Μερικά πρώτα κρίσιμα συμπεράσματα για το Συνέδριο του Ε.ΠΑ.Μ. και την από εδώ και πέρα πορεία του αγώνα

του Όθωνα Κουμαρέλλα*

Πάει τελείωσε κι αυτό το Συνέδριο. Ο χρόνος κύλησε τόσο γρήγορα, τόσο πυκνός υπήρξε, που ούτε το καταλάβαμε πως πέρασε.

Ξεκινήσαμε με τον ενθουσιασμό του νεοφώτιστου, με την ελπίδα της άμεσης ανατροπής, με τη σιγουριά της νίκης, που όσο την πλησιάζαμε, τόσο και πιο απόμακρη γινόταν.

Πολλοί στοιχημάτιζαν τη διάλυση του Μετώπου, αφού δεν κατάφεραν να το ελέγξουν οι ίδιοι. Όμως το Ε.ΠΑ.Μ. ρίζωσε βαθιά και άνοιξε λογαριασμούς με την κοινωνία. Είναι εδώ μαχόμενο και ενιαίο. Όλοι αυτοί που μόλις μέχρι πρόσφατα μας γύριζαν την πλάτη και έκαναν ότι μας αγνοούν, σε αυτό το συνέδριο προσήλθαν να μας χαιρετήσουν. Είναι αυτοί οι πιο καλοί και πιο πειστικοί μάρτυρες της δικής μας προσπάθειας και του αγώνα, που κανείς πλέον δεν μπορεί να αγνοεί, δεν μπορεί να αμφισβητεί.

Πράγματι τούτο το Συνέδριο, που μόλις χθες τελείωσε απέδειξε πολλά. Το πρώτο ότι εμείς που ξεκινήσαμε τρεισήμισι περίπου χρόνια μετά, ούτε κατά κεραία δεν έχουμε αποστεί από...
αυτό που τάξαμε στους εαυτούς μας και στον κόσμο που μας ακολούθησε. Δεν ήταν ούτε οι καρέκλες, ούτε τα οφίτσια, που έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχουν παρά μόνο στη φαντασία ορισμένων, αλλά ο αγώνας για τη λευτεριά και μόνον αυτός.

Και τα ελάχιστα απολειφάδια που απέμειναν στο εσωτερικό του Μετώπου να συνεχίζουν το διαλυτικό τους έργο, αιφνιδιάστηκαν. Περίμεναν από όλους μας, να δώσουμε τον «υπέρ πάντων αγώνα» για την υπέρβαση του καταστατικού και να διατηρήσουμε θέσεις και «καρέκλες» όπως αυτοί εννοούν την ευθύνη να βάζεις το κεφάλι σου στον ντορβά και να εκτίθεσαι δημόσια στηλιτεύοντας κάθε τι που θεωρείς εμπόδιο και φρένο στον αγώνα για την ελευθερία και τη δημοκρατία.

Και όμως εμείς αποδείξαμε τη πίστη στη δημοκρατία και τη διαδικασία για την κατάκτησή της. Πιστή τήρηση του Καταστατικού και εναλλαγή σε όλα τα πρόσωπα. Με πρώτο τον Καζάκη.

Ανατροπή στους σχεδιασμούς και εκ των ενόντων προσπάθεια για να σαμποταριστεί το συνέδριο. Και είναι να απορεί κανείς, να γελάσει, ή να λυπηθεί γι’ αυτούς που δεν μετριούνται στα μισά δάκτυλα του ενός χεριού να δίνουν με τέτοιο πάθος τον αγώνα της υπονόμευσης του Μετώπου. Άλλοι ανακάλυψαν ότι το Ε.ΠΑ.Μ. ξέφυγε από το στόχο του να ανατρέψει το «αστικό κοινοβούλιο». Τέτοια και τόσα καταλάβανε από το εθνικοαπελευθερωτικό πρόταγμα του Μετώπου και αποχώρησαν θορυβωδώς αφού κατανόησαν, επί τέλους, ότι δεν τους βγαίνει να φέρουν στη δική τους ιδεοληπτική μικρόνοια την πάλη για την ελευθερία. Άλλοι πάλι έκαναν φέιγ βολάν τη δική τους μισαλλοδοξία, την εμπάθεια και τη ζηλοφθονία απέναντι σε ακέραιες στάσεις ζωής, για να υπονομεύσουν την ενότητα, να τορπιλίσουν την κοινή μας υπόθεση, με κουτσομπολιά στα πηγαδάκια και στους διαδρόμους, απέναντι σε συναγωνιστές και να αποπροσανατολίσουν από το στόχο, αφού μέσα στην αίθουσα απομονώθηκαν. Απέτυχαν κι αυτοί να κάνουν το συνέδριο παρασυναγωγή του εγωκεντρισμού τους, της δικής τους φραξιονιστικής αντίληψης, του δικού τους ξερολισμού και της δικής τους πολιτικής ανυπαρξίας.

