι ελπίζει. Εναλλακτικές δεν έχουν, ούτε η πολιτική ηγεσία έχει καταρτίσει κάποιο δικό της σχέδιο, πέρα από το μνημόνιο, που θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλάδα στην έξοδο από την κρίση.

Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι έχει ξοδευτεί αρκετό από το πολιτικό κεφάλαιο της κυβέρνησης, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις φθοράς, η ανοχή του κόσμου εξαντλείται και υπάρχουν ήδη οι πρώτες....
κοινωνικές αντιδράσεις. Αυτά είναι τα επιπλέον μειονεκτήματα που έχει σήμερα η κυβέρνηση σε σχέση με το καλοκαίρι του 2015.

Από την άλλη, ορισμένα πράγματα είναι πιο εύκολα αυτή την φορά. «Η κοινοβουλευτική μας ομάδα είναι πολύ πιο ομοιογενής και συμπαγής, είμαστε πιο ρεαλιστές και πιο συνειδητοποιημένοι» υποστηρίζει «προεδρικός» βουλευτής που αρνείται ωστόσο τον χαρακτηρισμό, γιατί όπως λέει γελώντας: «Τώρα είμαστε όλοι προεδρικοί». «Από τότε που αποχώρησαν όσοι δεν άντεχαν το δύσκολο δρόμο και την ευθύνη που αναλάβαμε, κανένας στον ΣΥΡΙΖΑ δεν αμφισβητεί τις επιλογές του Αλέξη Τσίπρα» αναφέρει. Όσο για μια δυο περιπτώσεις βουλευτών που εμφανίζονται δημόσια να μην είναι πολύ πρόθυμοι να ψηφίσουν το ασφαλιστικό και το φορολογικό των αγροτών, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται για ουσιαστικές πολιτικές διαφωνίες, αλλά μόνο για τον φόβο του πολιτικού κόστους.

Ο πρωθυπουργός ως τώρα διαβεβαιώνει ότι θα τηρήσει τη συμφωνία με τους δανειστές, αλλά δεν θα κάνει πίσω και από τις κόκκινες γραμμές του. Και τα δύο μαζί ωστόσο, δεν γίνεται, γιατί όλα όσα απαιτούν οι δανειστές είναι πέρα από τις κόκκινες γραμμές της κυβέρνησης και θα (ξανα)δοκιμάσουν τα όρια της.

Τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ, με εξαίρεση την αμφιλεγόμενη στάση του Γ. Μιχελογιαννάκη, δηλώνουν, με βαριά καρδιά ή όχι, ότι θαψηφίσουν το ασφαλιστικό. Ποιο ασφαλιστικό όμως; Εκείνοι εννοούν αυτό του Γιώργου Κατρούγκαλου, ενώ θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι εκείνο που θα έρθει μετά τις παρεμβάσεις των εκπροσώπων των δανειστών, θα είναι πολύ σκληρότερο. Ισχύει άραγε και για αυτήν την εκδοχή η ίδια βεβαιότητα; Κανένας στο Μέγαρο Μαξίμου δεν απαντάει καταφατικά με σιγουριά. Αυτός είναι άλλωστε και ο προβληματισμός τους: Θα αντέξει η πλειοψηφία των 153 βουλευτών;

Κι επειδή δεν γνωρίζουν αν θα αντέξουν όλοι οι βουλευτές τους, αναζητούν κι άλλα στηρίγματα. Το φλερτ του Μαξίμου με το κόμμα του Βασίλη Λεβέντη δεν φαίνεται να αποδίδει καρπούς τελευταία, κι έτσι στο παρασκήνιο επιχειρείται ξανά προσέγγιση της Φώφης Γεννηματά. Η σχέση τους περνάει διάφορες διακυμάνσεις, από τότε που ο πρωθυπουργός προτίμησε τον Πάνο Καμμένο για κυβερνητικό εταίρο. Τα σύννεφα που προκλήθηκαν τότε δεν διαλύθηκαν, αλλά και από τις δύο πλευρές υπάρχουν πρόσωπα που εργάζονται για την προσέγγιση. Όπως υπάρχουν και αυτοί που δεν την θέλουν. Ειδικά στο ΠΑΣΟΚ όπου κυριαρχεί έντονη καχυποψία. «Ο ΣΥΡΙΖΑ μας θέλει μόνο για να μοιραστούμε μαζί του την ευθύνη και το πολιτικό κόστος. Δεν θέλει να κυβερνήσει μαζί μας. Πιστεύουν ότι αν μας δώσουν κάποια ανταλλάγματα, θα είμαστε άλλος ένας βολικός σύμμαχος» εκτιμά ένας από εκείνους που δεν θέλουν να ενδώσει η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στον Αλέξη Τσίπρα. «Είναι αρκετοί οι 153 βουλευτές για να τα περάσουν όλα μόνοι τους αλλιώς, αν δεν μπορούν ας παραιτηθούν».

Εκλογές πάντως, δεν θέλει κανένας από τους πολιτικούς αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ για την ώρα, ούτε και οι Ευρωπαίοι δανειστές. Ειδικά οι τελευταίοι εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι πρέπει να στηριχθεί η κυβέρνηση Τσίπρα, αφού είναι η μόνη τα τελευταία χρόνια που πέρασε μέτρα χωρίς σοβαρές κοινωνικές αντιδράσεις-αν και αυτό το τελευταίο τώρα αρχίζει να αλλάζει.