Το Συνέδριο έδειξε και την ωριμότητα και την ικανότητα της απόλυτης πλειοψηφίας των μελών του Ε.ΠΑ.Μ., να περιφρουρεί την ενότητά του και να παραμερίζει τις μικρότητες και απολύτως δημοκρατικά να απομονώνει κάθε καλοθελητή και εγωπαθή καιροσκόπο.

Αν και είναι κοινή η διαπίστωση, ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος στη συζήτηση για την αλλαγή του καταστατικού -και παρά τα μεμονωμένα παράσιτα- το Συνέδριο κατάφερε να αναπτυχθεί πλούσιος ο διάλογος, να εμπλουτιστεί και να βαθύνει ο πολιτικός προβληματισμός και να κατατεθούν ρηξικέλευθες προτάσεις.

Και κορυφαία η στιγμή της εκλογής των νέων οργάνων. Γιατί απ’ όσο τουλάχιστον γνωρίζω δεν έχει υπάρξει στην πολιτική ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας παρόμοια διαδικασία δημοκρατικής αλλαγής των προσώπων, ανεξάρτητα της αναγνωρισιμότητας, των επιτυχιών ή των λαθών των αποχωρησάντων. Πολλοί λίγοι, έως κανένας δεν πίστευε τελικά, ότι θα κάναμε πράξη αυτή την εναλλαγή, αφού υπήρχε καταστατικός τρόπος για την υπέρβασή της. Δώσαμε δείγμα γραφής και μάθημα δημοκρατίας σε όλους!

Το Ε.ΠΑ.Μ. από αυτό το Συνέδριο βγήκε σίγουρα πιο ώριμο, πιο δυνατό και πιο ξεκάθαρο στις γραμμές του. Πιο έτοιμο από ποτέ.

Ας μην παρασυρόμαστε όμως από ενθουσιασμούς. Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσκολος και δεν πρέπει.

Συνήθως όμως έτσι συμβαίνει, αλλά αυτή τη φορά πρέπει να το αποφύγουμε. Έγραφα μόλις πριν λίγο καιρό και τώρα επικαιροποιώ:

«Ο αρχικός ενθουσιασμός, όταν αρχίζει η συνειδητοποίηση ότι έχουμε να τα βάλουμε με το "τέρας", ότι ο δρόμος είναι μακρύς και δύσβατος και ότι χρειάζεται πίστη, θάρρος, μα πάνω απ’ όλα αυτοπειθαρχία και οργάνωση, υποχωρεί και πολλοί που πιστεύουν στα "γρήγορα ξεμπερδέματα" απογοητεύονται, κλείνονται στον εαυτό τους, ή επιλέγουν πιο συμβατικές λύσεις (π.χ. πάμε όπου πάνε οι πολλοί).

Για να είμαστε μεταξύ μας ειλικρινείς, δεν έχουμε πείσει (ακόμα). Όχι για την ορθότητα των προτάσεών μας, αλλά για την εφικτότητά τους και τα μέσα που προτείνουμε για την υλοποίησή τους. Ανεξάρτητα αν έχουμε δίκιο και σ’ αυτά.

Τον αρχικό ενθουσιασμό, τότε στο ξεκίνημα πριν τρεισήμισι χρόνια, να είμαστε όλοι απολύτως βέβαιοι ότι δεν πρόκειται να τον ξαναζήσουμε. Αυτός ξεπεράστηκε οριστικά. Θα δούμε όμως να πυκνώνουν ξαφνικά οι τάξεις μας και να γεμίζουν πάλι οι πυρήνες, όταν εμείς παραμένοντας πιστοί και ακλόνητοι στις βασικές μας αρχές και θέσεις δείξουμε, με την υπομονή και την επιμονή μας, απτά αποτελέσματα.

Δεν ξέρω πόσος χρόνος θα χρειαστεί, αλλά όταν συμβεί εμείς πρέπει να είμαστε όρθιοι και δυνατοί.

Υπάρχει μια ποιοτική διαφορά από την πρώτη φάση της αυθόρμητης ανάπτυξης του Μετώπου με κυρίαρχα τα "χαοτικά" εν πολλοίς χαρακτηριστικά. Σήμερα καταφανώς η αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας και η κατανόηση της ανάγκης για συστηματική δουλειά, που προϋποθέτει χαρακτηριστικά εντελώς διαφορετικά από εκείνα που αρχικά θεωρούνταν ως θέσφατα, μας έχουν οδηγήσει σε αυτή τη κατάσταση της εύκολης τελικά απογοήτευσης. Μιας γενικευμένης απογοήτευσης και παθητικοποίησης που είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της περιόδου συνολικά στην κοινωνία. Αλλά και της καταγγελίας, ότι γίναμε "κόμμα" με γραφειοκρατικά χαρακτηριστικά, που έτσι κι αλλιώς λειτουργούν απωθητικά για όλους και ανεξάρτητα κατά πόσο αυτό ανταποκρίνεται στην αλήθεια.