Στην ηγεσία της Ν.Δ δεν θέλουν εκλογές ακόμα, όχι γιατί φοβούνται να μην τις χάσουν, αλλά γιατί φοβούνται ότι μπορεί να τις κερδίσουν. Ο πραγματικός λόγος είναι ότι θέλουν η σημερινή κυβερνητική πλειοψηφία των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να πιούν μόνοι τους όλο το πικρό ποτήρι των «μεταρρυθμίσεων»- όπως κατ’ ευφημισμό αποκαλούνται τα σκληρά μέτρα. Δημοσίως δεν παραδέχονται ότι αυτό το θέλουν για να χρεωθούν το πολιτικό κόστος και την φθορά και ισχυρίζονται απλώς ότι «τα μέτρα αυτά είναι αποτέλεσμα της ζημιάς που οι ίδιοι προκάλεσαν, άρα πρέπει μόνοι τους να την διορθώσουν».

Στην πορεία και αφού ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει περάσει τα μέτρα και θα έχει υποστεί τη φθορά- αν όχι και την κατάρρευση – τότε η Ν.Δ που ελπίζει ότι θα έχει ανασυνταχθεί πλήρως, θα διεκδικήσει την εξουσία από καλύτερη θέση, σύμφωνα με το σενάριο που επιθυμεί.

Στο Μαξίμου βέβαια, αντιλαμβάνονται απολύτως ότι οι πολιτικοί τους αντίπαλοι και οι δανειστές ελπίζουν να περάσουν μόνοι τους όλα τα αντιλαϊκά μέτρα για να υποστούν και την ζημιά. Και φυσικά δεν σκοπεύουν να μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. Η πρώτη τους προτεραιότητα είναι να διερευνήσουν τις δυνατότητες διεύρυνσης της κοινοβουλευτικής δύναμης που θα μπορούσε να ψηφίσει τα μέτρα. Ιδανικά, θα προτιμούσαν να τα ψηφίσουν μαζί τους η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι.

Οι πιέσεις των Ευρωπαίων προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν φαίνεται να αποδίδουν τα αναμενόμενα μέχρι τώρα. Η κυβέρνηση πάντως, είχε ζητήσει από ευρωπαίους παράγοντες να πιέσουν τους Μητσοτάκη, Γεννηματά και Θεοδωράκη για να βάλουν πλάτη. Διαφορετικά, το όπλο που έχουν είναι να χρησιμοποιήσουν ξανά την απειλή των εκλογών που κανείς τους δεν θέλει. «Αν αρνηθεί να στηρίξει η αντιπολίτευση και οι δικοί μας 153 δεν είναι δεδομένοι, δεν ξέρω αν ο Τσίπρας ρισκάρει το ατύχημα», αναφέρει κυβερνητικός αξιωματούχος. «Εκτιμώ ότι θα προτιμήσει να πάει σε εκλογές- που μπορεί να καταφέρουν και πάλι να τον βγάλουν από τη δύσκολη θέση». Αυτό είναι άλλωστε και το μήνυμα που τους έστειλε τις τελευταίες μέρες: «Στηρίξτε, αλλιώς μπορεί να πάω σε εκλογές».

Τις εκλογές όμως, παρά τα όσα λέει, δεν τις θέλει με τίποτα ο κυβερνητικός του εταίρος, Πάνος Καμμένος όπως και ο Σταύρος Θεοδωράκης. Αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ, πολλοί υπουργοί και βουλευτές διαφωνούν με την επιλογή αυτή και πιστεύουν ότι με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, μπορούν να αντέξουν ακόμα και όλη την τετραετία- όχι απαραίτητα με αυτή την κυβερνητική σύνθεση.

Εκείνοι που εισηγούνται εκλογές στο Μαξίμου, βλέπουν τη φθορά να μεγαλώνει καθημερινά μαζί με τις κοινωνικές διαμαρτυρίες και φοβούνται ότι θα έχουν την τύχη του ΠΑΣΟΚ, με τη διαφορά ότι θα έχουν διανύσει μία απόσταση σαράντα χρόνων μόλις σε έναν. « Αν πάμε τώρα σε εκλογές πριν ψηφίσουμε το ασφαλιστικό, γλιτώνουμε πιθανό αφανισμό και περνάμε στην αντιπολίτευση διατηρώντας μεγάλο μέρος από το πολιτικό μας κεφάλαιο, πριν αυτό εξανεμιστεί, και την προοπτική να επανέλθουμε σύντομα” λένε. “Αν παραμείνουμε στην κυβέρνηση και αναγκαστούμε να ψηφίσουμε ότι μας ζητάνε οι δανειστές για να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση του τρίτου μνημονίου, αυτό μπορεί να μας οδηγήσει οριστικά εκτός παιχνιδιού”.

Το ίδιο έργο λοιπόν με τα ίδια διλήμματα. Οι αποφάσεις θα ληφθούν στο “και πέντε” από τον πρωθυπουργό και ένα πολύ στενό επιτελείο, που ουδείς γνωρίζει ακόμα τι θα αποφασίσει. Την ίδια στιγμή η προσφυγική-μεταναστευτική κρίση θεριεύει και ο κίνδυνος να μετατραπεί η Ελλάδα σε Λίβανο της Ευρώπης είναι πλέον ορατός.

(Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Επίκαιρα”, 3/2/2016)