Κι εδώ ο ρόλος των απανταχού "καλοθελητών" είναι επίσης καθοριστικός. Η ανάγκη για συντονισμό, οργάνωση και πειθαρχία στην εκτέλεση των καθηκόντων μας απέναντι στο σκοπό που ταχθήκαμε οικιοθελώς να υπηρετήσουμε, εκλαμβάνεται ως διολίσθηση σε "μια από τα ίδια". Σε πολλούς, ο πανικός μπροστά σε αυτό που τους συνέβη, τους οδήγησε αρχικά σε μια υπερεπαναστατική διάθεση, οι μικροαστικές όμως αντιλήψεις και οι άρρωστες συμπεριφορές που προκύπτουν απ’ αυτές, παρέμειναν αναλλοίωτες και εξακολουθούν να καθορίζουν τη σκέψη και τις ενέργειες πολλών μετά την υποχώρηση του αρχικού ενθουσιασμού. Και αυτές εκδηλώνονται με διάφορους τρόπους. Από τον ετσιθελισμό και την αμφισβήτηση της ειλικρίνειας συναγωνιστών που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, την μόνιμη καχυποψία, τα κουτσομπολιά, το "ευέξαπτο" με το παραμικρό και τελικά την απογοήτευση και τον αναχωρητισμό.

Τα φαινόμενα που όλοι τα βιώνουμε -και πρέπει οριστικά να εκλείψουν- είναι αποτέλεσμα, τελικά, της έλλειψης πίστης στον τελικό σκοπό!

Επειδή όποιος πιστεύει, δεν στέκεται στα μικρά και ασήμαντα, που αποπροσανατολίζουν. Όποιος πιστεύει στον τελικό σκοπό, ξεπερνά τις παρωχημένες νοοτροπίες, βρίσκει τον τρόπο να αξιολογεί σωστά και να θέτει τις προτεραιότητες. Όποιος δεν πιστεύει αντιστρέφει τις προτεραιότητες, για να δικαιώσει με αυτόν τον τρόπο την έλλειψη ιδανικών και οράματος από τη δική του την πλευρά. Είναι φαινόμενο απολύτως ερμηνεύσιμο. Και είναι επίσης γεγονός, ότι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι μας, περνάμε από τέτοιες φάσεις. Πολλοί παρασύρονται, αρκετοί αντέχουν και το ξεπερνάνε. Αν κάτι τελικά θαυμάζω στον σ. Καζάκη, δεν είναι οι αδιαμφισβήτητες γνώσεις του -και άλλοι μπορεί να τις έχουν-, ούτε το αλάνθαστο πολιτικό του κριτήριο. Αλλά αυτό ακριβώς, ότι τρεισήμισι χρόνια τώρα, ούτε μια στιγμή δεν έδειξε να λυγίζει, ούτε φευγαλέα δεν έδειξε να χάνει το στόχο του.

Όμως, από την άλλη πλευρά, πολύ περισσότερος κόσμος πλέον μας ακούει και προβληματίζεται. Πολλοί περισσότεροι βρίσκουν ότι οι απόψεις και οι προτάσεις μας είναι οι σωστές, αν και ακόμα αμφιβάλουν για το κατά πόσο είναι εφικτές. Και εδώ πλέον είναι ο δικός μας ρόλος. Με το λόγο, αλλά κυρίως με τις πράξεις μας να γινόμαστε ολοένα και πιο πειστικοί. Εδώ θα βαδίσουμε "ανάποδα", από το αρχικό στάδιο, αμέσως μετά τις πλατείες, συγκρότησης του Μετώπου. Όσοι απομείνουμε, ελπίζω όλοι, ελπίζω οι πολλοί, που θα γίνονται ολοένα και περισσότεροι.

Οι συνθήκες μας επιβάλουν να επιδιώξουμε πρώτα την "ποιότητα" που θα πείθει και η "ποσότητα" θα έλθει τελικά να επισφραγίσει ως αδιαμφισβήτητο αποτέλεσμα του τεράστιου έργου που έχουμε να επιτελέσουμε. Όχι εμείς ωσάν μια πρωτοπόρα μειοψηφία, μια ελίτ που είναι η μόνη που γνωρίζει την αλήθεια, αλλά σαν ζωντανό παράδειγμα του αγώνα και τις πίστης στον τελικό στόχο, που είναι η απελευθέρωση της πατρίδας και η ευημερία του ελληνικού λαού.

Αυτό είναι το όραμά μας. Το τρίπτυχο Απελευθέρωση, Δημοκρατία, Ευημερία. Αυτό θα δημιουργήσει την προοπτική και θα καλλιεργήσει την ελπίδα. Ούτε μια στιγμή δεν πρέπει να παρασυρθούμε από τις μικρότητες της καθημερινότητας στο Μέτωπο, ούτε μια στιγμή δεν πρέπει να χάσουμε τον στόχο. Αυτό είναι το στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε. Ο καθένας απέναντι στον εαυτό του και όλοι μαζί απέναντι στις προκλήσεις των καιρών».

*Ο Όθωνας Κουμαρέλλας είναι μέλος του Ε.ΠΑ.Μ.